Nye amerikanarar på plass: – Det skulle eg ynskje me gjorde meir av heime

To av dei er Noah Rusinko og Kami Hauswirth frå Iowa State University, som utover våren har praksis ved høvesvis Malmanger skule og Husnes ungdomsskule. Både Rusinko og Hauswirth let seg fasinere av den norske måten å gjera ting på.

Interessante skilnader

– Så langt har det vore kjempekjekt. Det er veldig interessant å få sjå korleis skulane her i Norge er både like på nokre måtar, men veldig ulike på mange andre måtar, frå skulane heime i USA. I tillegg er det interessant å sjå ting som eg skulle ynskje me kunne gjera meir av i statane. Sjølv om det berre har vore nokre dagar så veit eg at noko av det er ting som eg faktisk kan ta med meg tilbake og bruka der, fortalde Rusinko på klingande amerikansk då Grenda møtte han både i og utanfor klasserommet på Malmanger.

– Eg må også sei at tanken om å læra elevane praktiske ferdigheiter, som til dømes å laga mat, i tillegg til det faglege er kjempekul. Det gjer me ikkje så mykje av i USA. I tillegg har det vore veldig spanande å få oppleve kulturen her i Norge, og få kjenne på korleis folka her er annleis. Eg merker at hjernen min konstant jobbar, tenkjer og reflekterer over alt saman, legg han til.

På Husnes ungdomsskule har amerikanske Kami Hauswirth også byrja å finna seg til rette, samt rukke og gjort seg nokre tankar om både vårt norske skulesystem og nokre kulinariske herlegheiter.

– Det er interessant å sjå at lærarane her har fleire fag, heller enn å spesialisera seg i berre eitt. På barneskulen er det annleis, då har lærarane fleire eller alle fag, men når ein kjem vidare oppover på ungdomsskulen og vidaregåande så er det vanleg at ein spesialiserer seg i eitt fag. Eg er til dømes gymlærar, og har berre gym som fag, forklarer ho.

– Noko anna som eg også har merka stor skilnad på er sjokoladen. Eg veit ikkje kvifor, men her er den rett og slett mykje betre, legg ho leande til.

Uvant med pause

Både Rusinko og Hauswirth kan derimot fortelje om noko heilt anna som skil den norske skulekvardagen frå den amerikanske, for både elevar og lærarar.

– Det er interessant å sjå kor stor del av dagen elevane har høve til å vera ute, og i tillegg at dei har lyst til å vera ute. Noko som sjølvsagt er veldig bra. Her har dei ti minutt mellom kvar time for å ha pause, medan i USA har dei seks minutt på seg på å koma seg frå eit klasserom til det neste, og det er ikkje lov å vera for sein. Då får ein merknad, fortel Hauswirth.

Rusinko innrømmer at det er uvant å bli beden om å ta pause i løpet av dagen.

– Utanom ein 20 minuttars lønsjpause midt på dagen, så går dagen i eitt, også for elevane. Men eg ser jo her at når elevane kjem tilbake frå friminuttet så er dei mykje meir med og på i klasserommet. Det er noko eg skulle ønske me gjorde meir av heime, innrømmer han.

– Det er jo også det forsking på området syner, at det å få i gang kroppen og blodsirkulasjonen, men også den tida til å ta pause, faktisk hjelper deg til å læra betre, fortset han.

På spørsmål om det er noko frå det amerikanske skulesystemet dei skulle ønske dei kunne introdusere i det norske måtte dei tenkja seg litt om.

– For min del, berre fordi det er dette eg er van med, så må eg nok sei spesialiseringa. Eg trur det gjev elevane sjansen til å ha fleire lærarar, og det gjev lærarane sjansen til å bli kjend med fleire elevar, meiner Hauswirth.

Rusinko svarar noko meir diplomatisk ved trekkja fram samtalar han har hatt med dei andre lærarane om temaet.

– Når eg har snakka her om at dei i USA er meir strenge og bruker meir tid på å sørga for at elevane fylgjer med, ser fram, sit i ro og den type ting, så fortel dei at dei skulle ynskje at det var meir slik her. Noko som er veldig interessant, at begge vil ha meir av det den andre har. Så eg trur at det finst ein gyllen middelveg ein eller annan plass, fortel han.

Tur-retur-retur

Heile ordninga starta tilbake i 2002, og har pågått kvart år fram til verda stengte ned i 2020. Det var fyrst i 2022 at utvekslingsordninga vart teke opp att, og i fylgje koordinator for programmet Lauren Egli, vart det gjort ganske på sparket.

– Vanlegvis brukar me kring eit halvt år på å planleggja og førebu oss på å ta i mot studentar. Hausten 2021 derimot så fekk me spørsmål frå Iowa State University, som er der alle studentane kjem i frå, om me var villige til å ta i mot studentar til våren att. Men i og med at me ikkje visste noko om korleis reglane og restriksjonane kom til å vera på det tidspunktet, så sa me nei, forklarte Egli.

