Satsar 10 mill. på ny driftsbygning

Brørne Tor Ove og Stian Haugland har saman overteke slektsgarden i Uskedalen. No satsar dei stort på ei toppmoderne driftsbygning som mellom anna vil innehalda vass-senger til kyrne. Samstundes aukar dei mjølkekvoten monaleg.

 

Den kolossale satsings- og investeringsviljen som har prega landbruket i Kvinnherad dei siste åra, er no i ferd med å gje seg fysiske utslag også på Haugland i Uskedalen. Der er nemleg ei ny driftsbygning i ferd med å reisa seg.

– Folk har ein tendens til å byggja for lite, men eg trur dette er nokolunde fornuftig i forhold til driftsgrunnlaget vi har. Dyrt er det òg, smiler Tor Ove Haugland når han ser på veggane til nybygget.

Den 1. mars i år overtok Tor Ove (41) og broren Stian (36) garden etter foreldra Arne Johannes og Edith. Saman etablerte dei driftsselskapet Haugland Mjølk og Maskin DA, som dei gjennom sine enkeltpersonføretak eig 50% kvar av. At dei skulle overta drifta har lege i korta lenge, men det var eigentleg ikkje planlagt å skje no.

– Men så fekk vi nokre driftstal frå Tine som viste at det ville vera toskeskap å ikkje gjennomføra generasjonsskiftet no, sidan pappa etter at han passerte 62 tapte tidlegpensjon for kvar dag han sat med det, fortel Tor Ove.

 

Framtidsretta

Å byggja ny driftsbygning har vore diskutert i kring fem år. Den gamle bygninga var resultatet av tre separate byggjeprosjekt. Den eldste delen vart bygd i 1948 av oldefar til Tor Ove og Stian.

– Også bestefar (Trygve Haugland) var med på bygginga. Han var 20 år gamal då. Det er jo litt spesielt at han no får vera med og riva og byggja nytt, 92 år gamal, seier barnebarnet.

I 1993 kom så ei ny løe på plass, og i 2002 var dei tidleg ute og sette opp eit tilbygg med lausdrift for mjølkekyr.

– Vi fekk vera med og bidra eg og broderen den gongen. Vi vurderte at lausdrift var det mest framtidsretta. Så vi har hatt lausdrift i mange år allereie, men bygninga var rett og slett blitt for lita. Alternativa no var å gje seg eller å satsa, seier Tor Ove, og legg til:

– Den gamle bygninga heldt dessutan på å ramla ned. Eg har sjølv nesten gått gjennom golvet der. Vi måtte gjera noko før ei kvige hadde dotte gjennom.

Den eldste delen er no blitt riven for å gje plass til nybygget. Dei to andre byggjetrinna skal implementerast i det nye.

 

Dyrka meir

Begge brørne har vore involverte i gardsdrifta på full tid i årevis, Tor Ove sidan 2006.

– Eg har hatt mest med dyra å gjera, medan Stian har jobba meir med rundballepressa og maskinane, seier eldstemann.

Denne arbeidsdelinga forklarer også kvifor Stian ikkje er med på intervjuet. Ein maskin hadde diverre stoppa kvelden før, og yngstemann måtte difor reisa på verkstad. I finvêret gjeld det sjølvsagt å nytta mest mogleg tid til fôrhaustinga. Duoen har tidlegare slege for mange gardsbruk rundt om i kommunen, men i år har dei sagt nei til dei fleste førespurnadane.

– Vi vart litt leie, og fann dessutan ut at vi ikkje hadde tid. Vi måtte prioritera vårt eige i år. I alt har vi 240 mål å slå, inkludert leigejord, og det blir truleg meir til neste år. Vi har òg noko areal under «Nåso» som vi tenkte vi skulle dyrka når vi får tid. Der kan det med tid og stunder bli 30 mål til, opplyser Tor Ove Haugland.

 

Auka kvote

Men attende til den nye driftsbygninga. Arbeidet med å grava ut tomta starta kring 25. juni.

– Gravinga gjekk greitt, det var å rydda ut alt rotet frå den delen som skulle rivast som tok tid. Det var då vi såg kor mykje som er samla opp gjennom åra, ler Tor Ove.

Bygginga vert utført av Grude Bygg AS, medan Osnes AS jobbar med forskalinga. Ola Haugland hjå Felleskjøpet Rogaland Agder har teikna prosjektet.

– Ola har vore ein tolmodig mann, for han har sikkert teikna om 5-6 gonger. Men no føler vi at vi har fått ei god løysing, vurderer Tor Ove.

Totalarealet vert på 974 kvadratmeter inkludert det gamle. Innandørs kjem det mjølkerobot, automatisert fôring og skraperobot for møka.

– Og så skal kyrne liggja på vass-senger. Det vert påstått at dyra dermed får færre liggjesår. Vatnet skal også kjøla dei ned, avslører bonden.

Huset får plass til 43 mjølkekyr, pluss stutar, kviger og gjeldkyr.

– Vi tenkte fyrst å byggja for 55 mjølkekyr, men etter at kvoteprisane fauk til himmels, var ikkje det forsvarleg. Vi har no kjøpt éin kvote og leigd éin. Dermed aukar vi frå 145.000 liter til 278.000 liter. Men vi kunne gjerne produsert 350-400.000 liter i dette bygget, for kyrne mjølkar så mykje meir når dei får gå fritt rundt. Det er snakk om ein auke på 15-20%, seier Tor Ove.

Ros til foreldra

Dottera Madel (9) har eit tydeleg ynske for framtida.

– Det er hestestallen ho ventar på, seier faren utan å lova noko.

Han nyttar i staden høvet til å takka Tore Eik på kommunen sitt landbrukskontor for stor hjelp og velvilje. Sameleis får Carsten Valland i Innovasjon Norge ros for godt samarbeid. Også foreldra Arne Johannes og Edith vert trekt fram.

– Dei er flinke til å hjelpa til med arbeidet og med ungepass, takkar sonen.

Prisen på byggjeprosjektet er kalkulert til 10,5 millionar kroner, eit beløp som inkluderer arbeid verdt 1,2 millionar i eigeninnsats. Innflytting er forventa kring juletider.