Lydmann, musikar og kyrkjetenar

Torbjørn Storegjerde ventar på journalisten i resepsjonen utanfor Riddersalen. To av dei tilsette på Baroniet Rosendal, Margretha Flatland og Kjerstin Guddal Jansson sit like ved og er opptekne med førebuingane til Rosendal Kammermusikkfestival, som går av stabelen frå 7. til 11. august. No er det visst organisering av reisene for journalistane som kjem frå det store utland, mellom anna USA og Spania, som står på programmet. Desse gjestene stiller tydelegvis litt andre krav enn kva ein simpel lokalavisjournalist kan tillata seg.

Sjølv om Margretha og Kjerstin heilt sikkert kunne fortald mykje spennande om Rosendal Kammermusikkfestival, er det Torbjørn som er dagens intervjuobjekt. Han tek Grenda sin utsendte med inn i Riddersalen.

– Her er kontoret mitt, smiler han og set seg ved miksepulten bakarst i salen.

Det ein umiddelbart merkar, er at det er relativt kaldt i lokalet no når det er folketomt. Men ingen som nokon gong har vore på konsert i Riddersalen, ville vel funne på å hevda at det var kjøleg der.

– Vi prøver å halda det så kaldt som mogleg. Her bak held det seg konstant på 20 grader under konsertane. Men vi har fleire temperaturmålarar her inne, og framme på scena stig det jamt til 28 grader i løpet av ein konsert. Og på galleriet når det heilt opp i 30 grader. Alle artistane som spelar her, seier sånn omtrent halvvegs i konserten at «no er det varmt her», humrar Torbjørn Storegjerde.

– Artistane drikk litervis med vatn under ein konsert, i alle fall dei som syng, legg han til.

Lange dagar

Praten med Torbjørn startar klokka 13.00 på torsdag. Vi har éin time på oss før lastebilen med Vamp sitt utstyr dukkar opp. Haugesund-bandet er trufaste og populære namn i kulturprogrammet til Baroniet, og i år skal dei halda tre utselde konsertar. Men vi skal fyrst og fremst snakka om Rosendal Kammermusikkfestival. Torbjørn Storegjerde er teknisk ansvarleg for Baroniet Rosendal og Kvinnherad kyrkje. I fjor styrte han både lyd og lys åleine, i år får han svært kvalifisert hjelp.

– Han som har designa, installert og finstilt lydanlegget her, John Pellowe frå Meyer Sound i Berkeley i California, kjem. Han skal styra lyden i lag med meg, og så skal eg i tillegg ta meg av lyset under heile festivalen, opplyser Torbjørn.

Sjølv om dei er fleire teknikarar på jobb, er Torbjørn ikkje i tvil om at det blir nokre travle dagar.

– Det blir nok 15 timars arbeidsdagar i snitt under festivalen. Under sesongen til Baroniet, frå midten av mai og ut august, ligg snittet på kring 10 timar kvar dag. Eg hadde fem dagar fri i løpet av juli, elles var eg på jobb, smiler han.

Flytta flygel

Torbjørn Storegjerde er ikkje tilsett hjå Baroniet Rosendal, men leiger ut arbeidskrafta si gjennom firmaet Hardanger Records. Oppdraga omfattar ikkje berre sommarsesongen.

– Eg tek meg også av Baroniet sine fem flygel gjennom vinteren. Dei to i Riddersalen må eg spela på to timar kvar månad heile vinteren for at stemminga skal halda seg. Dei på slottet krev mindre grunna god lunk i rommet og avfukting heile året. Det eldste flygelet er frå tidleg på 1800-talet, fortel Torbjørn.

Under Rosendal Kammermusikkfestival er tre stemmarar i sving. Flygla skal då stemmast etter kvar øving og kvar konsert.

– Så det er god aktivitet, for å seia det sånn, flirer Torbjørn Storegjerde.

Då journalisten ringte til han dagen før for å avtala intervjuet, sa Torbjørn at han dreiv på med kontorarbeid. Han forklarer kva det eigentleg medfører for ein teknisk ansvarleg:

– Då jobba eg med planar for korleis vi skal gjera ting til helga. No har vi jo Vamp her i tre dagar. Laurdag kveld spelar dei sikkert til klokka 20.30, og klokka 12 på natta kjem den eine pianostemmaren frå England. Han går rett på jobb, og driv sikkert på i mange timar. Om kvelden skal vi også flytta det eine flygelet. Klokka 08.00 på søndag startar arbeidet med å ferdigstilla både Riddersalen og kyrkja til Kammermusikkfestivalen. Og så skal vi flytta eitt flygel til, informerer lydmannen.

