Over 2000 frivillige i sving: No er sorteringa i gang

Torsdag deltok over 2000 frivillige i ryddeaksjon ved Hardangerfjorden, og både store og små var med i jakta på plast, taurestar, garn og anna avfall i fjorden. Det som vert henta i land frå fjorden vart levert til miljøbedrifta Ogoori, som har stasjonert seg i Skålafjæro i Rosendal.

Ogoori vart grunnlagt av møbelprodusentane Ope og Vestre, og miljøaktivisten Rune Gaasø. Bedrifta vart fødd ut frå prosjektet "Fra strand til styrerom" for å testa ut korleis ein kunne inkorporere bruk av eigarlaus havplast i designprodukt av høg kvalitet.

Hardtarbeidande arbeidssøkjande

Torsdag føremiddag var Grenda vitne til eit fantastisk samarbeid på tvers av mange ulike sektorar. Med seg på laget har Ogoori rekrutteringsbyrået Circuler Ways, som koplar næringsliv med menneske i utanforskap. I samband med den store ryddeaksjonen til Rein Hardangerfjord, trengst det nemleg folk til sertifisering og arbeid med plastsortering, ikkje berre denne torsdagen, men fleire dagar i ettertid.

– Til sorteringa nyttar me menneske som er arbeidssøkjande, og som på mange måtar har falt litt utanfor. Fleire av dei kjem frå Hardanger. Til dømes har me eit samarbeid med Foreininga Medvandrerne, som er ein nasjonal organisasjon for tidlegare rusmiddelmisbrukarar. Nokon av dei har vore med på slikt før, og for andre er dette første gangen. I dag har dei fått opplæring, og no er dei i full sving med å sortera første leveringa av avfall på hundre kilo frå øya Skorpo, fortel gründer, styreleiar og dagleg leiar Rune Gaasø i Ogoori.

Trond Nedrevaag frå Husnes var ein av dei mange bidragsytarane som var i full gang med sortering denne føremiddagen.

– Det er kjekt å kunne bidra og gjera noko godt for naturen, samstundes som ein får treffa andre og vera sosial. Det er eit hardt arbeid, men likevel veldig kjekt, smiler han.

– Det er rett og slett rått å tenkja på at me bidrar til kanskje verdas største ryddeaksjon, seier Birgitte Haugsdal frå Bergen, som er med gjennom Medvandrerne, og som har vore bidragsytar for fleire ryddeaksjonar tidlegare.

Brukbart plast

Gründer Rune Gaasø står og kikkar utover bosdynga, der dei ivrige bidragsytarane smiler og ler, halar og drar. Han er både takksam, stolt og glad over at pilotprosjektet går over all forventning.

– Denne piloten er ein del av eit forskingsprosjekt som me har fått pengar for frå Norges forskningsråd. Prosjektet har mange element i seg, og eit av dei er jo å sjå om det går an å få til ein god metode med slike popup-sorteringskjeder. Til no ser det svært lovande ut!

Ogoori vil vera stasjonert i Rosendal fram til måndag, og deretter forflyttar dei seg til Løfallstrand ferjekai. Men kvar går vegen derifrå, undrar bladfyken. Johanna Johansson i Ogoori veit svaret. Ho har nemleg ansvaret for koordinering og logistikk i frå strandrydding til prosesseringsfasilitet der avfallet vert gjort om til granulat.

– All restavfall blir handtert og forbrent, og dei andre fraksjonane blir også handtert slik det skal. Men alt av brukbart plast tek me opp til Kristiansund, der selskapet Replast kvernar og smeltar det om slik at det blir nytt plastgranulat.

– Kva avfall finn de mest av i sorteringsarbeidet?

– No er me jo nett kommen i gang, så det er litt vanskeleg å sei. Det kjem stadig meir avfall, og over helga vert dei mange containerane som står rundt om i fjorden levert. Men det eg kan seia til no er at det er mykje isopar, litt treverk, ein del fiskeutstyr som blåser og taurestar, og så er det så klart ein del hushaldningsavfall, seier Johansson og legg til.

– Det er skummelt å sjå dei enorme mengdene med avfall som ligg rundt i fjordane våre, men det er ikkje overraskande.

Formidlar historia til menneska

All plasten som kan gjenvinnast blir laga om til nytt råmateriale av Ogoori, som deretter leiger det ut til ansvarlege kundar som vil nytta det til produkt i eit sirkulært materialkreitsløp.

– Gjennom arbeidet vårt formidlar me historia frå dei flotte menneska som ryddar naturen. Ved å skanna QR-koden på dei ferdige produkta kjem det til dømes opp kvar stad og fjord avfallet er henta i frå, seier han medan han peiker på ein grøn flott benk som står utstilt på kaien.

– Denne benken er laga av Vestre, i Ogoori marinplast samla inn av strandryddepartnarane våre frå Hardangerfjorden i 2019. Vestre vel vanlegvis tre, men denne gangen byta dei det ut for å illustrera ein kjempeutfordring; eigarlaus marinplast. Gjennom innsamlinga av denne ressursen, og deretter innkapsla den i ein leigemodell, vil den aldri gå inn i eit eigarlaust stadium igjen. Mange av produkta vert utstilt rundt om i verda, så kanskje du om to år - når du eksempelvis reiser til New York - sit på ein benk laga av plast plukka av små barnehender frå ein stad i Hardanger, smiler Gaasø.