Sentral ukrainsk politikar: – Det einaste valet vi har er å forsvara landet vårt

Som omtala i førre artikkel, starta måndag 6. mai med besøk på Mercy Farm, som stiftinga House of Mercy driv. Etter omvisinga var det planlagt storfint besøk. Då skulle nemleg Mykhaylo Laba koma for å helsa på ordførar Vegard Bjørnevik. Laba er tidlegare ordførar for området som vi no befinner oss i, men sidan 2019 har han sete i det ukrainske parlamentet for partiet «Folkets tenar», som også president Volodymyr Zelenskij tilhøyrer.

På veg til Ukraina: – Trur det blir sterke inntrykk

Sjølv om Laba er eit hakk eller to over på rangstigen samanlikna med Bjørnevik, er det ein jordnær person som kjem køyrande på eiga hand, utan følgje. Om han kan snakka engelsk finn vi ikkje ut, for han vel å prata på ukrainsk under heile seansen. Leiar i House of Mercy-stiftinga Vasyl Fenchak tek på seg rolla som tolk.

– Eg ynskjer deg velkomen til Ukraina, innleiar Laba.

Brannbilen

Deretter takkar han så mykje for brannbilen som Kvinnherad kommune donerte i fjor. Han understrekar at bilen er plassert i eit stort område med om lag 20.000 innbyggjarar, og mange landsbyar spreidd utover, også oppe i dei karpatiske fjellsidene.

– Tidlegare hadde vi berre éin brannstasjon i heile området, og det kunne vera 60 kilometer å køyra frå stasjonen til der det brann. Så denne bilen hjelper oss veldig, seier Mykhaylo Laba.

Ein bil i manko og mistanke om dieseltjuveri

Han har mykje på hjarta, og snakkar engasjert og lenge. Spesielt er han naturleg nok oppteken av å formidla korleis det er å leva i eit land som er invadert av ein brutal fiende.

– Det einaste valet vi har er å forsvara landet vårt og retten til å leva. Men det hadde vi ikkje klart utan hjelp frå utlandet, fortel han.

400 helikopter

Grenda spør om korleis det er å jobba i parlamentet når landet er i krig.

– Då krigen starta klokka 05.00 om morgonen, var alle politikarane samla i parlamentsbygningen. Vi kunne sjå eksplosjonane, og 400 helikopter angreip Kyiv og sleppte bomber. Vi visste at det var oss politikarane dei ville bli kvitt fyrst. Situasjon var heilt uviss, og kva som ville skje ti minuttar fram i tid hadde vi inga aning om. Kanskje ville vi bli omringa?, fortel Laba.

Litt humoristisk legg han til at i denne fasen av krigen, var politikarane svært gira på at sakshandsaminga måtte gå raskt i parlamentet.

– I parlamentet er det ein stor glaskuppel, så det er ingen trygg plass å vera når flyalarmen går. Lova krev at alle vedtakstekstar skal lesast opp i sin heilskap før røysting, men vi bad dei raska på, for vi ville gjerne koma oss vekk derifrå, flirer han.

Ikkje bestilt taxi

Mykhaylo Laba legg ikkje skjul på at det kunne gått hakkande gale for Ukraina vinteren for vel to år sidan. Fleire avgjerande tilhøve bidrog til at ikkje heile landet vart annektert. Svært viktig var det at innbyggjarane sjølve stod opp mot fienden.

– Då krigen starta bestod hæren vår av berre 70.000 soldatar. Men folk var førebudde på det som skjedde. Til dømes var det i Kyiv ein butikk som hadde 50.000 våpen i hyllene, men éi veke før krigen braut ut var alt utseld. Folk hadde dermed våpen, og var aktive og skaut mot dei russiske soldatane i gatene våre. I området vi sit i no, laga innbyggjarane Molotov cocktails (bomber laga av flasker fylte med brennbart materiale og lunte), som vart sendte vidare austover med tog, opplyser Laba.

Polsk grunnlovsdag og over Tatrafjella: – Thank You!

Han er også overtydd om at president Zelenskyj sterkt bidrog til samhald og styrke blant folket.

– Vi stod på sida av presidenten vår då Biden tilbaud å henta han med fly. Men då gjekk han på nasjonalt fjernsyn og sa «Eg har ikkje bestilt nokon taxi». Det gav oss alle mot. Viss han ikkje hadde blitt verande, så hadde Kyiv falt, trur Laba.

Berre Kroatia

– Føler folk seg trygge i Kyiv no? spør Grenda.

