– Må gjere det som trengs for å klare å forsørgje seg sjølv

I desember hadde Grenda ein prat med ordførar Hilde Enstad om fattigdomsutfordringane i Kvinnherad. Enstad meinte at løysinga ligg i å få dei som kan jobba moglegheita til å kome seg i arbeid.

På same tid fortalte ei åleinemor om livssituasjonen sin. Grunna familiære omstende har ho vore utanføre arbeidslivet dei siste åra, og har heller ikkje hatt moglegheit til å fullføre utdanninga ho starta på.

Vidare kunne Laila Håvik og Birte Thoresen frå eining for rus og psykiatri melda om at dei fleste av brukarane deira ønskjer å jobba, dersom dei kan det. Vegen inn i arbeidslivet for dei som har falt utanfor, kan likevel vera både lang og ulendt.

Mot rett lei

Som ei naturleg oppfølging til desse sakene tok Grenda kontakt med NAV Kvinnherad, for å få eit innblikk i korleis denne tenesta opplever at utfordringane på feltet er her i kommunen. Oddny Vågen og Hanne Dale stilte følgjeleg opp på eit teamsmøte.

Som eit utgangspunkt informerer Vågen om av NAV Sunnhordland var blant kontora som i 2021 brukte mest pengar på tiltak i fylket.

– NAV Vestland har ein tiltakspakke, og av denne brukte Sunnhordland meir enn budsjettet i motsetning til andre regionar i fylket.

Tiltaka gjekk mellom anna til opplæring, kursing og rettleiing, noko dei gjer mykje av for å hjelpe fleire brukarar til å klare å forsørgje seg sjølv. Ein anna ting som er viktig, er å bruke tid på å kartleggje kvar enkelt sin situasjon, slik at tiltaka som blir sett i verk har ein realistisk og vonleg varig effekt.

Gode relasjonar er alfa omega

For å byggje bru mellom ledig arbeidskraft og næringsliv er NAV også opptekne av å byggje relasjonar mellom desse gruppene.

– Dette er ein viktig del av arbeidet vårt. Mellom anna er det viktig å gjere bedriftene trygge på samarbeidet, noko me til dømes legg til rette for ved at dei har direkte telefonnummer eller ein fast kontaktperson hos oss. Når det er ein god match mellom bedrift og arbeidssøkjar, har me ofte sett at arbeidstrening har ført til fast jobb på sikt. God informasjonsutveksling i forkant og oppfølging undervegs er avgjerande, og gode relasjonar alfa omega, seier Dale.

Vidare understrekar Vågen at NAV legg til rette for at samarbeidet og arbeidstreninga skal fungere. Til dømes kan ei bedrift få tilskot til å frikjøpe ein av dei tilsette ved ei bedrift, slik at denne kan fungere som ein mentor for hen som er på tiltak frå NAV dersom det er eit behov for ekstra tett oppfølging ein periode.

– Bedriftene vi samarbeider med har ikkje lønnsutgifter med brukarane våre når dei er i arbeidstrening. Det er ikkje slik at vi snur ryggen til når ein brukar har fått plass hos ei bedrift, held ho fram.

Handfaste tal på kor mange verksemder dei samarbeider med finst ikkje, då lista heile tida endrar seg. NAV Sunnhordland har ein eigen marknadskoordinator som har den overordna kontakten mot næringslivet, og det lokale kontoret reiser også rundt til verksemder for å undersøke om eit samarbeid kan vera aktuelt.

Tilbod og etterspørsel

Ideelt sett ønskjer NAV å samarbeide med mange ulike bedrifter frå alle bygdene i Kvinnherad, slik at det er større sjanse for å finne noko som passar til den enkelte frå ei variert gruppe av brukarar.

– Men det er ikkje alle som har den fleksibiliteten som trengs til å ta det arbeidet som er tilgjengeleg. For ei åleinemor er det til dømes ikkje like lett å gå inn i turnusarbeid, som det er å arbeide på dagtid. Korleis legg de til rette for slikt?

Oddny Vågen snur spørsmålet.

– Er du åleinemor og ikkje har moglegheit til å jobbe ettermiddag og helg, må du jo sjå deg om etter ein dagtidjobb. Då kan du faktisk ikkje satse på ein jobb som krev at du går inn i ein turnus. Skulle eg ha rettleia denne personen, ville eg ha peika på dette. Det gjeld å ha eit realistisk syn på kva ein har moglegheit til å gjera, og hovudmålet er jo å få seg ein jobb slik at ein kan forsørgje seg sjølv og ungane. Har brukarane våre urealistiske draumar, må me rettleia dei i høve til kva moglegheiter som finst, kva som er oppnåeleg og korleis ein kan nå måla sine.

Dale peikar vidare på at mykje av arbeidstreninga dei tilbyr gir rom for tilrettelagte vakter, til dømes for dei som berre har moglegheit til å jobbe dagtid.

Vil dekke kompetansegapet

Næringane som har størst mangel på arbeidskraft i dag er i følgje Vågen yrkesfaglege. Til dømes er det stort behov for tømrarar. Etterspurnaden etter denne kompetansen freistar NAV Sunnhordland å stette ved å halde kurs i faget. Målet er å auke kompetansen hos dei ledige innanfor ein bransje med behov for folk, altså å redusere kompetansegapet.

Dette peika også regionsleiar for NAV Sunnhordland, Håvard Lægreid, på då han starta året med eit lesarbrev som omhandla eit inkluderande arbeidsliv.

Både NAV Sunnhordland og NAV Kvinnherad håpar difor å knyte til seg fleire arbeidsgjevarar og samarbeidspartnerar, for å sikre at dei som står utanfor og ønskjer å kome seg inn i arbeidslivet får moglegheita til dette.

– Men er det ikkje tilgjengeleg arbeid der ein bur, må ein kanskje flytte. Om det er det som skal til for at ein skal klare å forsørgje seg sjølv, så er det faktisk det ein må gjere, sluttar Vågen.

Motiverte til inkludering