Fylkeskommunen fjerna veglys på Fatland

– Me som bur her har ikkje høyrt noko om at dette skulle skje. Men lampane, to eller tre stykke, vart fjerna på dagtid i går, altså demontert, og det er ingen som veit nokon ting, seier Stig Roar Johannesen som bur på Arnavik.

Han legg tørt til at litt lys hadde vore kjekt.

Johannesen fortel dernest at dei no nedmonterte lampane i si tid kom på plass på grunn av pengar som vart samla inn av bygdefolket, noko som gjev gjerninga ein ekstra brodd.

– Det har vore få lampar forbi her i utgangspunktet, og der dei no er fjerna er det stummande mørkt. Det er skuleungar som går langs vegen og folk som ventar på bussen her, så det er litt spesielt, sluttar han.

Det er langs Strongavegen ved Fatland, på fylkesveg 5052 som går mellom Landa og Sydnes, at lysa er fjerna; dei siste i rekkja i retning ferjekaien.

Grenda har spurt dei som har ansvaret for fylkesvegane i Vestland om kva som er skjedd og kvifor.

Førebuing til 2024

Adrian Kasin, kontrollingeniør elektro i fylket si avdeling for infrastruktur og veg, beklagar at det ikkje vart meldt i frå om at lampane skulle fjernast før det vart gjort.

– Me burde tatt kontakt med dei lokale, det er nok eit resultat av dårleg planlegging frå vår side, seier han, og forklarar kvifor lampane vart fjerna.

– Nedmonteringa skjedde i samband med at fylkeskommunen skal overta vedlikehald av alle veglys langs fylkesvegane i Vestland, og me er no i gong med å klargjera anlegga for dette. Lysa me no har fjerna er per dags dato i eit umålt anlegg, med enkeltståande lampepunkt. I løpet av ein ti-årsperiode skal all vegbelysning i Vestland oppgraderast til LED-lys, seier han og held fram:

– Me ønskjer å etablere samanhengande veglystrekningar der det er viktig for trafikktryggleiken, seier han og oppmodar folk til å senda forslag til område der det trengs prioritering av trafikktryggleikstiltak.

Vidare forklarar Kasin at enkeltpunkt er uforholdsmessig dyre i drift ettersom ein har eitt tennpunkt per lampe, i motsetning til heile veglystrekk som har eit felles tennpunkt. Dette aukar feilraten på enkeltpunkt monaleg , samstundes som det fører til ein høgare kostnad med tanke på drift og vedlikehald.

«Ny strategi for veglys»

Etter planen overtek Vestland fylkeskommune ansvaret for veglysa langs fylkesvegane i Kvinnherad i starten av 2024. Dette er ein del av «Ny strategi for veglys», som vart vedteke av Fylkestinget i Vestland den 29. september.

Strategien omfattar drift, vedlikehald, forvaltning og eigarskap av lysanlegg for fylkesveg, Føremålet er mellom anna tryggare vegar og å halvera klimagassutslepp.

Fylkesordførar Jon Askeland meiner ein med dette vil rydde opp i standardar og eigarforhold, samstundes som trafikktryggleiken vil auka med ei meir heilskapleg drift.

– Dette er vinn-vinn både for trafikantane og miljøet. Vi satsar for ei grønare framtid, sa han då vedtaket vart omtala på Vestlandfylke.no.

Tryggleik, lysforureining og økonomi

Kasin forklarar vidare at det er fleire grunnar til at enkeltståande lampar vert fjerna.

– Enkeltståande lampar gjev godt opplyste område akkurat der dei står, men det blir ekstra mørkt i mellom lampane. Det skapar ein falsk tryggleik for trafikantane. Det fangar også merksemda til trafikantane, og påverkar nattsynet deira, seier han og legg til.

– Det er fleire faktorar som talar for å fjerna enkelt-armatur. Til dømes lysforureining, noko som påverkar dyr og insekt, og så er det jo straumforbruket og økonomi. Får me rydda opp i dei mange slike enkeltpunkta me har, som i sum blir ganske mykje pengar, så kan me nytta dei midlane på auka trafikktryggleik med betre lys på heile strekningar.

– Kor mykje vil fylket spara på å ha tatt ned desse lampane?

– Sidan det er eit umålt anlegg er forbruket estimert, men dei me har tatt vekk er 50 watts-armatur, noko som utgjer rundt 200 kroner i året per stykk. I tillegg vil eg estimera at slike enkeltståande lampepunkt kan koste oss inntil 1000 kroner årleg i drift og vedlikehald.

– Er det noko plan om kva tid dei vil få gatelys igjen?

– Det er ingen konkret plan.

– Så dei kan vente seg at det forblir mørkt ei stund?

– Ja. Om lokalbefolkninga meiner at det trengs belysning her for å sikre trafikktryggleiken på strekninga, kan dei kontakta kommunen og melda det inn som eit forslag til trafikksikringstiltak. Fylket gir kvart år midlar til mindre trafikktryggleikstiltak, som til dømes veglys, sluttar Kasin.

Trafikkfelle de luxe

Når Stig Roar Johannesen får høyra kor mykje fylket sparar på å ha fjerna lampane bryt han ut i lott. Ikkje fordi han tykkjer det er løye, men derimot hakkande gale.

– Dei firehundre kronene skulle eg lett ha betalt om lampane fekk stå! Forklarte dei kvifor lampane er fjerna? spør han.

– Dei seier dei har fjerna lampane på grunn at trafikktryggleik, og fordi dei skal byta om heile veglysanlegget langs fylkesvegane til LED-lys.

– Bygdefolket bytte pærene i lampane med nye LED-lys for nokre år sidan, svarar Johannesen oppgitt.

Særleg den eine lampen som no er fjerna etterlet seg ein mørklagt sving, kor Johannesen fryktar det kan skje ei ulykke i. I svingen er det ei privat utkøyrsle, og her står også folk som skal med bussen.

– Etter at ferja vart gratis har det blitt mykje meir trafikk forbi her. Denne svingen er no ei trafikkfelle de luxe, sluttar Johannesen, som slår fast at det heile står fram som ei typisk molbuhistorie.