– Fryktar å hamna i same situasjon som i 2015

Torgeir Hansen tok med seg familien til Kvinnherad då han for eit år sidan fekk fast jobb på Hydro Husnes. No frykter han at svekka rammevilkår i industrien kan setja jobben hans i fare.

Då Torgeir Hansen frå Odda pakka flyttelasset i Bergen i fjor, reiste han og familien hans til eit Hydro Husnes som kokte over av positivitet. 90 nye tilsette var på full fart inn portane og gjenopninga av B-hallen var like rundt hjørnet.

– Eg vart teken utruleg godt i mot her og positiviteten var stor rundt om på heile verket. Alle gledde seg til at B-hallen skulle opna og ting såg veldig bra ut. Men så kom koronaen, marknaden stoppa opp og positiviteten forsvann, seier Torgeir.

Ikkje liv laga

Sidan då har usikkerheita auka ytterlegare i aluminiumsindustrien. Som Grenda skreiv tysdag kan Hydro sentralt tapa 250 millionar kroner årleg på Statnett sitt vedtak om å innføra ein flat rabatt på 50 prosent på industrikundane si nettleige frå 2022. Eit vedtak som også kan kosta Hydro Husnes vel 50 millionar kroner i året.

I tillegg til det går CO2-kompensasjonsordninga, som vart innført i 2012 og som då sytte for livets rett ved Hydro Husnes, ut inneverande år. EU jobbar for å få på plass ei ny ordning som skal gjelda frå 2021 til 2030, og har skissert eit forslag. I forslaget frå Brussel kjem Norge veldig dårleg ut.

– I staden for at Norge skal definerast som ein del av ein nordisk kraftmarknad, som vi blir i dag, så skal vi i forslaget frå EU definerast som ein eigen kraftmarknad, seier direktør Stein Lier-Hansen i Norsk Industri.

Skulle det skje kan Hydro Husnes tapa mellom 50 og 200 millionar kroner årleg. Lier-Hansen har både regjeringa og resten av industri-Norge bak seg når han seier at han ynskjer at dagens ordning skal vidareførast. Blir Norge sett i ein eigen bås, seglar den norske industrien nemleg akterut i konkurranse mot den internasjonale marknaden.

– Visst det ikkje blir ei ordning så tvilar eg på at ei sånn bedrift som Hydro Husnes vil kunna investera nok for å overleva i framtida. Ein vil hamna i bakleksa i konkurranse mot andre og det vil ikkje vera liv laga, seier Lier-Hansen.

Trur fornufta vil sigra

Det er tillitsvald Ørjan Normann einig i.

– Set at alle onder slår til, at CO2-kompensasjonen ikkje blir vidareført som i dag og nettariffen aukar, så vil rammevilkåra bli kraftig forringa. Det vil igjen føra til at ytterlegare investeringar forsvinn, og at kvardagen då vil handla om å hausta på det vi allereie har. Då hamnar ein fort i bakevja, seier Ørjan.

– Du har sagt at det ikkje ville vore noko Hydro Husnes i dag om ikkje CO2-kompensasjonsordninga kom på plass i 2012. Er det like kritisk no?

– Vi er i ein heilt anna situasjon i dag enn vi var i 2012. No er vi innunder Hydro som igjen har kraftavtalar. I tillegg har vi ein oppgradert B-hall som er klar for oppstart, og den skal startast opp. Men som sagt, skulle det verste slå til så handlar det om hausting i staden for vidare investeringar, seier Normann.

Men verken han eller Lier-Hansen trur at EU vil gå for eit sånt val.

– Eg trur at sunn fornuft vil sigra, og at ein går for å fortsetta med den ordninga vi har hatt fram til i dag. Eg både trur og håper på det, for eg meiner vi har så gode argument. Dette er ei kjempesak, det handlar om industripolitikk, distriktspolitikk og klimapolitikk. Kvar for seg ville det vore gode argument for å halda fram som i dag, slår vi alle saman så vil det vera oppsiktsvekkande om det ikkje har gjennomslag, seier Lier-Hansen og legg til.

– Det er ikkje sånn at vi bed om gull og grøne skogar. Vi bed om ting som eigentleg skulle vore heilt normalt. Og når du veit kor avgjerande dette er for norsk industri, klima og lokalmiljøa rundt om, så forstår eg ikkje at det skal vera mogleg å gå for andre løysingar enn den logiske.

Kryssar fingrane

Avgjersla i Brussel fell ikkje før om nokon månadar, så dei tilsette rundt om på landets aluminiumsverk må leva i ei uvisse fram til då. Samstundes vil fagorganisasjonar, regjering og industrien jobba knallhardt mot EU for å argumentera for si sak.

I mens håpar Torgeir Hansen å unngå at han hamnar i same situasjon som for fem år sidan, då han var ein av mange tilsette ved Rolls Royce i Bergen som mista jobben.

– Eg og mange med meg er avhengig av dette her. Alternativa finst ikkje. Det er dette eg kan, og det er dette eg har jobba med sidan eg var 15 år. Så kva skal eg gjera om industrien møter veggen? Då er eg og titusenvis av andre tilbake til der eg var i 2015, seier han.

Torgeir og familien stortrivst i Kvinnherad, og har slått seg til ro på Halsnøy. Der ynskjer dei å bli lenge.

– Akkurat no er ein jo litt usikker på framtida. Men eg sit stille i båten og kryssar fingrane for at ein tar til vitet. Vi hadde jo aldri budd i Kvinnherad om det ikkje var for Hydro Husnes, men vi stortrivst og håpar å kunna bu her lenge, sluttar han.