Vil bringa Lul Krag fram i ljoset

Nasjonalmuseet har kjøpt inn fleire av Lul Krag sine store teikningar, og lovar at ho vert representert når museet opnar i nye lokale neste år.

Kunstnaren Lul Krag, som eigentleg heitte Karen Marie Krag, vart født i Kongsberg i 1878 og døydde i Oslo i 1956. Som vaksen budde ho i ei årrekkje i Rosendal, og mange av hennar mest kjente verk har motiv frå bygda.

Mange hugsar nok at Lul Krag vart heidra med ei stor utstilling i gamle Rosendal Samfunnshus i 1980. No ventar det som må karakteriserast som endå meir prestisjefullt, nemleg utstilling i det nye Nasjonalmuseet, som opnar på Rådhusplassen i Oslo neste år. I tillegg til kunstverka museet eigde av Lul Krag frå før, har dei no kjøpt inn fleire av hennar mest omfangsrike bilete.

Overveldande

Like før jul vart kassar fylt med 30 rullar av Lul Krag sine monumentale kol- og tusjteikningar frakta til dei gamle lokala i Nasjonalgalleriet.

«Det var mange som var spente då teikningane skulle rullast ut, for Lul Krag sine verk har vore i museet sitt søkeljos i lengre tid. Museet har allereie to portrett og ei lita samling mindre kol- og tusjteikningar, men dei monumentale teikningane som står fram i hennar kunstnarskap har mangla», skriv seniorkurator Wenche Volle på museet si nettside.

Den største teikninga er heile 275 cm brei og 454 cm høg. Blant motiva er naturen i og kring Rosendal, Baroniet, og annan vestlandsnatur med fjell og fossefall, deriblant frå Lofthus.

«På golvet breia arka seg ut i salane der J.C. Dahls, August Cappelens og Thomas Fearnleys landskapsmåleri tidlegare vart vist. På «historisk grunn» i norsk kunsthistorie kom Krag sine visjonære landskapsskildringar til syne», skriv Volle.

Nokre av teikningane var utstilte hjå Blaafarveværket i Modum sommaren 2019, medan andre hadde vore nedpakka og gøymt i tiår.

«Synet var overveldande, det var som å bli dratt inn i eit eige univers, gjenkjenneleg og draumeaktig på ein gong. Teknikken og formatet imponerer, med sikker hand har ho fanga heilskapen i landskapet, samt evna å få fram dei små detaljane, blad og blomar», vurderer Volle.

Kinesisk kunst

Seniorkuratoren slår fast at Lul Krag er eit døme på ein kvinneleg kunstnar som stilte ut og vart diskutert i si samtid, men som seinare meir eller mindre har forsvunne ut av kunsthistoria. Dei seinare åra har heldigvis utstillingar på Galleri Albin Upp på Briskeby og Blaafarveværket bidrege til å få dette eigenarta kunstnarskapet fram i ljoset igjen. I det nye Nasjonalmuseet vil Lul Krag vera representert i den faste samlingsutstillinga.

«Då Krag heldt si fyrste separatutstilling hos Blomqvist i 1922, vart ho rost opp i skyene av Dagbladet sin kritikar og Edvard Munch sin venn, Jappe Nilssen. Han såg ho som ein arvtakar etter Harriet Backer», fortel Wenche Volle.

Ho opplyser vidare at det tidleg på 1930-talet skjedde ei vending i Krag sin kunstnarskap. Tidlegare hadde ho budd i Rosendal om somrane, men i 1933 busette ho seg der permanent.

«Her vart vestlandsnaturen og omgjevnadane rundt Baroniet hennar motiv. Samtidig vart ho introdusert for kinesisk kunst, og det gjorde intrykk på ho. I den kinesiske kunsten fann ho ikkje berre eit uttrykk og ein teknikk til å skapa det ho ynska, men også ein naturfilosofi. Inspirert av kinesisk kunst framstilte ho naturen og arkitekturen med kol og tusj på papir. Med oppsiktsvekkande ferdigheit handterte ho ark i stor skala», analyserer Volle.

Skålagato

Desse store teikningane vart synte fram under ei utstilling hjå Bergen Kunstforening i 1936, der bileta dekka veggane frå golv til tak. Også atelieret i Skålagato var dekorert på same måte.

«Lul Krag skildra vestlandsnaturen med ei eiga innleving, for landskapet sin stordom, men også dei mange små detaljane. Krag sine visjonære landskapsskildringar er eineståande i norsk kunst», konkluderer Wenche Volle.