Uroa for konsekvensen av grunnrenteskatten

Det tok svært kort tid frå skatteforslaget kom, til oppdrettarane reagerte med å trø på bremsa for framtidige investeringar. Norwater, med hovudkontor i Høylandsbygd og produksjonslokale på Opsanger Industriområde, er blant dei som merkar det.

No går dagleg leiar ved bedrifta Per Einar Gjerding ut med ei bekymringsmelding på vegner av Kvinnherad-bedriftene som direkte og indirekte har oppdrag knytt til oppdrettsnæringa.

Lagt på is

– Me låg an til ein sannsynleg betydeleg kontrakt til eit planlagt nybygg. Umiddelbart etter grunnrenteskatten vart kjent, så kom dei ut med at nybygget var lagt på is, illustrerer Per Einar Gjerding.

Han understrekar at Norwater ikkje var garantert å få kontrakten, sjølv om han meiner det ville vore stor sjanse for det. Det er heller ikkje primæruroa hans.

– Poenget mitt er å visa konsekvensen av å innføra grunnrenteskatt. Det er ein svært stor leverandørbransje som blir råka av dette. Kva inntekter ville eit nybygg ved eit norsk verft tilført den norske statskassa i form av skattar og avgifter? Veit Arbeidarpartiet og Senterpartiet rekkevidda av vedtaket? spør Gjerding.

Norwater har spesialisert seg på å gjera om sjøvatn til ferskvatn, noko dei har drive med sidan 2013. Dei siste seks-åtte åra har det blitt meir og meir vanleg med ferskvassbehandling av oppdrettslaks for å kjempa mot lus og gjellesjukdom. Dei fleste har no funne at det mest praktiske og økonomiske er å ha ein ferskvassproduksjon om bord på båten.

Norwater har levert rundt 20 slike anlegg til brønnbåtar, der dei største anlegg har kapasitet på 16.800 kubikkmeter vatn i døgeret. Det betyr at anlegget kan gjera ubegripelege 700.000 liter sjøvatn om til ferskvatn kvar einaste time.

– Det er enorme mengder, vedgår Gjerding med eit smil, men påpeikar at dei fleste leveransane til Norwater er på mellom 3000 og 6000 kubikk i døgeret.

Det er ikkje berre oppdrettsnæringa som nyttar seg av Norwater sine anlegg. Dei har mellom anna levert 44 anlegg til Odfjell, som nyttar ferskvatn til reingjering av kjemikalietankar mellom lastene.

Må finna nye marknader

Gjerding er peikar på fleire store ringverknader som grunnrenteskatten på oppdrett kan få for Kvinnherad.

– Me er ein stor oppdrettskommune, og det er mange som jobbar direkte med fisken i Kvinnherad. I tillegg er me store på leverandørbransjen. Dette råkar veldig mange kvinnheringar.

Norwater må sjå seg om etter ny marknader når oppdrettsnæringa no har sett på handbrekket. Gjerding hevdar at investeringar for minst 35 milliardar kroner er frosne eller kansellert i påvente av endelege avklaringar om skatten.

– Me må flytta oss over til nye marknader, og fleire, men mindre kontraktar. Det betyr mellom anna kortare horisontar for oss. Omsetnaden i 2022 var vår nest beste nokon gong, resultatet vert truleg betre enn toppåret 2021. Men me rakk aldri å gle oss heilt over det. Ryggmergsrefleksen då dette kom ut i september/oktober var at «Dette er ikkje bra», kommenterer Gjerding.

Han fryktar store konsekvensar av dei frosne og kansellerte investeringane til oppdrettsnæringa ikkje blir sett i sving.

– Investeringane er det som gjev aktivitet og effekt nedover i næringa. Eit verft får ordre på eit skip. Verftet bestiller utstyr og tenester frå fleire underleverandørane. Underleverandørane gjer det same med sine delkontraktar. Det blir store ringverknader viss dette hjulet ikkje får rulla, påpeiker den daglege leiaren.

– Grunnrenteskatten påverkar oss

Inntrykket hans er at det ikkje er så gjennomarbeidd som det burde.

– Det verkar som alle er einige om at det er rom for større bidrag til fellesskapet frå oppdrettsnæringa, men frå sidelinja og utan eigen detaljkunnskap i saka, stussar eg både på prosess, innhald og timing i dette, seier Gjerding.

– Viss konsekvensen av tiltaket som skal skaffa til dømes 3,5 ekstra skattemilliardar, er at aktiviteten i andre bransjar går mykje ned, så endar regjeringa opp med å reduserte inntekter frå andre bransjar, inkludert skatt og arbeidsgjevaravgifter. Er dette rekna på? Nettoen som regjeringa ser for seg, blir neppe dette. Eg forstår det ikkje, sukkar han.

Private og bedrifter slit framleis med etterverknad av ein pandemi. Samtidig opplever alle i desse dagar ekstrem kostnadsauke gjennom pris på drivstoff og straum, renteauke og generelt høg inflasjon. Denne kostnadsauken kan i stor grad tilskrivast krigen i Ukraina.

– Det er ikkje tomme hallar her, me har kontraktar og ein ok start på året, men me har oppdrag som er mindre i omfang enn me elles ville hatt. Grunnrenteskatten påverkar oss, til liks med mange andre, sluttar Norwater-sjefen.