– Tyder på at kommunen bevisst bryt regelverket

Det var barnehage.no som fyrst omtala saka.

I november 2021 sendte Private Barnehagers Landsforbund (PBL) inn ein klage på vegne av barnehagane Espira Halsnøy Kloster og Handeland Friluftsbarnehage i Kvinnherad. Der kom det fram fleire feil i berekninga av driftstilskotet frå kommunen.

Kommunen svara med å korrigere fleire av punkta som vart påpekte. Sidan dei gjorde delvise endringar etter klaga, reknast det som eit nytt vedtak.

November 2022 klaga PBL enno ein gong på driftstilskotet for barnehagane. Dei fekk aldri svar. Neste november skjer det same, denne gong også for Eventus Valen.

Etter tre klagar utan svar bad advokat i PBL Hans- Are Nyheim om bistand frå Statsforvaltaren.

Svært alvorleg

«I særs få tilfelle må ein be Statsforvaltaren om bistand i samband med kommunane si forvalting av regelverket til barnehagelova og forvaltingslova. Dette er eit slikt tilfelle», skreiv Nyheim i eit brev til Statsforvaltaren i Vestland datert 17.november 2023.

I brevet gjer han greie for problema i saka, og peiker mellom anna på at det at det er same klagepunkt for alle år tyder på at kommunen bevisst bryt regelverket og bevisst trenerer saksbehandlinga.

«Dette er svært alvorleg. Det er særs problematisk at ein kommune så til dei grader unnlèt å forholda seg til regelverket som gjeld berekning av tilskottssatsar for private barnehagar. I tillegg unnlèt kommunen å forholda seg til heilt sentrale forvaltningsrettslege saksbehandlingsreglar og på toppen av det heile unnlèt kommunen å forholda seg til overordna klageorgan», skriv Nyheim i brevet.

Kva dei klagar på

Kvar private barnehage får eit driftstilskot frå kommunen som delvis byggjer på kostnadar i kommunale barnehagar i kommunen og delvis på estimat. Dei får også eit kapitaltilskot, som er eit gitt kronebeløp per barnehageplass.

I utrekninga til Kvinnherad kommune er det fleire ting som er utelatne, til dømes lønn til assistentar. Dette har dei forklart med at assistentane går «på topp» av dei andre tilsette, og at lønn til vaktmeister allereie er rekna inn i kapitaltilskottet.

«Dette er personar som ikkje er ein del av grunnbemanninga til barnehagane. På bakgrunn av nedgang i barnetal i dei kommunale barnehagane og nedlegging av Hauge barnehage sat Kvinnherad kommune igjen med overtalig assistentar. I mangel på andre stillingar å setje dei i er dei på «topp» i kommunale barnehagar i påvente av ledige stillingar», skriv Kvinnherad kommune i svar på klaga frå 2021.

Det er snakk om ein stillingsprosent på 229% som ligg «på topp». I denne prosenten ligg det også tilsette med tilrettelagt arbeid som venter på uføretrygd, ifølge kommunen.

– Regelverket er klart på at alle ordinære driftskostnadar skal inngå i grunnlaget for tilskot til private barnehagar. Disputten gjekk på at kommunen ikkje såg årsverk utover bemanningsnorma som ordinære kostnadar. Noko både vi, regelverket og Statsforvaltaren var ueinig i, fortel Statistikk- og økonomianalytikar i PBL Anders Grønmo, som er saksbehandlaren som oppdaga feilrekningane.

Han fortel vidare at det ikkje er uvanleg at kommunane misforstår regelverket. PBL finn feil i om lag halvparten av vedtak som vert kontrollerte.

– Dette er derimot det fyrste tilfellet der ein kommune har heldt «ekstra» årsverk utanfor utrekninga så vidt eg kan hugse. Lønnskostnader utgjer om lag 80-90% av totale kostnadar i barnehagesektoren og feil utrekning her har dermed mykje å seie for tilskottsnivået i den enkelte kommune, seier han.

Oppheva vedtak

Etter tre år med klagar oppheva Statsforvaltaren Kvinnherad kommune sitt vedtak om driftstilskot til dei tre barnehagane 11. april i år. Dette vil seie at kommunen må fatta nye vedtak om driftstilskot for periodane 2022, 2023 og 2024.

«I utrekninga av tilskotet må kommunen ta høgde for lønnsutgifter til alle barnehagetilsette i kommunen, også dei som overstig bemanningsnorma», heiter det i brevet frå Statsforvaltaren i Vestland.

PBL er nøgd med at kommunen no tek utrekninga på ny, men meiner det er synd at det har tatt så lang tid å få svar på klagane.

– Kommunane skal handsama klagar «utan ugrunna opphald» jamfør forvaltingslova §11 a. Det er ikkje godt å seie kvifor det har teke så lang tid, men det er veldig bra at dei private barnehagane no omsider får det tilskotet dei har hatt krav på dei tre siste åra, seier Grønmo.

Kvinnherad kommune jobbar no med å laga nye vedtak i tråd med føringane frå Statsforvaltaren.

– Vi har også gått gjennom rutinane våre for å sjå korleis vi kan betra kommunen sin praksis på området. I dette arbeidet er Statsforvaltaren sine tilrådingar tekne med og det er laga gode føringar for vidare oppfølging, skriv vikarierande kommunedirektør Gunn Berit Sandnes Fosse til Grenda.

– Det er veldig bra at Kvinnherad kommune har ein intensjon om å forbetra sine rutinar. Vi håpar difor at eventuelle klagar grunna feilutrekningar i framtidige vedtak får kortare handsamingstid, seier Grønmo.

I ein tidlegare versjon av artikkelen sto det at kommunen har utelate lønn til vaktmeister, noko PBL påklagde. Statsforvaltaren i Vestland gav derimot Kvinnherad kommune medhald i at kostnadane til vaktmeister skal haldast ute frå grunnlaget, og dette kunne difor mistolkast.

«Etter vår vurdering er det eit skilje mellom vaktmeistertenester som inneber vedlikehald og dagleg drift, og utgifter knytt til oppgraderingar og utbetringar utover ordinært vedlikehald. Vi er einige med kommunen i at lønnsutgifter knytt til utbetring og oppgradering av barnehageanlegg kan haldast utanfor utrekninga av driftstilskot», skriv Statsforvaltaren i sitt vedtak.