Opna Rosendalsveko med ministerinnlegg og klimafokus

Kring 75 deltakarar var påmeldte til konferansen på kaikanten i Rosendal denne måndagen. Målet er «å samla kunnskapsinstitusjonar, næringsliv, samfunnsliv og politikarar til idémyldring rundt klima, energi, næringsutvikling og berekraft», noko programmet for dagane tyder på at dei skal lukkast med.

Ordførar Hilde Enstad fekk æra av å ynska velkommen til arrangementet, og nytta høvet til å raskt fortelja om kraftkommunen Kvinnherad, havbrukskommunen Kvinnherad (20 anlegg med over 54.000 tonn produsert fisk), og den grøne næringsparken, med fornybar kraft som drivstoff for den grøne næringa der.

– Kvinnherad kommune er i alle ledd av det som er tema i konferansen. Og i august igjen er ein samla på det som er tema her i dag Dei to føregåande åra var pandemien bakteppe og avgrensar. No er det krig. Krigen rører definitivt det som er tema desse dagane. Kva utfordringar gjev det, og kva løysingar ser me, sa Enstad i si innleiing til konferansen.

Forskingsbasert kunnskapsformidling er basisen for Folgefonnsenteret, og rektor for Universitetet i Bergen Margaret Hagen omtalte Folgefonna som eit naturleg laboratorium for å omsetja teori til praksis.

– Me har eit stort ansvar for å sjå heilskapen og formidla kompleksiteten i dette. Kanskje meir enn nokon gong i verdshistoria heng ting i saman. Det er behov for brei kunnskapsformidling her, ikkje berre på energi og miljø, men «alt», sa Hagen i sitt innlegg.

Støtta havvind

Programmet for dei to dagane med konferanse baud på både kraftdebatt og fleire rundar om klima, breen og fjorden.

Leiar for havforskingsinstituttet Nils Gunnar Kvamstø nytta noko av si innleiingstid til å dela si meining om havvind, som er i ferd med å bli ein viktig del aktivitet for HI. Vår jobb er å undersøka og forstå korleis ei utbygging vil påverka havstraumane og dei marine økosystema, og for bidra til minst mogeleg inngrep i samband med ei utbygging.

– Eg meiner me må vera med og gjera inngrepa så små som mogeleg. Men havvind betre for miljøet i framtida enn alternativa, og det er utsleppsdempande. Me må rigga oss til å styrka havet si evne til å ta opp CO2, mellom anna gjennom dyrking av tang, påpeika Kvamstø.

Katrin Jakobsen i Vestland fylkeskommune påpeika at det 600.000 innbyggjarar store fylket var størst i landet på verdiskaping (11%), eksport (19%) og kraftproduksjon (25%), men også det største utsleppsfylket i landet. Ho var også tydeleg på at Vestland allereie har markert seg nasjonalt og internasjonalt på fleire klimafelt, blant anna som den regionen i verda kor elbilar utgjer den største delen av bilparken og nybilsalet, og med verdas høgaste konsentrasjon av miljøskip (elektriske skip og hybridskip) og batteriferjer.

Eystein Jansen frå Bjerknessenteret gav ein oppdatert gjennomgang av klimastatusen

– Å oppsummera ein 3000 sider lang fagleg rapport på 15 minutt krev at ein gjer eit utval, så eg byrjar med temperaturutvilking i verda. Me skal prøva å avgrensa temperaturendringa til under 1,5 grader. Me er no på 1,25 grader opp. Kvart einaste tiår dei siste 50-60 åra er varmare enn det føregåande, påpeika Jansen.

– Det er våre utslepp som har brakt oss dit me er no. Det blir varmare og våtare. I Norge går intensiteten i nedbøren opp. Me er ikkje tilpassa det me har no, og me er definitivt ikkje tilpassa det som kjem, var noko av det Jansen understreka.

Kjøtfri måndag på aldersheimen

Klimaminister Espen Barth Eide sa årets sommar har brakt alvoret i klimadiskusjonen nærmare til dei nasjonane som treng koma på banen. Framskrivinga av temperaturutviklinga som forskarane har gjort, har vore imponerande presis.

– Ein får varmare, våtare, villare, raskare, men ein såg ikkje for seg at dette skulle skje år etter år etter år, sa Barth Eide til konferansen.

– Endringa går raskare jo nærare polane ein kjem. Eg har vore så mange gonger på Svalbard og Kongsfjorden er at eg nærast kan vera eit tidsvitne sjølv på kor fort det går. Der er klimaendringane svært synlege. Alt det me ser no, er effektar av dei klimagassane som allereie er sleppte ut, og dei blir her lenge. Me vil ha varige effektar av dette, sjølv om me stoppa alle utslepp i morgon, sa han.

Han meinte at om ein ikkje hatt Europas grøne giv, så hadde det vore umogeleg å koma i gang med omstillinga og gjennomføringa. Etter kvart som økonomien går frå fossil til hovudsakeleg sirkulær og fornybar, vil det bli ulønsamt å ikkje vera med på omstillinga, og det blir eit fordyrande ledd å låsa seg fast i den gamle økonomien.

– Det er essensen i Europas grøne giv, forklarte Barth Eide.

– Ein skal kutta 55 prosent innan 2030. Rike, industrialiserte land må ha ein høgare ambisjon enn dei fattigare landa på dette. Nullutslepp er ikkje realistisk, blant anna må ein akseptera utslepp frå biologiske prosessar i landbruket, påpeika klimaministeren.

Eit av døma han trekte fram var Tizir i Tyssedal, som skal kutta utsleppa sine med 240.000 tonn CO2 ved å gå frå kol til hydrogen.

– Det tilsvarer overgangen til titusenvis av elbilar. Det er eit enormt terskelfall. Det er uendeleg mange tusen år med kjøttfri måndag på aldersheimen som ein får til med dette eksempelet. Derfor går staten tungt inn i slike endringar, understreka Barth Eide.

Intelligent liv

I samtale på scenen mellom BT-redaktør Frøy Guldbrandsen, Eystein Jansen og Espen Barth Eide på slutten av opningssekvensen sa klimaministeren at sjølv om Europas grøne giv lukkast og blir gjennomført, så er ein berre ti prosent av befolkninga i verda.

– Men innovasjonen vår blir spreidd. Mykje er utsett og i påvente av ny teknologi/innovasjon, sa han.

– Er det vanskeleg å vera tolmodig når det hastar slik det gjer?

– Ver klar over at det finst intelligent liv i andre land også, så dei følgjer etter oss, sa Barth Eide og viser til elektrifiseringa av ferjene, som løner seg på sikt.

– Gass og olje to ulike ting. Geopolitisk er det fornuftig å eksportera så mykje gass me kan, og det er fornuftig å selja til dei som skal ha ned gassforbruket på sikt. Og det vil vera uklokt å byggja opp ei næring som trass alt er i solnedgangen, slutta ministeren.

Heile konferansen ligg som streaming på Folgfonnsenteret si Facebook-side, og dei ulike føredraga og debattane kan sjåast der.