Stakk til sjøs for å studera

– Dette er mykje meir spennande enn vanleg skule, seier Ølve-guten Are.

Samstundes med at deira tidlegare klassekameratar trippa seg mot ny skule, kasta Kvinnherad-kvintetten loss frå Hundvåg. Dei sette kursen over Nordsjøen og til Isle of Man i Irskesjøen. Dagen etter skuleåret byrja, var dei utaskjers. Are Revne, Vegar Hvål Hoff, Christoffer Dahl Johnsen, Ingeborg Tofte Grønseth og Ole-Kristian Stølen har valt ein litt annleis måte å ta vidaregåande på.

Stiv kuling

Are går i andre klasse, og er den einaste som har eit skuleår bak seg på båten. Vegar frå Høylandsbygd går også i andre klasse, men han tok første året med TIP på Kvinnherad vidaregåande. Med det er han på sett og vis like mykje førstereisgut som dei tre førsteklassingane.

– Dette er veldig sosialt. Det er alltid nokon å vera med, men ein må også læra å respektera dei andre på båten, seier Christoffer.

Store delar av skuleåret ligg skipet til kai på Hundvåg i Stavanger. Når Grenda treff dei fem elevane, er MS «Gann» innom Leirvik som ein del av eit rekrutteringstokt for å visa seg fram for potensielle elevar. Toktet har også stopp i Haugesund, Bergen og Florø. Alle fem hadde vore innom på båten då han hadde liknande turar i 2016 og 2015.

– Me har opplevd mykje allereie, meiner Ingeborg, referer mellom anna til det aller første toktet, turen til Isle of Man.

– Det var stiv kuling og røff sjø i Nord-Atlanteren. Det kom brått på for ein del, ler ho.

For hennar del var det arbeidsveke på snøggbåten som sådde den maritime interessa.

– Etter arbeidsveka heldt eg fram å jobba på båten, både i kiosken og på brua, fortel ho.

Vegar har tidlegare hatt ei arbeidsveke på ferje.

– Og så jobba eg to-tre veker på fiskebåt i sommar. Det var med på å stadfesta at valet eg tok var rett, seier han om erfaringa til sjøs.

Skuleveka deler seg likeleg mellom teori og praksis. Teori frå måndag morgon til midt på onsdagen, og så praksis.

– Me i første klasse har praksis i verkstad på land når me ligg til kai i Stavanger. Når me er på tokt, låner me klasserommet til andreklassingane, forklarer Christoffer.

Hurtigrute

MS «Gann» er eit tidlegare hurtigruteskip. Frå 1982 til 2007 segla det 109 meter lange skipet mellom Kirkenes og Bergen under namnet MS «Narvik». Dei siste ti åra har er det Unge Sjømenns Kristelige Foreining som har eigd skipet, og det er skulenamnet er formelt Rogaland vidaregåande sjøaspirantskule.

120 elevar har heimen sin her i løpet av skuleåret, som eit flytande internat. Vegar har ingenting i mot å visa fram lugaren sin, og inviterer alle inn. Viss ein sit på stolen, så er det plass til fem der inne. Hybelen blir tippa til å vera på rause ni kvadratmeter, der to av dei er sett av til bad.

– Det er ikkje stort. Badet er så lite at du må gå inn rett veg, alt etter kva du skal. Det er knapt plass til å snu seg, seier han medan han knyter slipset.

Uniforma kjem ikkje på plass berre fordi ein skal ta bilete. Elevane må ta vakter når dei ligg til kai, og nett no skulle Vegar i teorien hatt vakt på gangvegen. I praksis er han på fotoshoot fleire plassar på båten, men ikkje i mottaket.

– Me er sett opp med tre på vakt i dag, mot to til vanleg. Det betyr at dei er to medan eg blir intervjua. Dette fiksar dei, seier han med eit glis.

Røft sagt er det fire typar vakter elevane må ta undervegs. Gangvegsvakta skannar elevar og tilsette inn og ut, og registrerer besøkande. Maskinvakta held auga med alarmar og går brannrundar. Bruvakta kikkar etter båtar og fartøy på sjøen, og dei får også ta roret litt. I tillegg må elevane ha to helgevakter i året.

– Når ein er på båten i helgane, er det litt som eit hotellopphald. Ein står opp når ein vil og det er måltid til faste tider. Ein har ikkje særs til plikter eller oppgåver, for det er det helgevakta som skal ta seg av. Det kan bli strevsame helgar, påpeikar Ole-Kristian.

Tida flyr

Grenda har rykka dei fem elevane ut av undervisinga deira. Are blir etter ei stund rykka tilbake av ein streng amerikanar som underviser i noko som for ein landkrabbe minner mistenkelig om legoklossar.

– Me har ein del fag her som ein ikkje har på skular på land. I dekksfag handlar det om båt, tryggeleik på sjøen, båtmaskinar og knutar. Og me har maritim engelsk i tillegg til vanleg engelsk. Og sjømannsetikk, påpeikar ungdommane.

– Me har også sveising og dreiing, slik alle andre TIP-elevar har, samtidig som me lærer det viktigaste om båt. Me har mykje praksis, og det er utruleg lærering, slår Vegar fast.

Men livet om bord handlar ikkje berre om skulebøker og maskinar. 16-17-åringane er så absolutt sosiale.

– Tida flyr, slår Ole-Kristian fast.

– Det er alltid nokon å vera med her. Men så kan me ikkje gå heim til mamma etter skuledagen heller, seier Vegar.

– Korleis var det å flytta heimefrå?

– Det har gått overraskande fint. Eg tenkjer ikkje på det. Ein er som ein familie her, seier Christoffer.

Ingeborg er den einaste jenta frå Kvinnherad-kontingenten, men ho er på inga måte aleine på MS «Gann».

– Me er cirka 25 jenter. Det er omkring ein av fem. Det går fint.

– Kva saknar ein når ein er på MS «Gann»?

– Vener og familie. Litt av kvart, filosoferer Vegar.

Ingeborg er meir konkret.

– Å kunna eta når du vil. Her er det måltid til faste tidspunkt og me får ikkje ha kjøleskap på rommet, påpeikar ho.

Ein kikk inn til lugaren til Vegar vitnar om at ein ikkje treng kjøleskap for å ha snop og cola på lugaren, men det er gjerne ikkje det Ingeborg meiner. Snop er som kjent ikkje mat.

Til Lofoten

– Turane er jo det kjekkaste. Det ser alle fram til. Seinare i november skal me på tokt til Oslo og Gøteborg. Det blir gøy. Og på nyåret skal me til Lofoten. Det blir eit langt tokt, seier Ingeborg medan forventningane blinkar i augo hennar.

Alle fem ser for seg eit yrkesliv på havet. Vegar har ein klar plan om å gå i marinen og jobba på båt der. Det er om lag same planen Christoffer har.

– Eg har tenkt på militæret, ja. På brua, og jo større båten er, jo betre, smiler han.

Are ser for seg å siga rundt på verdshava i ein supertankar, medan Ingeborg har blinka seg ut supplyskip som framtidig arbeidsplass.

Ole-Kristian har ikkje staka kursen heilt ut.

– Eg har ikkje tenkt så langt enno. Men eg interesserer meg veldig for båt, og det er den vegen eg føler for å gå, seier Hatlestrand-guten.

Då høyrest skuleskipet MS «Gann» ut til å vera rette staden å vera for ei stund. 6400 hestekrefter i maskinen og 17 knop i toppfart skal i alle fall ta desse ungdommane den første etappen på vegen mot eit yrkesliv på sjøen.