40 fleire artistar

Det er i alle fall ingen tvil om at Rosendal Kammermusikkfestival, som vart grunnlagt i 2016 av den verdskjende pianisten Leif Ove Andsnes, er eit omfattande arrangement. I alle år har festivalen fått godt med merksemd i utanlandske media, og det er også mange tilreisande publikummarar. For staben på Baroniet blir det mykje å gjera på.

– Vi sit i alle fall i nokre veker i forkant og jobbar med festivalen. Under sjølve arrangementet går det i øvingar, generalprøvar, konsertar og alt mogleg. I år har vi 40 fleire artistar enn vanleg. Mellom anna kjem Det norske solistkor med orkester for å framføra Johannespasjonen (av Bach). Det trur eg blir heilt fantastisk. Dessutan varer festivalen éin dag lengre og vi har mange fleire konsertar. I fjor var det 11 konsertar, i år blir det 18, analyserer Torbjørn.

– Korleis blir det for deg?

– Eg gler meg til kvar einaste dag her, smiler han.

– Du blir ikkje stressa av å ha så mykje å gjera?

– Nei, ikkje til vanleg. Men det var to gonger i juli eg vart hyra inn for å køyra lyd på kort varsel. Til konserten med Daniel Kvammen vart eg spurd to dagar før, og til Helene Bøksle éin dag før. Då var eg litt nervøs, for eg var ikkje førebudd på det. Men det gjekk fint, smiler Torbjørn Storegjerde.

Høgkvalitetsanlegg

Vamp, Daniel Kvammen, Helene Bøksle og dei andre artistane byr på eit heilt anna musikalsk uttrykk enn det publikum får oppleva dei næraste dagane. Men det har Torbjørn og teknikarane full kontroll på.

– Du kan seia eg gjer lite, men samstundes mykje. Mi rolle er å sitja og følgja med på dataskjermen og sjå at høgtalarane leverer lyden dei skal, og at det er god lyd i heile salen. Og viss det oppstår ein teknisk feil, må eg finna ut av det. Men akkurat det skjer heldigvis sjeldan, fortel han.

Sjakktrekket er at den nemnde John Pellowe har lagt inn fleire førehandsinnstillingar i systemet. Då er det berre å velja rett innstilling, og så held lyden seg til dette uttrykket under heile konserten.

– Anlegget står for det meste i ro under slike konsertar, bortsett frå at eg må justera opp mikrofonen som folk skal snakka i. Dermed kan eg konsentrera meg om lyset. Men under årets festival er det tre ting vi ikkje har hatt her før; vi har ikkje hatt orkester her, vi har ikkje hatt kor før, og vi har ikkje hatt orgel før. Det blir spennande, for vi har ikkje førehandsinnstillingar på dette og alt må gjerast manuelt, seier Torbjørn Storegjerde.

Uansett slår han fast at lydanlegget i Riddersalen er eit høgkvalitetsanlegg. Det vert sagt at det berre finst om lag 150 slike system i verda, åtte av dei i Norge. Det er verdt å nemna at dei 36 mikrofonane i salen er handlaga i England. I tillegg finst det 110 innebygde høgtalarar der.

Tre generasjonar

Sjølv om unge Storegjerde ikkje er meir enn 24 år, har han allereie drive med lyd i meir enn ti år. Han byrja så smått som lydmann for Jazzverket i 2013. På den tida opptredde han også som DJ (diskjockey), ikkje minst for russen. Dessutan er han arveleg belasta.

– Det er ein generasjonsjobb, dette. Besten køyrde lyden i det gamle samfunnshuset før det brann ned, Pappa køyrde lyd over alt, og eg er tredje generasjon. Eg har fått det inn med teskei frå Pappa, for eg var mykje med han, seier Torbjørn.

I skuleåret 2018-19 studerte han musikkproduksjon på Manger folkehøgskule, og i 2022 byrja samarbeidet med Baroniet.

– Eg vart opplært av Atle Fredheim. Då han skulle gje seg her oppe, var eg med han på nokre arrangement. Det hjelpte veldig, opplyser Torbjørn.

I lydbransjen hjelper det også å ha eit godt øyra.

– Eg har ikkje absolutt gehøyr, men viss eg høyrer ein låt eit par gonger, så kan eg spela den på piano etterpå.

