Fortalte statsråden om stoda på kyrkja

– Eg var i tvil om det var Kvinnherad kyrkje eller kyrkja i Kvinnherad du ville høyra om, så eg har tatt med begge deler, sa kyrkjeverje Torstein Aarthun då han hadde besøk av statsråd Kjersti Toppe måndag morgon.

Toppe var på gjennomreise i Kvinnherad, med eit program som baud på stopp innom barnevernstenesta og BUA Kvinnherad, før ferda gjekk vidare sørover til Etne.

Stor eigeninnsats

Starten var likevel i Kvinnherad kyrkje. Barne og familieministeren var i kyrkja fordi ansvaret for tru og livssyn ligg under hennar departement.

Før Aarthun startar på presentasjonen sin fekk Toppe og hennar følgje kikka på dei 14 baronsgravene som ligg i eit eige tilbygg på sida av koret. Også altertavla og glasmåleriet bakom det fekk merksemd, for ministeren fekk ta del i ei kort gjennomgang av kyrkja si historie.

Det var likevel ikkje tvil om at kyrkjeverja heller ville bruka tid på prosjekt som har vore gjort i nyare tid, og ikkje minst korleis dei ser for seg framtida til kyrkjebygga.

– Riksantikvaren tok noko av rekninga, men bygdefolket tok også ein stor del dei denne kyrkja var kalka og fekk nytt tal. Me har fått nye varmekjelder her òg, og fekk 300.000 kroner frå utlyste midlar Riksantikvaren. Det kosta totalt 800.000, så ein måtte ta mykje sjølv der også. Men nye omnar gjer mykje for innvendig miljø, og me bruker 40 prosent mindre straum her som følgje av det, sa Aarthun.

Hans konklusjon er at ein treng gjera meir, men også at det står i hovudsak bra til med kyrkja frå 1255.

Desentralisert

Han nytta høvet til å informera litt om Ænes kyrkje, som er eldre enn Kvinnherad kyrkje.

– Der har me fått brannsikring, som var krevjande å få til. Fordi det trengs høgt vasstrykk måtte nytt røyranlegg inn, noko som ikkje er enkelt å få til i ei verna kyrkje, så alt vart overvaka av riksantikvar og arkeologar, informerte Aarthun om.

Sokneprest Kjersti Brakestad Boge sa litt om gleder og utfordringar med å vera prest i museum, som Kvinnherad kyrkje må reknast å vera.

Når Aarthun bevega seg frå Kvinnherad kyrkje til kyrkja i Kvinnherad, var det mest openberre å påpeika at ein har mange kyrkjer.

– På julaftan har me i Kvinnherad like mange gudstenester som resten av Sunnhordland. Me har 12 kyrkjer, og ein desentralisert struktur. Det er kostbart å vedlikehalda kyrkjer. Me set av éin million kroner til vedlikehald i året, men det kosta oss til dømes 860.000 å mala Varaldsøy kyrkje. Og me burde eigentleg malt ei kyrkje i året, meinte kyrkjeverja.

Toppe fekk med seg eit klart synspunkt om at det ikkje burde vera slik at pleia av nasjonale kulturskattar vert overlatne til kommunal økonomi, slik det er no. Korkje hjelpa frå eller tempoet i dialogen med Riksantikvaren fekk udelt skryt av kyrkjeverja.

– Men eg vil understreka at det står greitt til med både Kvinnherad kyrkje og kyrkja i Kvinnherad, slutta Aarthun.

Frigjer vedlikehaldsmidlar

Statsråd Kjersti Toppe snakka om kyrkje og vedlikehald då ho fekk ordet på slutten av møtet.

– Det kan verka som at ein har mange kyrkjer i dag, men det har sine historiske grunnar, og dermed er det kulturhistoriske grunnar til å ta vare på dei. Sjølv nye kyrkjer er viktige, og treng vedlikehald. Eg er opptatt av kyrkja si betydning i lokalsamfunnet, for dei skaper aktivitet og identitet, også for dei som ikkje er vanlege kyrkjegjengarar, sa ministeren.

Ho peika på at det er ein kjensgjerning at det er dyrt å halda ved like, og at det er det daglege vedlikehaldet som har blitt forsømt, som det er til dømes på skulane.

– Problemet er at ingen vinn val på å satsa på vedlikehald. No er det ei mogelegheit til å få midlar, for no skal me dela opp Opplysningsvesenets Fond. Stortinget har bestemt at ein skal bruka dei midlane som då blir realisert til å gje tilbake til kyrkjevedlikehald. Det skal framleis vera kommunane sitt ansvar å driva vedlikehaldet på kyrkjene. Men no kjem staten med eit ekstraløft på eit slikt bevaringsfond, som er i eit storleik på kring ti milliardar kroner, gjorde barne- og familieministeren klart.

Det kan gje eit etterlengta løft for etterslepet på vedlikehald. Mellom anna at har Stortinget sagt spesifikt at ein ynskjer å setja i stand steinkyrkjene til tusenårsjubileet i 2030.

– Og så er eg einig med dykk om at ein bevarer best gjennom bruk, slutta statsråden før forsamlinga med senterpartistar reiste vidare på turneen gjennom Kvinnherad