Rekordoppslutning om 8. mars-arrangement

Det er ingen grunn til å klassifisera arrangementet SV, Raudt, AP, Fagforbundet og LO tromma saman i biblioteket som noko anna enn ein stor suksess, der tale av arbeids- og inkluderingsminister Kjersti Mjøs Persen og ein panelsamtale om kvinnehelse var dei store trekkplastera.

Innleiar og SV-topp Silje Nordtveit Olsen registrerte til si glede at årets 8. mars-arrangement hadde samla fleire enn nokon gong, over 100 i talet.

– Likestilling mellom kjønna er avgjerande for ei fredeleg framtid, var inngangen til Olsen si innleiing.

– Kvifor aksepterer me at ein av fem blir utsett for seksuelle overgrep? Me har ikkje ei samtykkelov på plass. Det må me få! Økonomi er viktig, kvinner er fattigare enn menn og blir dårlegare betalt for same jobb. Slik kan me ikkje ha det. Kvinnehelse er så underprioritert at det ligg i ei skuff, heldt ho fram.

– Korleis kan me ha eit samfunn som så systematisk forfordeler menn? Fordi ein trur kampen er over, åtvara Olsen.

Kvinnehelse

Bibliotekkvelden baud også på ein panelsamtale om kvinnehelse, leia av Elisabeth Berg Hass.

Fastlege Anne Britt Nygård med 28 år bak seg som fastlege på Husnes fekk ordet først, og var glad for fokuset for kvelden.

– Det er eit kjempeviktig tema. Eg var einaste kvinnelege legen på Husnes i starten, og eg hadde sikkert 14 gynekologiske undersøkingar til dagen i byrjinga, sa ho til latter frå salen.

Nygård oppsummerte også eigne erfaringar med at kvinner har kroniske smerter, noko som ofte byrjar i 40-åra.

– Norge ligg på Europatoppen i smerte, og det kan ha noko med korleis me organiserer liva våre. Eg ser mange er i ein trippel- og kvadruppel-skvis med jobb, sjuke foreldre, barn eller barnebarn, og eigne smerter. Ein treng nok folk på jobb, slik at belastinga ikkje blir for stor for kvinnene, vurderte ho, og la til eit hjartesukk:

– Mannesjukdommmar får medisin på blå resept, mens hormontilskota me treng må me betala sjølve.

Endometriose

Jordmor Hildegunn Aarthun peika på at graviditeten og tida etter er kanskje den mest sårbare fasen ein er i i livet.

– At det å føda barn ikkje er ein sjukdom, betyr ikkje at ein ikkje treng hjelp etterpå. Mange får plager etter fødselen, og treng hjelp, peika ho på.

Siv Katrine Ekeland frå endometrioseforeininga fortalte at ho har stått i denne kampen i 15 år.

– Det tar i snitt sju år å diagnostisera endometriose. Det er snittet. Det betyr at mange går lenger før dei får hjelp, og ein treng raskare diagnostisering av sjukdommen, sa Ekeland som poengterte at ho gjekk i «mensen-T-skjorte» denne kvelden, for å fjerna all tvil om kva ein snakka om.

Inger Warberg, leiar i Mental Helse Kvinnherad, meinte mental helse er viktig, uansett kjønn.

– Det skal ikkje vera tabu å snakka om kvinnehelse eller om mensen. Det hjelper å snakka om det som plagar deg, for plutseleg snakkar ein om det med nokon som har vore ute for det same. Menn treng å snakka meir om si mentale helsa, og ein må bli flinkare å snakka om tabu, sa Warberg.

Hass spurde kvifor tar tid å stilla endometriose-diagnose.

– Manglande kompetanse, var det kontante svaret til Ekeland.

– Det er ønske om å hjelpa, men ikkje nok kunnskap. Ekspertisen sit i Oslo. Ein har diffuse og varierte symptom. Når ditt barn har for vondt til å delta på aktivitetar, så er det ikkje normalt. Me treng nasjonale retningslinjer og kortare veg til kompetansen. Det byrjar i skulen, og me må finna måtar å hjelpa desse unge jentene, la Ekeland til.

Ho fekk støtte av Nygård, som peika på at forbygging i stor grad gjekk med p-pillar og betre kunnskap.

– Men det tar nok for lang tid til å setja diagnosen, vedgjekk Nygård.

Fødselstilbod

Nedbygging av fødselstilbodet vart også diskutert.

– Det påverkar dei gravide i stor grad. Liggetida på sjukehuset går ned. Mange hadde trengt å vera der til dei føler seg klare, til systemet deira er skikkeleg i gang. I Bergen skal du no heim etter 6-8 timar, fortalte Aarthun, som la til at fødselsdepresjon er den mest sannsynlege depresjonen kvinner får.

Psykiater Tone Henriksen var blant anna redd for at uttrykket kvinnehelse kan bli marginaliserande.

– Eg vil heller kalla det «kvinners helse». Det gjeld også alle si helse, når ein inkluderer barna, var mellom hennar poeng.

Overgangsalderen hadde også sin plass i samtalen.

– Éin av tre får veldige problem og får nedsett livskvalitet i den tida det står på, som kan vara i ti år, sa Nygård, og stilte det opne spørsmålet om kvifor kvinner ikkje kan få medisinen som trengs på blå resept, når det er så mange menn som får det for deira plager.

Vibeke Fredheim spurde korleis er det for fødande i Kvinnherad.

– Eg er på heimebesøk til cirka halvparten. Me prøver å nå ut til alle i løpet av tre døgn etter heimreising. Me klarer dette betre enn ein gjer i dei store byane. På landsbasis vitjar ein 40-50 prosent, medan me er nær 100 prosent i Kvinnherad. Me har følgjeteneste med dei gravide, noko som gir oss god oversikt, slutta Aarthun panelsamtalen med.