Torbjørn Storegjerde er også ein dyktig musikar sjølv, spesielt med svarte og kvite tangentar føre seg. Han er fast medlem i Ferdamann, som sist var å oppleva på Valen Ranch.

– Vi spelar alt frå reggae til balladar, og frå rock til køntri. Vi spelar eigentleg det kunden vil ha, seier pianisten.

Nazareth

Han har også vore involvert med band som er meir berømte enn Ferdamann. Då den legendariske rockegruppa Nazareth frå Skottland opptredde for 500 tilhøyrarar i Kulturhuset Husnes i april, vart det Torbjørn Storegjerde som styrte lyden som artistane høyrde på scena. Han hadde same oppdraget på alle tre konsertane bandet gjorde på Vestlandet i vår.

– Det var veldig spennande. Der hoppa eg verkeleg ut i det, for eg hadde aldri styrt monitorlyden før eller møtt Nazareth, melder han.

Viss han ville, så hadde det blitt meir arbeid for kvartetten.

– Dei tilbydde meg å vera med på turneen vidare i Europa og USA, men eg måtte takka nei. Eg var allereie fullbooka, og er ein type som står ved det eg har lova. Men eg har framleis kontakt med gjengen, så kanskje ein gong seinare? Eg var i alle fall nøgd og dei var nøgde, seier Torbjørn.

Erfaringane frå den vesle Vestlandsturneen etterlét ingen tvil om at det er eit hardt og søvnfattig liv å vera lydteknikar.

– Det var lange og intense dagar, der det kanskje vart fire timar søvn seint på natta. Eg merka etter dei tre konsertane at om eg hadde blitt med dei to veker i Tyskland og fire veker i Amerika, så hadde eg blitt veldig trøytt, humrar Torbjørn.

24-åringen er forresten fast lyd- og lysteknikar for Kulturhuset Husnes. Dei næraste arrangementa der er konserten med Marius & Farius den 24. august og showet med magikaren Alexx Alexxander 31. august.

Hindu-prest

Selskapet til Torbjørn Storegjerde heiter Hardanger Records. Det er også namnet på platestudioet på Løfallstrand som han arva etter far sin, Lars Storegjerde. Alle hugsar Lars som ein strålande pianist, men han var også utdanna – av alle ting – hindu-prest. Han vigde såleis mange par på hinduistisk måte, spesielt medan familien budde i Sverige. Denne religionen ser vi att i namna til dei tre ungane hans; Torbjørn har Janardan som mellomnamn og systrene heiter Ananda-Gopi og Gita-Govinda. Medan dei to sistnemnde vart født i Sverige, er Torbjørn løfallstrending heilt frå barnsbein.

– På eit tidspunkt hadde Pappa eit lite hindutempel i huset, men det har eg gjort om til vokalrom, seier Torbjørn som ikkje brukar mellomnamnet sitt i det daglege.

Om sommaren har han lite tid til å sysla med plateinnspelingar, men i vår gjekk han i studio med Nicolay Leganger. Saman spelte dei inn 14 songar, og planen er å ferdigstilla eit album. Andre artistar som har vitja Løfallstrand i år er Kvinnherad-bandet Acoustic Edition, The Dimensions frå Bergen og Ragnhild Ihle.

Torbjørn komponerer også musikk til seg sjølv.

– Eg har fire og ein halv låt liggjande der tekstane er undervegs, men eg har lite tid til å gå i studio med meg sjølv. Vonleg får eg gjort meir til hausten. Eg likar å jobba med folk, og då er det fort det som får overtaket, seier han.

Kyrkjetenar og bryllaup

Det kanskje ikkje mange veit, er at Torbjørn Storegjerde er å høyra kvar gong det er gudsteneste på Ænes og ofte når det er tilsvarande i Rosendal. Sidan 2020 har han vore fast kyrkjetenar i Ænes kyrkje, med unnatak av i gravferder – då ordnar gravarane klokkeringinga sjølve. Tittelbruken her er ganske forvirrande, for som kyrkjetenar er hovudjobben til Torbjørn å ringa med klokkene. Stillinga «klokkar» er derimot personen som hjelper til inne i kyrkja, mellom anna med å lesa bibelord.

– Eg var med Besto i kyrkja i mange år då eg var mindre. I 2013 var eg så frekk at eg spurde Erling Guddal (kyrkjetenaren i Kvinnherad kyrkje) om å få vera med opp i tårnet. Det fekk eg, og han gav meg også opplæring i bruk av klokkene. I 2013, 14 og 15 var eg sommarvikar i Kvinnherad kyrkje, og så har det balla på seg. No blir det meir og meir arbeid der, seier Torbjørn som to dagar etter intervjuet, midt i førebuingane til Kammermusikkfestivalen, skulle ringa i eit bryllaup i Rosendal.

