Matre sin legendariske rekord kan ryka

Den 24. november 1940 byrja det å regna i Indre Matre. Regnet heldt fram i fem dagar til ende. I løpet av tysdag 26. november dalte det ned 229,6 millimeter med nedbør, og det har no i 84 år vore norsk døgnrekord. Dette var elles same dagen som storflaumen i Rosendal, som førte til enorme skader.

– Viss ein ser på det som nedbør per time var det ikkje så ille, då blir det jo under 10 millimeter i timen. Ei skikkeleg kraftig regnbye kan gje meir enn 50 millimeter på éin time. Men i Indre Matre regna det jamt og trutt lenge, og det er ikkje så vanleg, sa klimaforskar Jostein Mamen ved Meteorologisk institutt til NTB i 2010.

Regnmålaren full

I alt falt det nesten éin halv meter med vatn i Indre Matre frå 24. til 28. november 1940. Bygda sikra seg ikkje berre den norske døgnrekorden, men noterte seg også for ny todagars rekord med 378,9 millimeter. Faktisk regna det så mykje at observatøren Arnfinn Matre ikkje rakk å tømma regnmålaren i tide til å få med seg nøyaktig kva rekorden vart. I dagboka si skreiv han:

«Regnmålaren var full kl. 08. Kor mykje som hev runne yver, er ikkje godt å segja».

– Det er fjella på Vestlandet som har skulda for at det kjem så mykje nedbør. Når luftmassar kjem inn frå vest, vert dei pressa opp når dei treff fjella. Lufta vert avkjølt når den kjem høgare, det vert danna skyer, og så kjem det nedbør. På lesida av fjellformasjonane søkk lufta ned. Då vert den varma opp, skyene fordampar, og det blir lite nedbør, utdjupa Mamen.

Omkring fire mil innanfor kysten går det ei maksimumssone for nedbør, og Indre Matre ligg naturleg nok i ei slik sone.

Tyssedal

I 2005 vart rekorden til Indre Matre nesten slått av nabogrenda Opstveit. Der vart det notert 223 millimeter den 15. november dette året. Den 9. februar 2023 kom Kvitfossen i Vågan kommune inn på tredjeplass, då dei tok imot 221,9 millimeter.

Men no i morgon, torsdag 31. oktober 2024, varslar Meteorologisk institutt heile 287,8 millimeter i Tyssedal. Rett nok seier vakthavande meteorolog Geir Ottar Fagerlid til Bergens Tidende at han tviler på at det blir så gale. I staden reknar han med det kjem mest nedbør på vestsida av Folgefonna, altså i Kvinnherad. Så kanskje det er Indre Matre og Opstveit som kjem til å forbetra sine rekordar?