Kjemiundervisning for alle med Lektor Tveito

Det er to år sidan Martha Tveito frå Husnes var ferdig utdanna lektor i realfag ved Universitetet i Bergen, kor ho gjekk ut med master i kjemididaktikk.

Den nye kvardagen som lærar, der ho mellom anna gav privatundervisning til elevar som tok opp att fag, vart grunna pandemien prega av mykje nettbasert undervisning.

Situasjonen førte til at fleire av leksjonane hennar vart filma, og den ferske lektoren fekk då ideen som no er realisert.

– Kvifor ikkje filma all undervisninga, for slik å gjera læring i kjemifaget meir tilgjengeleg for alle?

Som tenkt, så gjort.

Ein ressurs

På nettstaden hennar, lektortveito.no, ligg det no fleire videoar der ho går gjennom all relevant teori for VG2-faget Kjemi 1.

«Eg håpar lektortveito.no kan vere ein ressurs for elevar som må ta igjen undervisning grunna fråvær, elevar med dysleksi og andre som synest det er tungt å lese fagstoff, lærarar som synest kjemidelen i naturfag er vanskeleg, studentar som vil ha ein repetisjon av pensum frå vidaregåande, og alle andre som ønsker eit innblikk i kjemiverda», skriv ho her.

Tveito har dessutan sjølv erfart korleis det å venda tilbake til eit emne for å jobba vidare med det kan vera til hjelp for dybdelæring i faga. Dette ynskjer ho òg å leggja til rette for at fleire skal få moglegheita til.

– Eg har laga tolv delar basert på den nye læreplanen i faget som kom sist haust, der eg presenterer ein gjennomgang av all relevant teori i mindre bolkar. Eg har lagt ut om lag 30 timar med undervisning totalt, fordelt på ulike delemne. Så dersom ein til dømes treng ein ekstra gjennomgang av pensum i grunnstoff og periodesystemet, skal ein enkelt kunna gå inn på filmen der eg snakkar om det, fortel Martha på telefon frå Bergen, før dagens undervisning på Amalie Skram vidaregåande skule tek til.

Big business måtte vika for lektor-idealisme

Den utflytta Husnes-jenta måtte ved fleire høve kasta sambuaren sin ut frå deira 33 kvm store leilegheit under arbeidet.

Stativ med bakgrunn vart montert opp i deira felles stove/kjøken/kontor-areal, og med latter i stemma medgir Martha at det var noko knotete å få laga filmane som no ligg tilgjengeleg.

– Så korleis gjekk du fram eigentleg?

– Eg laga planar for leksjonane og laga presentasjonar på powerpoint i fjor haust, så filma eg i vinter og vår. I sommar har eg redigert filmane, og så har eg lagt dei ut på nettsida no. Heldigvis kan sambuaren min litt om filmredigering og nettsider, så han har vore til veldig god hjelp i prosjektet. Målet har vore å laga ei oversiktleg nettside der det er enkelt å navigere, fortel ho.

26-åringen har elles ikkje motteke noko form for støtte, korkje til å jobba med videoane eller til nettsida, og ho kallar det for eit hobby-prosjekt som ho har gjennomført på fritida.

– Du veit at folk får betalt for slikt?

– Jada, privatundervisning er jo stor business det, men eg meiner at alle skal ha lik tilgang på undervisning, og då må det vera gratis. Så eg håpar eigentleg at eg kan nå ut til elevar frå heile Norge som tar kjemi, at dei kan bruka videoane aktivt i si eiga læring, som eit tillegg til det dei lærer på skulen, svarar Martha.

– Det eg IKKJE håpar er at desse videoane blir brukt i klasseromsundervisninga av andre lærarar. Men videoane kan godt fungera som eit supplement, slik at undervisninga på skulen i større grad kan nyttast til praktisk arbeid som å utforska, diskutera eller gjera forsøk i laboratoriet, slik at elevane får meir dybdelæring og ei større forståing for korleis kjemi er relevant i samfunnet, held ho fram.

Tyder på positiv respons

Lektor Tveito har mellom anna fortalt elevane sine om ressursane som er tilgjengelege på nettsida, samstundes som det er gjort kjend for dei andre kjemielevane på skulen ho jobbar på.

I tillegg har ho laga ei Facebook-side og informert om nettsida på Instagram, kor nyhenda om at kjemi-undervisninga no er tilgjengeleg for alle vart godt likt og delt av mange. Utanom dette er ikkje nettstaden og ressursane den inneheld marknadsført i særleg stor grad så langt.

Likevel kan Martha allereie visa til god aktivitet.

– Eg kan sjå kor i landet dei som er inne på nettsida er frå, og kor lang tid dei nyttar på sida. Og når eg ser at snittet ligg på 20 minuttar, kan ein tenka seg at dei som besøker sida faktisk ser ein video, seier ho nøgd.

Identifisert eit behov

Kvar film er nemleg på om lag 20 minuttar, slik at teorien blir porsjonert i bolkar som skal vera overkomelege å ta inn for elevane.

Kjemi er eit vanskeleg fag, men ifølgje Martha kan det òg vera at det er skulesituasjonen som gjer faget vanskeleg.

– Både skuleåret og timane går fort, og elevane får stort sett berre ein gjennomgang av teorien. Dersom elevane får presentert emnet og får jobba med stoffet, før dei får presentert teorien ein gong til, trur eg elevane ser litt fleire koplingar og får ein større forståing for faget enn elles, meiner ho.

Og om videoleksjonane frå Kjemi 1 blir ein suksess, har Martha nok ein draum: å gjera det same med Kjemi 2, og mogleg andre fag òg.

– Eg meiner jo sjølv at eg har identifisert eit behov, og no må eg venta å sjå om det treff. Om det blir ein ressurs slik eg håpar, vil det vera naturleg å gjera noko liknande med andre fag, medgir ho.

– Du skulle ikkje tatt ein telefon til Audun Bjelland i Nettskulen i Vestland?

– Jo, det kunne kanskje vore noko. Men det viktigste for meg er at undervisninga ikkje blir låst til eit særskilt område eller skule, men at den er tilgjengeleg for alle, sluttar ho.