Apropos bryllaup, laurdag 28. juni neste år skal han sjølv gifta seg. Brura er Ingrid Andrea Miljeteig frå Rosendal.

– Eg har klart å skvisa inn eit bryllaup før sesongen startar for fullt i Baroniet. Men på måndagen må eg vera edru, for då skal eg på jobb, ler Torbjørn.

Det vert truleg ei svært musikalsk feiring.

– Viss alle seier ja, kan det fort bli åtte band som kjem den dagen, opplyser Torbjørn Storegjerde akkurat i det klokka er 14.00, og presis på skjema dukkar mannskapet til Vamp opp i Riddersalen. Dermed var det på an igjen for den travle lydteknikaren.

Jordskjelv

Grenda møter Torbjørn Storegjerde på nytt den påfølgjande laurdagen. Fyrst når han skal ringa med klokkene i det nemnde bryllaupet. I samband med bryllaup og andre høgtider skal ringinga vara i akkurat tre minutt. Til vanleg er det 2,5 minutt som gjeld.

Kvinnherad kyrkje har tre klokker, men den minste er ikkje lenger i bruk. Den vart brukt før i tida når presten kom inn i kyrkjerommet. Både i Rosendal og på Ænes er det ekte, manuell ringing.

– Eg prøver å få klokkene til å slå annakvar gong, slik at ein får klangen på forskjellige tidspunkt, fortel Torbjørn.

Han stiller seg i etasjen under klokkene, og tek tak i to tau som heng der. Taua er i motsett ende festa til dei bevegelege metallbjelkane som klokkene er monterte på. Torbjørn brukar heile vekta si, nett som ein skiløpar som stakar, og får straks respons. Journalisten har høyrselsvern på, men tek det av eit lite sekund for å finna ut kor høg lyden i rommet eigentleg er. Svaret er: Jordskjelvframkallande!

Torbjørn har også oppdraget med å opna kyrkjedøra for brura, så straks ringinga er ferdig, stuper han ned trappene. Når jobben er gjort, og han kjem opp igjen til Grenda, er han temmeleg andpusten.

– Det er derfor eg har med meg ekstra T-skjorte, for eg blir så sveitt, flirer han.

I dag skal det ikkje ringast ut når seremonien er ferdig. Etter ei gudsteneste, derimot, skal det ringast ni såkalla bønneslag før utgang. Då må Torbjørn klatra heilt til topps i tårnet og faktisk setja seg inne i den største klokka. Der tek han tak i sjølve kolben og slår den i klokka. Og lurer du på korleis han kan vita når tida er inne, så er svaret enkelt og greitt at det i tårnet står ein høgtalar som overfører lyden frå kyrkjeskipet.

Vamp

Lydmannen og journalisten møtest for tredje gong om kvelden. No er vi i Riddersalen og Vamp skal straks på scena. Torbjørn sit bak konsollen sin bakarst i rommet. All ledig tid må utnyttast, så rett før konserten startar sit vår mann og direktør Anna Lena Flatland og diskuterer køyreplanen for Kammermusikkfestivalen.

Hugsar de kva Torbjørn sa om varmen i Riddersalen? Etter songen «Amilia» ser Vamp-sjef Øyvind Staveland utover publikum og seier ironisk: «Held dåke varmen?».

– Nøyaktig på vanleg tidspunkt, melder Torbjørn.

Vamp skal kjapt reisa vidare til Utsira for ny konsert dagen etter. Bandet sine eigne folk og hjelparane på Baroniet har berre 40 minuttar på seg til å pakka ned alt utstyret.

– Vi skal byrja å rigga ned straks vi kjem oss fram til scena, seier Torbjørn Storegjerde medan han ventar på at alle dei 400 publikummarane skal koma seg ut.

Men han har éin ting til på hjarta; noko han gløymde då journalisten spurde om det er meir han driv på med som bør nemnast i artikkelen.

– Eg leverer også lyden til Rosendalsveko, det har eg gjort sidan starten. Så etter at vi har flytta flygelet søndag ettermiddag, skal eg ned i teltet og rigga til der. Veko skal sjølvsagt skje samstundes med dei to øvingsdagane til Kammermusikkfestivalen, smiler han tilsynelatande ustressa.