Heidrar krigsseglar: – Det er i grunn ei rørande historie

Førre gong det var markering og avduking ved krigsminnesmerke på Stemneplassen i Uskedalen var ved 50-årsjubileet i 1995. Den gongen var det krigsseglaren Hans Laurits Landa som vart heidra, denne gongen er det for ein anna krigsseglar ved namn Torger Olsen Feet.

Tragisk ulukke

– Det er i grunn ei rørande historie. Torger er født og oppvaksen på Treshaugen i Uskedalen, men utvandra til Amerika i 1910. Før han reiste derimot så fann han seg den lokale jenta Gurine Skålnes. Saman fekk dei sonen Martin, som då altså vart født utanfor ekteskap, fortel leiar for Uskedal friluftslag Kristian Bringedal.

– Torger ynskte at Gurine og Martin skulle koma over dei óg, men slik vart det ikkje. Dei blei verande, og både Gurine og Torger enda opp med å gifta seg på kvar sin kant. Torger jobba på sjøen heile livet, og døydde også der, fortset han.

I 1942 vart skipet han var om bord i, S.S. Gulftrade, torpedert av tyske ubåtar. Av eit mannskap på 52 overlevde berre 16, ein av dei var Torger. Men så berre eitt år etter at han på mirakuløst vis snytte dauden, var han involvert i ei anna fatal hending på sjøen. Denne gongen ei tragiske ulukke.

- To skip frå same rederi krasja like utanfor hamna i Boston i USA. Skipet som Torger var om bord i sokk, medan det hitt skipet klarte dei derimot å redda. Brannen etter krasjen var så kraftig at han varte i éin månad etterpå, fortel Bringedal.

Boklansering

Det var i dette forliset at Torger Olsen Feet mista livet. Historia til Torger, Gurine og Martin har nokre av familiemedlemane fått laga ei bok om.

– Det fyrste opplaget av denne boka var på berre 40-50 bøker, som eigentleg var meint berre til familien. Men me i friluftslaget tykte det var synd at ikkje fleire skulle få høve til å lesa denne spanande historien. For det er faktisk litt av ein historie, understrekar Bringedal.

– Så me fekk altså då lov til å trykka opp fleire og denne boka kjem til å bli offentleggjort her i Uskedalen 8. mai av forfattaren sjølv. Familien etter Torger kjem sjølvsagt også til å vera her, legg han til.

Vidare fortel friluftslagsleiaren at det var familien etter Torger og Gurine som tok kontakt med Uskedalen friluftslag der dei ytra eit ynskje om at namnet til krigsseglaren frå Uskedalen skulle få koma opp på krigsminnesteinen. Og slik blir det altså no.

– Dei tykte det høvde fint å ta det i samband med 8. mai, så det er dette me i Uskedalen friluftslag då altså har jobba med. Alt av arbeidet med sjølve plaketten har kome på vel 20.000 kroner, og etter søknad til kommunen har me no fått beskjed om dei overtek den kostnaden, seier Bringedal.

Oppveksande generasjonar

Uskedalen friluftslag skipar til ein dag med fullt program, både for skuleelevane ved Uskedalen skule, familien etter Torger og ålmenta.

– Me tykkjer det er viktig at elevane får eit forhold til krigshistoria her lokalt. Kva som skjedde og korleis ting føregjekk. Det byrja me med i fjor, og held fram også i år, fortel Bringedal.

– Me ynskjer også at dei oppveksande generasjonane får meir tilknyting til og høve til å nytta stemneplassen. Dei siste 15-20 åra så har bruken av denne staden falle meir og meir vekk. Me ynskjer rett og slett å ta ting litt meir tilbake til stemneplassen, legg kasserar Jofrid Eik til avslutningsvis.