Reduksjon i klimagassutsleppa i Kvinnherad

Nye tal frå Miljødirektoratet viser at klimagassutsleppa går ned i dei fleste kommunane i landet. For Kvinnherad har det vore både bratt auke og nedgang dei siste åra, av ulike årsaker.

– Det er bra å sjå at utsleppa i kommunane går ned. Å få ned utsleppa er heilt avgjerande for gode liv både for oss og for dei som kjem etter oss, seier klima- og miljøminister Andreas Bjelland Eriksen i ei pressemelding.

Det tek lang tid å samla inn og kvalitetssikra tala frå alle dei ulike sektorane, difor er ikkje tala for 2024 klare før om eitt års tid. Dermed må me nøya oss med å sjå på rekneskapen fram til 2023.

Brå auke i 2021

Frå 2022 til 2023 har over 80 prosent av kommunane ein reduksjon i utslepp, og det gjeld også for Kvinnherad.

Nesten tre av fire norske kommunar har redusert utsleppa av klimagassar i 2023 samanlikna med 2009, som er første året i Miljødirektoratet sitt klimagassrekneskap for kommunar. For Kvinnherad sin del, har det vore ein auke frå 2009, truleg av ei konkret årsak.

Klimagassrekneskapen viser korleis utsleppa har utvikla seg innanfor ni ulike sektorar. Det er når ein ser på sektoren for industri, olje og gass i Kvinnherad at dei største endringane viser seg. Medan me kan sjå ein jamn nedgang i klimagassutslepp i kommunen totalt frå 2009 fram til 2020, kjem det ein bratt auke i 2021.

– Ja, det stemmer nok at talet skaut i vêret då Hydro Husnes opna B-hallen seint i 2020, kan pressekontakt i Hydro Anders Vindegg stadfesta.

Tala frå Hydro utgjer ein så stor del av industrien totalt i kommunen, at opninga av B-hallen får store utslag på heile klimarekneskapen.

Reinare produksjon

– Aluminiumsproduksjon har høge utslepp. Pr kilo aluminium vert det sleppt ut fire kilo klimagassar her i Noreg, kan Anders Vindegg fortelja, før han forklarar nærmare:

– Samstundes må me sjå på korleis tala er i andre land som ikkje har den tilgangen på vasskraft som me har. Der vil éin kilo aluminium «kosta» 15,4 kilo klimagassutslepp, sidan dei kanskje må bruka energikjelder som kól. Så det er bra me har denne produksjonen i land som Noreg.

Utslepps-nedgangen i kommunen frå 2022 til 2023, kjem stort sett av at etterspurnaden etter aluminium i Europa var mindre, og at ein dermed reduserte produksjonen noko på Hydro Husnes. Anders Vindegg opplyser at Hydro stadig gjer arbeid for å få mindre CO2-utslepp, mellom anna auka bruk av resirkulering av aluminium og ny teknologi i produksjonen.

2022 baud på nok ein auke i utslepp i kommunen totalt sett, der industri og sjøfart stod bak mesteparten av auken. Men tala frå 2023 viser altså ein 16,4 prosent reduksjon av utslepp i samtlege sektorar.

Innanfor sjøfartssektoren har det i Kvinnherad vore god nedgang i utslepp frå 2016 til 2021, då dei har fått ein auke igjen. Frå 2009 til 2023 har det vore ein markant utsleppsnedgang i sjøfart-sektoren, noko som kan vitna om ny teknologi og omstilling.

Kommunen kan påverka

Miljødirektoratet har mange kommentarar til klimarekneskapen nasjonalt i pressemeldinga dei sender ut.

«Dei fleste kommunar har sidan 2009 redusert utsleppa frå vegtrafikk, oppvarming, avfall og avløp. Dette kjem av auka bruk av elbilar og biodrivstoff i vegtrafikken, forbod mot bruk av fossil olje til oppvarming, og forbod mot deponering av organisk avfall», skriv dei om årsakene til nedgangen.

Direktør for Miljødirektoratet, Ellen Hambro, anerkjenner at ikkje alle utsleppa kan lastast kommunen, deriblant tala frå Hydro Husnes:

– Det er mange utsleppskjelder kommunane ikkje har direkte kontroll over, til dømes flyplassar, riksvegar og store industrianlegg, noko som gjev enkelte kommunar relativt høge utslepp, analyserer ho.

Ho meiner at kommunane likevel har mange verkemiddel for å redusera klimagassutsleppa i kommunen sin, og at ein lokal innsats er avgjerande for at Noreg skal kunna gjennomføra utsleppsreduksjonar.

– Kommune og fylkeskommune kan påverka utsleppa gjennom rollene sine som styresmakt, innkjøpar, eigar og driftar, og som arealplanleggjar og samfunnsutviklar, seier Hambro.