Kva gjer ein kommunedirektør?
I denne artikkelserien vil vi forsøka å skildra kommunen, korleis den er bygd opp og kva kommunen som organisasjon jobbar med. Denne gongen ser vi på kommunedirektøren.
Ein kommunedirektør er den øvste leiaren i kommuneadministrasjonen og er tilsett som tenesteperson. Tidlegare vart stillinga kalla rådmann, men dette endra seg i lovverk og nokre kommunar i 2018 for å ha ein meir kjønnsnøytral tittel.
Kommunedirektør er ei stilling som vert utlyst. Kven som helst kan søkja, og det er kommunestyret som avgjer kven som får jobben.
Kommunedirektør har nær kontakt med ordførar, og dei samhandlar med politisk nivå for å få dei beste tenester og tilbod til innbyggjarane i kommunen. Medan ordførar er ein politikar, kan vi kalla kommunedirektøren ein byråkrat.
Kva ein kommunedirektør gjer
Dei viktigaste oppgåvene til kommunedirektøren er personalansvar og å kvalitetssikra og førebu saker til politiske møte. Ein skal leia den kommunale organisasjonen innafor dei instruksar, retningslinjer og pålegg som kommunestyret gjev deg.
Kvinnherad kommune som organisasjon er ein arbeidsplass med 1500 tilsette, og er med det den største verksemda i kommunen. Kommunedirektør er den øvste leiar i administrasjonen, og under kjem sektorleiarar, så einingsleiarar, så avdelingsleiarar og til sist alle dei 1500 tilsette.
I likskap med ordføraren vel kvar kommunedirektør kva dei vil ha fokus på. Rammene ligg fast i forhold til politisk nivå, men kvar kommunedirektør påverkar stillinga til ein viss grad. Til dømes kan ein ha meir fokus på samhandling, samfunnsutvikling eller politikk.
I organisasjonsplanen til Kvinnherad kommune står det at «stabilitet er ein illusjon». Ein organisasjon er heile tida i bevegelse, det er ein levande organisme og ein kan ikkje låsa seg fast i noko. Både samfunnet og organisasjonen endrar seg heile tida, med til dømes utskiftingar i personell, nye arbeidsplassar i kommunen, til- og fråflytting osv.
Sakar, innstilling, iverksetjing
Kommunedirektøren har ansvaret for greia ut sakar som skal opp i kommunestyret og formannsskap. I tillegg er det ansvar for å iverksetta eventuelle vedtak politikarane avgjer.
Når politikarane, kommunestyret eller formannskapet ber om å få greie ut ei sak, går kommunedirektør til sine sektorleiarar og drøfter kven som best kan skriva ei slik sak. Vedkommande får i oppgåve å skriva saka, og den må vere godt opplyst, godt skriven og godt formulert. Den skal vere lett forståeleg, slik at politikarane kan gjere gode vedtak, men også for innbyggjarane. Alle sakene blir sendt ut ei veke før møtet og ligg på postlistene kor kven som helst kan gå inn og lesa gjennom.
Dei utgreidde sakene må sjå både for og imot, alle sider ved ein sak skal opplysast om. Kommunedirektøren gjer også si meining, eller tilrår, frå eller til i ei sak. Dette heiter å innstille. Til sist er det kommunestyret som har endeleg avgjersle i sakar.
Kommunestyret stemmer anten for eller imot innstillinga frå kommunedirektør. Av og til sender dei saka tilbake for ny eller grundigare utgreiing, eller dei legg til punkt.
Når saker er blitt vedtekne skal dei bli iverksett. Då må ein finna ut kva sektor det fell under, handlar det til dømes om ein skule fell det under sektor for oppvekst. Dersom det går under fleire sektorar samarbeider desse.
Møter, oppgåver og anna ansvar
Ein kommunedirektør har møte- og talerett i alle kommunale politiske styrer og utval med unntak av kontrollutvalet. Kontrollutvalet er eit uavhengig kontrollorgan, og her har ein ikkje talerett utan at ein får spørsmål frå utvalet.
Ein har også faste møter med andre kommunedirektørar i Sunnhordland, god kontakt med statsforvaltar og kommunesektorens organisasjon, og samarbeid med hovudtillitsvalde og hovudombod.
Kvar månad møter kommunedirektør og økonomisjef med dei ulike sektorleiarane for å gå gjennom rekneskapen til sektorane. Dei ser på korleis det vart jobba og korleis ein ligg an i forhold til rekneskap. Om det er overskridingar ser ein på kva ein kan gjere for å ikkje få det neste månad. Kvart kvartal rapporterer dei rekneskapen, sjukefråværet og avvik til politisk nivå slik at dei ser korleis det ligg an.
Kommunedirektøren har ei leiargruppe der dei fem sektorleiarane sit. Desse er sektor for samfunnsutvikling, sektor for teknikk og miljø, sektor for oppvekst, sektor for omsorg og leiar for administrasjonen. Dei møter minst ein gong i veka for å sjå på korleis dei best kan jobba ilag for å få gode tenester ut til innbyggarane.