– Men så braut krigen i Ukraina ut og gruppa som skulle reise til Polen kunne ikkje reise likevel fordi skulane der hadde meir enn nok med å ta seg av bylgja av flyktningar som kom. Dermed fekk me spørsmål, berre nokre dagar før studentane skulle koma, om me var villige til å ta i mot ein gjeng på kort varsel. Det sa me ja til, og på den måten var me i gong att med utvekslinga, fortsette ho.

Koordinatoren er sjølv amerikanar, og er også ein tidlegare utvekslingsstudent. No derimot bur og jobbar ho her i Kvinnherad.

– Eg var på utveksling her i Kvinnherad tilbake i 2011, men har budd i Norge i snart seks år. Fyrst to år i Asker der eg jobba på ein internasjonal skule, før eg flytta til Rosendal der eg no bur med sambuaren min og våre to barn, fortel ho.

– No har eg jobba med kvar einaste utvekslingsgruppe sidan korona. Det er litt spesielt for meg, og ikkje minst veldig kjekt, å få vera involvert med desse studentane i tillegg til jobben min som lærar. I og med at eg var ein slik utvekslingsstudent sjølv, for så å flytta tilbake hit seinare, så kjennest det ut som om eg passar perfekt for denne rolla, fortset Egli.

Knapt eit ord

På spørsmål om kva som er viktig med desse utvekslingsprogramma er ho klar på at både skulane og studentane får svært mykje igjen for slike besøk.

– Fyrst og fremst ser eg at elevane her i Kvinnherad blir engasjerte og motiverte til å snakka engelsk. Det å ha ein amerikanar på besøk er veldig kjekt for dei, og dei må verkeleg by på seg sjølv for å snakka med dei. Mange av elevane ser på desse studentane som kjendisar, fortel Egli.

– Eg har sett enkelte elevar som knapt har snakka eit einaste ord på engelsk, gjerne dei som er mest usikre eller kanskje engelsk er deira vanskelegaste fag, plutseleg får eit ynskje om å ta sats og tora prøva gå utanfor komfortsona si. I tillegg er dei så nyfikne og har kjempemange spørsmål, noko dei igjen lærer masse av, fortset ho.

For dei amerikanske studentane sin del er ho heller ikkje i tvil om at ei slik oppleving vil ha mykje å sei.

– Mykje her er ulikt frå USA, og det å oppleva å vera i ein situasjon der ein ikkje skjønar noko av det som dei rundt deg seier, er ei sterk og god erfaring å ha med seg. Det er heller ikkje berre elevane som må gå utanfor komfortsona si, dette gjeld studentane også. Dei opplever ein heilt ny kultur og nytt språk, og det lærer dei masse av, understrekar koordinatoren.

–Dei får sjå korleis ting er både like og ulike, klasseleiinga er ulik, elevvurderinga er ulik. Dei lærer rett og slett mykje om perspektivet andre delar av verda har på læring og utdanning, og ikkje minst så lærer dei at barn er barn og god læring er god læring. Eg trur dei tek med seg nye perspektiv og framgangsmåtar dei kan læra masse av, legg ho til.

Romania

Rektor ved Malmanger barneskule Kjersti Berge kan fortelje om liknande opplevingar som Egli, og ser absolutt fordelar ved desse praksisbesøka.

– Det er heilt supert for barneskulen. Det er kanskje litt skilnad på ungdomsskulen med tanke på entusiasme, men her så hang elevane rundt han allereie frå fyrste minutt. Men det er også bra fagleg og veldig lærerikt. Dei vågar meir og brukar i større grad orda som dei har høyrt og jobba med før, seier Berge.

– Det er heilt klart nyttig, trass i hektiske skuledagar. Det er kanskje nokon som vegrar seg litt, då det lett kan kjennast ut som ekstraarbeid der du skal ha nokon med deg og involvera dei både i og utanfor skulen, og slik er det kanskje litt i byrjinga. Likevel er det udelt positivt, og eg håpar at dette blir årleg, legg ho til.

No er det derimot påskeferie for dei aller fleste, både elevar, lærarar og praktikantar inkludert, noko studentane har store planar om å utnytta på best mogeleg vis.

– Me er ein liten gjeng som har bestilt oss tur til Romania. Rett og slett fordi det var der det var billigst og tilgjengeleg, ler Rusinko.

– Men èin har tenkt til å reisa rundt i Skandinavia til både Oslo, Stockholm og København. Når me fyrst er her så er det kjekt å nytta høve til å sjå mest mogeleg. Det blir uansett veldig spanande, konkluderer han avslutningvis.