Viktig forsking i Sandvikjo: - Dette har potensiale
På eit koseleg, lite kontor heime i Sandvikjo i Omvikdalen, sit optikar Siv Sandvik og arbeider med potensielt banebrytande forsking. På sikt kan forskinga hennar vera med og bidra til mindre smerter og problem for mellom anna diabetespasientar.
– Eg jobbar berre med små detaljar i heilskapen her. Men min draum er at kunnskapsutviklinga ein dag kan gjera at færre personar med diabetes må amputera ein fot, seier ho.
Ho er ikkje så glad i merksemd, omvikdelingen og optikaren Siv Sandvik. Som doktorgradsstipendiat ved Universitetet i Sørøst-Norge er det likevel ein del av jobben hennar å formidla forskinga ut til fleire. For ikkje lenge sidan deltok ho på Specsavers Clinical Conference, ein fagkonferanse for optikarar, der ho presenterte arbeidet sitt.
Annonse
– Ein er jo godt utanfor komfortsonen, men det er viktig å dela kva ein tileignar seg av kunnskap.
Sandvik fortel oss om bakgrunnen for forskingsprosjektet
– I hornhinna vår finst nokon av dei finaste og mest perifere nervefibrane me har i kroppen. Dersom nervane våre endrar seg, er det ytst i nervetrådane dette startar – til dømes i hornhinna.
Nerveendringar er ein vanleg konsekvens av mellom anna diabetes. Etter kvart kan endringane oppstå i større nervebanar og føra til store problem.
Annonse
– Ein kan få nevropati, som for nokon gjev store smerter. For andre kan det vera nevropati som gjev nummenheit, at ein ikkje kjenner noko, forklarar Sandvik.
På nettsida til Diabetesforbundet kan me lesa at 30 000 diabetespasientar kvart år er plaga med fotsår som ikkje gror. Det kan vera vanskeleg å oppdaga desse såra, om ein ikkje har kjensle i beina. Infeksjonar kan verta avdekka for seint, og kvart år må omtrent 500 personar med diabetes amputera ei tå, ein fot eller eit bein. Dette kan vera svært dramatisk for dei det gjeld. Men Siv Sandvik fortel om eit potensiale for å koma problema i forkjøpet.
Kan avdekkast og reverserast
– Det finst eit kraftig lasermikroskop som kan ta bilete av dei fine nervetrådane i hornhinna vår. Førebels er det berre tre slike mikroskop i landet, på ulike sjukehus. Det spennande her er at nerveendringar kjem tydeleg fram på desse bileta, før det vert oppdaga hjå fastlegen, fortel Siv Sandvik.
Det trengs meir forsking for å kunna utnytta potensialet til lasermikroskopet. Og det er her optikaren frå Sandvikjo kjem inn i biletet. Ho utviklar no, i samarbeid med andre forskarar rundt omkring i verda, ein systematisk og påliteleg prosedyre for bruken av slike mikroskop, som kan gjera det til eit effektivt arbeidsverktøy.
– Dersom me på eit tidlegare tidspunkt kan avdekka nerveendringar, kan me også reversera dei, konstaterer Sandvik, og held fram:
Annonse
– Eg drøymer om at dette instrumentet kan brukast i heilt vanlege rutinekontrollar for til dømes personar med diabetes.
Omstendeleg arbeid
Men først må bruken av mikroskopet betrast. Det Sandvik held på med no, saman med andre forskarar, er å utarbeida ein systematisk prosedyre for bruken av instrumentet som fører til pålitelege resultat. Og det er eit omstendeleg arbeid.
– Forsking tar jo tid. Ein legg liksom berre ei puslespelbrikke inn i det store biletet. Men det er viktig likevel! Dette har potensiale til å kunne bli en klinisk metode til glede for mange, slår ho fast.
Siv Sandvik har eitt år att som doktorgradsstipendiat. Ho er ikkje sikker på om ho vil bli forskar eller om ho vil jobba på klinikk, men det høyrest kanskje ut som ho vil tilbake i praksis når ho fortel kva ho likar å halda på med.
– Eg er glad i folk. Eg er glad i å undersøka, og den individuelle kontakten med dei som kjem til klinikken. Viss eg kan bidra til at andre får betre augehelse, så er det veldig, veldig kjekt og gjevande.