– Kva skal eg seia? Kyiv er i ein region som jamleg blir angripe. Akkurat no er det roleg, men det betyr berre at russarane klargjer nye våpen, for å så angripa om to-tre veker igjen.

Mykhaylo Laba deler også nokre interessante tankar om kva som vil skje om Russland skulle sigra i Ukraina og deretter prøva seg på andre land. Han er sikker på at folk og styresmakter i dei fleste nasjonar heller vil overgje seg enn å kjempa.

– Av landa rundt oss vil 12 gje seg på den fyrste dagen. Berre Kroatia vil kjempa, seier han.

Laba fortel også om haldningane i dei fire næraste nabolanda; Polen, Slovakia, Romania og Ungarn.

– Tre gjev aktiv hjelp til oss, medan eitt aldri hjelper. Dei ville heller hjelpt Russland, seier han. Sistnemnde land er Ungarn, for dei som måtte lura.

Aldeles rystande

Før Mykhaylo Laba overlet ordet til den kvinnherske ordføraren, opplyser han at han har sett naudhjelpstrailerane frå Norge mange gonger i Ushhorod. Han er tydeleg på at House of Mercy gjer ein svært god jobb og fortener støtta.

– Vi er veldig stolte over arbeidet denne organisasjonen gjer. Det er viktig at de får sjå slike prosjekt, seier han.

– Kan du fortelja litt om politikken i Norge? spør han.

– Yes I can, svarar Vegard Bjørnevik.

– Mitt mål er kontra-urbanisering. Vi kan tilby sikkerheit, vakker natur, og låge skattar og levekostnader, seier ordføraren om Kvinnherad.

– Er den bilen skotsikker? Vi håpar det!

Til slutt overrekkjer Bjørnevik ein modell av kunstverket «Samhald». Det fell i svært god jord.

– Kanskje vi kan ha eit samarbeid mellom våre kommunar? Vi kan førebu papirarbeidet, smiler ein takksam Mykhaylo Laba, som beklagar at han ikkje har med seg noko gåve i retur.

Den norske delegasjonen er nærast overvelda då seansen tek slutt og Mykhaylo Laba køyrer vidare til andre gjeremål.

– Det var eit mektig møte. Aldeles rystande, slår Tormod Myklebust fast.

– Ja, dette var eit minne for livet. Mektig, støttar Vegard Bjørnevik.

Budsjett på -80%

Men møtet skulle få eit avsnitt til. For neste dag, når kvinnheringane kjem til barneheimen for å eta middag, etter ein dag full av program og inntrykk, står Mykhaylo Laba og ventar. Denne gong ifølgje med ein fotograf. Igjen vil politikaren fortelja om si takksemd for all støtte frå Kvinnherad, spesielt for brannbilen.

– De kan ikkje forstå kor viktig det er for oss å få ei slik gåve i krigstid, for budsjettet vårt er no på minus 80%. Kvar slik gåve er eit steg på vegen mot siger og overleving, minner han om.

Hjelpa kom fram: – Kjekt å vera sannheitsvitne

Laba overrekkjer også fine gåver til alle saman. I tillegg får Vegard Bjørnevik tildelt ein plakett som må seiast å vera svært eksklusiv. Der står det, omsett frå engelsk til norsk: «Takksemd til ordføraren i Kvinnherad kommune, Vegard Bjørnevik, og heile det norske folk for samarbeid og omfattande støtte til Ukraina, og bidrag til å styrka internasjonal fred og sikkerheit».

Plaketten er utdelt av organisasjonen InterAction, som er ei internasjonal plattform for gjenoppbygging av Ukraina. Mykhaylo Labo er leiar for InterAction, og ifølgje han har dei over hundre hjelpeorganisasjonar og 25 parlamentspolitikarar som medlemmer.

Hemmelegheita

Dagen etter drog Mykhaylo Laba attende til Kyiv, der han fredag 10. mai skulle møte Peter Frølich, som leiar den norske, tverrpolitiske «Fritt Ukraina»-organisasjonen.

– Du får helsa til han, ber Vegard Bjørnevik.

Som vi no veit vart Kyiv og fleire andre byar råka av russiske droneangrep onsdag 8. mai, men det er vi lukkeleg uvitande om denne kvelden.

– Det var litt av ei overrasking. Har du visst det i heile dag? seier ein mistenksam Vegard Bjørnevik til Vasyl Fenchak etter det uventa toppmøtet.

– Ja, eg visste det. Men eg veit å halda på ei hemmelegheit, smiler han tilbake

På veg heim frå Ukraina konkluderte Bjørnevik med at plaketten frå InterAction skal få heidersplassen på ordførarkontoret.