Storøving i fjellet: Då snørasalarmen gjekk

Jarle Larsen hadde planlagt det heile lenge, utan at for mange av dei som skulle øva var informerte. Brann og redning-gjengen i Rosendal visste rett nok at det skulle øvast, og hadde lese i Grenda at det skulle gjerast i Fjellhaugen-området saman med fleire etatar.

Signy Takvam Dale og Lars Røyrvik frå Røde Kors, som skulle gravast ned i snøen som ein del av øvinga, presse, representantar for Sparebank1-stifitinga Kvinnherad og Sondre Solheim frå Kvinnherad politistasjon var alle på plass før alarmen gjekk.

– Treng øving

Mange vil kjenna igjen Jarle Larsen som årets namn i Kvinnherad i fjor. Han jobbar til dagleg på ambulansen, men øvinga han har stelt i stand er eit resultat av engasjementet i Kvinnherad Røde Kors.

– Dette er den første øvinga i denne skalaen. Eg syns me bør bli flinkare til å øva på dette her i Kvinnherad, for me har mykje fjell og mange som går på toppturarar året rundt. Eg veit at blant anna Ullensvang og Voss gjer dette jamleg, fortalte Larsen før alarmen gjekk.

Klokka ti presis ringte han alarmsentralen, og meldte inn at det både var øving, og at fire personar var tatt av snøras ved Nautavatnet. Ni minutt seinare var alle etatar varsla, men det skulle enno gå ei stund før nokon var under oppsegling til dagsturhytta ved Nautavatnet.

– Me har snøskredøving opp mot alarmsentralen kva veke. Då er alle varsla i løpet av to til fire minutt. Dette er ikkje godt nok, meinte Sondre Solheim, og fekk støtte av Lars Røyrvik, som enno ikkje hadde krope inn i snøhola som skulle simulera snøraset.

– Kor lita er forresten hola eg skal inn i? Eg er litt klaustrofobisk, skjønar du, sa Røyrvik medan ein venta på at det skulle bli tid for å grava seg ned.

Forbetringspotensial

– Det har gått 25 minutt før dei oppdaga at dei hadde gjort ein feil, og ikkje alarmert Røde Kors og redningshundar. Men no har dei varsla. Det er ein typisk ting som kan skje i ein slik setting som dette. Det er veldig greitt at slikt som dette skjer på ei øving, konkluderte Larsen med då meldinga kom.

– På grunn av dette, så må dei då venta på at Røde Kors-mannskapa skal koma seg til parkeringsplassen ved Fjellhaugen, slik at dei kan frakta politi, brann og redning og ambulansemannskap opp hit. Det er dårleg mobil- og radiodekning, men mannskapa jobbar med å få opp samband, forklarte Larsen vidare.

Vêret under øvinga var så dårleg at redningshelikopteret droppa å delta i øvinga. Vind, piskande snø, eit par minusgrader og grått, flatt lys gjorde heile redningsarbeidet meir realistisk enn ein kunne ha håpa på i forkant.

50 minutt tok det før første gjengen kom i snøskuterkortesjen.

– Det er rom for forbetring ein plass her, kommenterte Larsen kort.

Han tenkjer då spesielt på tida det tok før Røde Kors vart kopla på.

– Røde Kors viktig del av beredskapen i området. Det er synd det går så lang tid, men det er bra det blir oppdaga. Dette viser godt korleis beredskapen kan sjå ut her i Kvinnherad, sjølv om det ikkje er dei lokale i Kvinnherad sin feil, så får me sett korleis systemet treng å forbetra seg, er Larsen si evaluering tidleg i øvinga.

Effektive

Varsling og mønstring av ressursar var ein viktig del av øvinga. Men då dei 50 minutta hadde gått, og området rundt Fagnabu brått blitt overbefolka av uniformert, kompetent personell, gjekk øvinga over i den neste fasen: leita, finna og redda dei som var tatt av skredet. Den delen av øvinga føregjekk med imponerande tempo og resultat.

Det gjekk 29 sekund frå politimannen Eivind Haugstveit sleppte lavinehunden sin ut, til Lars Røyrvik var funnen. Eit lite minutt seinare var han ute av hola som skulle simulera snøraset.

– Eg rakk ikkje finna noko behageleg liggjestilling før eg var berga, kommenterte han etterpå.

Signy Takvam Dale hadde fått i oppgåve å gjera jobben vanskelegare for redningsmannskapa.

– Når du blir funnen, så har du knekt hofta, kommanderte Jarle Larsen, som tok rolla som øvingsdirigent til fulle.

Å få ut nokon med knekt hofte krov sitt av redningsmannskapa, men dei meistra det også, med fire-fem par hender til å løfta Dale.

Evaluering

I tillegg til dei to levande markørane, var også to dokker grovne ned. Redningshundane spora opp dei også raskare enn dei fleste hadde sett for seg.

– Desse dokkene har me fått pengar til frå sparebankstiftinga, nikka Larsen til Bente Nilsen og Hildegunn Eiane Aarthun.

Dei var inviterte frå stiftinga for å sjå korleis gåvene derifrå vart brukte i treningssamanheng.

Etter kvart som dokkene var funne, vart dei flytta opp til trygge omgjevnader, og det vart gjort hjarte-lunge-redning på dei. Hardt og brutalt, men også raskt og målretta. Røde Kors-medlemmene organiserte seg i manngard og søkestenger, og byrja på eit metodisk arbeid for å søka gjennom skredet etter fleire eventuelle sakna personar.

Alt vart gjort medan vinden peip, snøen fall og lyset var flatt og vanskeleg.

Etter øvinga var det tid for oppsummering i Røde Kors-hytta, det deltakarane hadde samla seg til betasuppe og evaluering.

– Det gjekk gode 45 minutt frå alarmen gjekk klokka ti, før det verkeleg skjedde noko, men klokka 12 var alt over. Det er ikkje gale det, konkluderte Jarle Larsen i etterkant.

Han er ikkje i tvil om at øvinga hadde vore nyttig for alle involverte partar.

– Me har fått avdekka mykje av det me ønskte å avdekka, og det er difor me har øvinga. Me må vita kva som ventar oss når det brenn på dass, og det fekk me i godt monn sett i dag, er Larsen sin avsluttande kommentar.