Livreddande undersøking

Astri Skaaluren Måkestad frå Seimsfoss er glad ho har følgt mammografiprogrammet jamleg. Etter undersøkinga hennar i 2019 gjekk det ikkje lang tid før ho var i gong med cellegift. Då vart det nemleg oppdaga ein svulst på 3 cm. Krefttypen var aggressiv.

I dag går ho til regelmessige kontrollar, samstundes som ho får førebyggjande behandling. Elles er håret tilbake, og smilet har heldigvis aldri forsvunne. Astri er i dag kreftfri.

– Mammografi kan vera livreddande. Hadde eg ikkje gått på den timen kunne eg ha vore daud. Statistikken seier jo at det er 90 % overleving ved brystkreft, under føresetnaden at det vert oppdaga tidsnok, fortel ho.

Frå ho fekk telefon frå Brystdiagnostisk senter om at det var funne noko i bileta hennar, til ho starta på cellegift, gjekk det tre veker. Ho fortel om eit svært profesjonelt, trygt og effektivt apparat, der pakkeforløpet vert omtala som «pang, pang, pang.»

– Når det først var oppdaga, gjekk det veldig radig. Eg har berre gode erfaringar med legane og alle som har tatt seg av meg, slår ho fast.

Ver merksam på alle endringar

I juli i fjor var ho ferdig med kreftbehandlinga, som mellom anna bestod av 12 cellegiftkurar, brystbevarande operasjon og 25 strålebehandlingar. I fem år skal ho følgast tett opp, for å halde kontroll på at det ikkje dukkar opp nye svulstar.

Kreftsvulsten hennar tok form som eit hardt felt på om lag 3 cm. Ho kunne kjenna det sjølv, men tenkte at brystkreft skulle kjennast ut som ein kul. Ho sjekka det difor ikkje hos fastlegen, men fekk det heldigvis påvist etter screeninga i mammografibussen. Dette gjer at ho rår alle kvinner til å sjå og kjenna etter alle typar endringar i brysta, og det ofte.

– Ta i mot dei kontrollane du vert tilbydd, og sjekk deg sjølv ofte. Ver merksam på alle typar forandringar i brysta, både korleis det ser ut og korleis det kjennest. Det er mykje betre å undersøka ein gong for mykje enn ein gong for lite, oppmodar ho engasjert.

Krefttypen ho fekk påvist er det berre 13 % som får. Sidan den var aggressiv var frykta for at den hadde spreidd seg til andre organ ekstra stor. Dagen ho fekk vita om kreften hadde spreidd seg eller ikkje var den tøffaste når ho tenker tilbake.

– Den dagen var eg spent altså. Men eg var heldig, det var ikkje spreiing, seier ho letta og legg til at om beskjeden hadde vore annleis hadde ho hatt dårlege odds.

Små gleder og store milepælar

Gjennom dei siste åra har Astri verkeleg fått nyta godt av nokre personlege eigenskapar: staheit og styrke. Desse har vore med på å gi ho eit ekstra gir når dagane har vore tunge, for det har vore fleire slike. Galgenhumoren har også hjelpt på undervegs.

Men ho har også vore flink å setja pris på dei små gledene og milepælane ho har nådd. Mellom anna var det ein stor dag då ho klarte å koma seg opp til «Utsikta» i Baroniet. No er målet hennar å koma seg opp til hytta deira ved Prestavatnet i Rosendalsfjella.

– Balansen er ikkje heilt på plass, men eg har jo heile dagen på meg, smiler ho.

Styrken og staheita vil truleg vera til hjelp også her.