Lars Nerhus har fått SMIL-midlar til å restaurere den gamle saga på skipsbyggjegarden Nerhus i Ølve.

SMIL-midlar til skipsbyggjegard i Ølve

– Ved beddingen på Haktorsverftet står to bygningar som vart nytta under fartøybygginga her frå 1863 til 1962. Arbeidshuset som blir kalla Skuret, er restaurert, no er det saga sin tur.

Dette meldte Lars Nerhus, som er oppvaksen på denne garden, i ein søknad om tilskot til spesielle miljøtiltak i jordbruket tidlegare i vår. Kostnadsoverslaget for tiltaket i sin heilskap er rekna til i overkant av 340.000, og i midten av juni vedtok Kvinnherad kommune å innvilge 50.000 kroner til restaureringa. Det gamle saghuset er såleis eit steg nærare nytt tak, og med det opnar det seg også moglegheiter for at utstillinga som finst i desse lokala kan verta meir tilgjengelege for interesserte besøkjande.

Planen er å erstatte det opphavelege etenritt-taket på Saga med nytt sutak, og tekkja taket med plater av fibersement. Med det vil Nerhus leggja til rette for at bygningen og det den inneheld av historie skal verta ein god stad for formidling av den lokale skipsbyggjehistoria. På restaureringsplanen står også byte av bordkledning og malararbeid.

Det er denne bygningen som står for tur. Eternitt-taket, som er forvitra og har ein lekasje, skal erstattast med plater av fibersement.

Har samla mykje historisk materiale

– Det er nedfelt i meg å ta vare på gamle bygningar og gjenstandar, og ynsket er å restaurere saga slik at den blir nær autentisk som då den vart bygd for rundt åtti år sidan. Ved å ta vare på bygningane blir dei med på å fortelje historia, seier Nerhus på heimekontoret i Ølve.

Heimekontoret hans husar fleire gamle båtmodellar, måleri og fotografi av ulike fartøy, kor alt er med på å fortelja om den lokale båtbyggjartradisjonen ved Haktorsverftet. Blant anna heng det ei tavle med båtmodellar laga av Ole H. Nerhus, tippoldefaren til Lars, som vart premiert under Stockholmsutstillinga i 1897. Kista Lars har etter same tippoldefar, datert til 1871, er full av båtmodellar som vert frakta att og fram mellom bygningane på kaien og heimen i samband med utstillingar og arrangement.

Heimekontoret til Lars Nerhus er eit lite museum i seg sjølv. På bordet står modellen av det siste fartøyet som vart bygd ved Haktorsverftet, «Vigør». Vigør vart bygd av bestefar til Lars, og stod ferdig i 1962.

Fremjar kulturminneverdiar gjennom formidling

Haktorsverftet på Nerhus i Ølve var i drift gjennom tre generasjonar, frå 1863 til 1962. Meir enn 150 små og store fartøy vart reiste her, kor hardangerjakta «Mathilde» er den meste kjente av desse. Bygningane på beddingen om området på kaien vert i dag nytta som arena for den årlege Båtbyggjedagen, der lokal båtbyggjarhistorie vert formidla gjennom ulike aktivitetar.

– Saga er eit sentralt element i denne historieforteljinga. Den planlagde oppgraderinga er eit nødvendig tiltak som også vil gjera saga meir funksjonell med tanke på formidling av skipsbyggingshistoria, skreiv Nerhus i prosjektsøknaden som han no har fått SMIL-midlar til å gjennomføra.

Eit gamalt fotografi frå Øyro gir eit inntrykk av korleis det såg ut på skipsbyggjegarden Nerhus i Ølve i 1892. (Foto: privat)

I tillegg til Båtbyggjedagen, driv Lars Nerhus og sambuaren Eva Røyrane med det dei kallar «Kulturisme», eit konsept som legg til rette for at turistar får servert kultur samstundes som dei vitjar skipsbyggjegarden i Ølve. Også gjennom dette konseptet vert utstillinga i Saga nytta til formidling.

Fristen for å gjennomføre tiltaket som no har blitt løyvd tilskot er sett til juni 2024. Nerhus reknar med at restaureringsarbeidet av den gamle saga skal vera ferdig i god tid innan dette.

Powered by Labrador CMS