Nytt rentehopp – no blir det tøffare for folk

For to år sidan kom første renteheving opp frå ei styringsrente på 0. Sjølv om rentenivået er meir normalt enn høgt, byrjar det å smerta for mange, seier banksjef i Sparebanken Vest i Kvinnherad Vivi T. Loftheim i ei pressemelding i samband med den siste rentehevinga.

– Det er kanskje sant at renta historisk sett ikkje er så høg, men det er jo inga trøyst for den som slit med å få økonomien til å gå rundt, melder Loftheim.

Noregs Bank signaliserer at renta skal opp ein gong til i år, og så halda seg stabil i 2024. Ein må vera budde på at det kan bli litt verre, før det blir betre, meiner ho.

– Når styringsrenta går opp, følger som oftast bankane etter. Ei renteheving frå bankane har ei verknadstid på åtte ukar – dermed vil denne rentehevinga får effekt midt i julestria, forklarer Loftheim.

Dette lurer folk på no

Banksjefen trur folk flest ikkje hadde sett føre seg at renta skulle stiga så raskt.

– Om du har fått bustadlån dei siste åra, og maksimert det du kunne låna den gongen, merker du det godt på lommeboka no. Då gjeld det å få oversikt over kva hushaldinga bruker pengar på og redusera der du kan. Er du avhengig av to bilar? Abonnerer du på for mange strøymetenester? Har du dyr gjeld som du burde nedbetala? For kundar som skal kjøpa bustad no, har fokuset snudd, melder Loftheim vidare.

– Tidlegare spurte alle om kor mykje dei kunne låne – altså maks lånebeløp. No er folk meir opptekne av kva dei faktisk klarar å betene. Dette er ein tydeleg tendens akkurat no, og er eit uttrykk for at mange er meir kostnadsbevisste, meiner banksjefen.

Nokon vel å ikkje betale avdrag i korte periodar. Sjølv om trenden med avdragsfriheit har gått tilbake i 2023, har talet på kundar som har hatt avdragsfriheit meir enn dobla seg sidan før korona, opplyser Loftheim i pressemeldinga.

– Den vanlegaste årsaka er kortsiktige utfordringar i eigen økonomi. Dukkar det opp uventa utgifter, og ein ikkje har ein oppspart buffer som kan dekke ekstrakostnaden, kan avdragsfriheit vere ein god løysing, seier banksjefen.

Ein annan vanleg årsak ho oppgir er samlivsbrot.

– Når du går igjennom samlivsbrot, treng du ofte litt tid til å få oversikt over situasjonen og vegen vidare. Då kan det passe å sleppe å betale avdrag i ein liten periode, skriv ho.

Kvir seg for å snakke med banken

Økonomi er privat for mange og det er ikkje alt som er så enkelt å forstå. Banksjefen i Kvinnherad trur at ein del vegrar seg for å ta kontakt med banken fordi dei skammar seg over at dei ikkje har kontroll på økonomien.

– Då kan eg forsikre om at me har sett og høyrt alt før, ingen spørsmål er for dumme, og dessutan har me sjølvsagt teieplikt. Om du ser at du treng hjelp – ta kontakt så fort som mogeleg. Det er lettare å finna gode tiltak på eit tidleg tidspunkt, enn når det nesten er for seint, sluttar Loftheim i pressemeldinga.