Vestland fylkeskommune: Hønsehuset er eit kulturminne av regional og nasjonal interesse

I november 2021 fekk Kvinnherad kommune inn ein søknad om riving av øvre del av eit eldre hønsehus. 18. januar ba dei Vestland fylkeskommune om fråsegn i saka, noko som er rutine i saker som gjeld bygg som er oppført før 1850 (jf. Kulturminnelova § 25, andre ledd).

Sakshandsaminga har vore langdryg, då det nemnde hønsehuset står på klostergarden, og såleis blir rekna som ein viktig del av kulturmiljøet ved Halsnøy kloster.

Kan ha spor frå mellomalder

Murane hønsehuset står på kan nemleg skjula spor frå mellomalder, som gjenbruk av stein eller bevarte murfragment, tilhøyrande klosterruinane. Fleire fagfolk har drøfta om dette kan vera tilfelle, men i følgje brevet frå Vestland Fylkeskommune er det enno nokre undersøkingar som gjenstår. Desse skal ein bygningsarkeolog frå NIKU gjennomføra ved eit seinare høve.

I svarbrevet, datert 18. mai 2022, vert det referert til ein tidlegare uttale frå fylkeskommunen:

«Ut frå SEFRAK-registeret er bygningen eldre enn 1850, og datert til år 1600-1699. Dette er truleg feil, og det visar seg at bygningen kan ha ein samanheng med klosterruinane på naboeigedommen. Om dei gamle murane er frå før 1537, er den automatisk freda.»

Tilrår det ikkje, men godkjenner skånsam riving

Opplysningane som er innhenta i saka gjer at hønsehuset blir rekna som eit kulturminne av regional og nasjonal interesse. Vestland fylkeskommune har likevel godkjent at den øvre delen blir rive, men ber samstundes om at dette vert gjort skånsamt.

«Vi vurderer det likevel slik at Hønsehuset, som er plassert oppå dei gamle murane, som er av nyare dato, kan rivast. Vi ber om at grunnmuren, som hønsehuset står på, ikkje vert råka av rivingsarbeidet», heiter det i det kulturminnefaglege fråsegnet frå fylkeskommunen.

Vestland fylkeskommune ber også om at det gamle bjelkelaget oppå murane vert teke vare på.