Unge får servert krig i sanntid på sosiale medium

Postane på TikTok og liknande appar er ein del av kvardagen til mange unge. På grunn av innhaldet som i desse dagar blir delt, har både politiet og andre gått ut for å oppmoda folk til å prate med barn og unge om krigen.

Nettpatruljen til Politi Vest la denne meldinga ut på Facebook 25. februar:

«Vi ser i desse dagar at TikTok flaumar over av videoar, skildringar og livesendingar med skremmande innhald. Dette er videoar som liknar på dei vi ser i nyheitene, men på TikTok skjer det ofte i "real-time" med livesendingar. Dette kan verke veldig skremmande og belastande for ein ung person. Vi håper difor at dykk foreldre er flinke til å snakke med barna om det dei no ser på nett.»

To minutt på TikTok

Ein soldat har sprengt seg sjølv og ei bru i lufta. Informasjonen blir etterfølgt av emojiar av eit hjarte og ei fredsdue. Han gjorde det for å hindre russiske tanks, forklarar teksten. Han vert skildra som ein helt. Ein gif av eit brennande stearinlys er lagt inn i av biletet av den unge soldaten. Han smiler på biletet, som har fleire hundretusen likes. Like etter ser ein bilete av den øydelagte brua.

Eit teppe av militærkledde soldatar, kvinner og menn, fyller ein open plass. Soldatane dakkar ei lang rekkje, fleire av dei held opp blå og gule flagg. Rekkja svingar seg ned frå ein mur eller eit fort, alle soldatane står heilt i ro. Tik tok-posten er akkompagnert med musikk og teksten «We can make this world better».

Til emneknaggen #Ukraine viser ein filmsnutt at himmelen over Kyiv er opplyst. Synet ville vore naturleg for dei fleste frå klokka 23.00 på nyårsaftan, men høyrer ikkje heime i februar. Filmsnutten er delt mange gonger, og i løpet av dei to minuttane på TikTok dukkar denne filmsnutten opp gjentekne gongar.

Bygningar, køyretøy og bruer er bomba, brent og øydelagt. Det er hyppig skifte mellom dei ulike postane frå krigen. Med ujamne mellomrom vert korrespondansen avbrote med tullete filmar der veninner dansar iført fargerike kostymer, eller gutar latar som dei er klukkande høner.

Dette er berre nokre av postane tik tok hadde å by på i løpet av eit par minutt, måndag morgon.

– Vanskeleg å snakke om

Sturla Helland, einingsleiar for barn og familie, meiner krig er eit utfordrande samtaleemne, men rådar likevel føresette til å snakke om det med barna sine. Han trur også at fleire unge treng hjelp til å sortere og sile i informasjonen dei får presentert på internett og sosiale medium.

– Dersom ein klarar å hjelpe dei unge til å sjå nyansar i det som blir presentert i media, og vise til korleis ein kan delta sosialt i forhold til å hjelpe andre som har det vanskeleg, er det positivt. Det er ingen av oss som toler ubegrensa mengder av denne typen informasjon. Det gode med sosiale medium er jo at ein kan velje det bort, seier han.

Vidare peikar han på at det er ein naturleg for menneske å skyve konfliktar framføre oss, og at enkelte såleis unngår å ta dialogen, både med seg sjølv og med barna.

– Det viktigaste er kanskje difor å avklare sitt eige forhold til det som skjer før ein byrjar å snakke med barna sine om det. Dersom ein sjølv er redd, vil redsla bli formidla vidare, noko som ikkje er hensiktsmessig. Men å forby appar som TikTok vil ikkje bidra til noko anna enn å skremme ungane ytterlegare. Då er det betre å snakke med dei om det som blir presentert der, og hjelpe ungane til å gå til kjelder som er sanne, seier Helland.

Nokre er bekymra

Ingebjørg Holmedal, ein av utekontaktane i kommunen, kan stadfeste at ungdommane i Kvinnherad er opptekne av det som hender i Ukraina.

– Det er fleire som har snakka om at det kjem ein 3. verdskrig, så ungdommane har uroa seg for dette i ei tid allereie. Dei er jo opptekne av det som skjer, og nokre av dei er bekymra, seier ho.

Holmedal er elles samd i at mykje av innhaldet som blir presentert på sosiale medium er skremmande, og difor er nettvett blant dei viktige emna utekontaktane reiser rundt og kursar 7. klassingar og deira føresette i om dagen.

– Ein ting er å sjå nyhendene på tv, men det dei får sjå på TikTok er heilt ufiltrert. Mykje av det er ikkje bra i det heile, sluttar ho.

Råd

Organisasjonen Vaksne for barn har samla nokre råd om korleis ein kan snakke med barn om skremmande situasjonar.

1. Det er ok å vera redd

Dersom barna opplever at me toler at dei er redde, blir det lettare for dei å gi uttrykk for tankar, kjensler og å stille spørsmåla dei har. Det aukar sjansen for at dei søkjer den støtta dei treng for å handtere vanskelege tankar og kjensler.

2. Lytt

Ein må ikkje ha alle svara, men gjennom å lytte og å stille opne og respektfult nysgjerrige spørsmål kan me utforske kva det er som gjer barn engstelege og kva barn lurer på.

3. Spør

Det beste du kan gjere for å skape tryggleik er å ta initiativ til å prate med barn om det som skjer. Å gi ei ærleg og enkel forklaring som hjelper barn å skape meining i det dei har fått med seg kan vera til hjelp for å dempe uro, som kanskje til dels skuldast misforståingar om kva som faktisk skjer.

4. Ver ærleg og open

Når vi er redde for å ikkje ha gode nok svar eller forklaringar å gi til barn, kan det vere til hjelp å hugse på at barn godt toler at vaksne er ærlege på at dei ikkje veit. Ei løysing kan vere å finne påliteleg informasjon saman.

5. Ta ein pause

Pass på å ta pause frå sosiale medim og nyheitssendingar på radio, tv og smarttelefonar. Finn på ting som tar fokus vekk frå det negative og som påverkar tankane våre positivt.

6. Gi håp

Fortel at land og styresmakter gjer mykje for å finne ei løysing på krigen i Ukraina og for å hjelpe dei som bur der og blir råka. Fortel at vaksne i fleire land, og i organisasjonar som FN, tar ansvar for å jobbe for å skape fred mellom partane.