Følte eit visst ansvar for å bevara historia - skreiv bok

Den 320 sider lange boka var eigentleg meint til å vere eit lite hefte med omtalar og bilete av eit hundretals fiske- og fraktebåtar frå gamle Fjelberg kommune. Det balla på seg, og boknemnda sit no på mellom 400-500 ulike fartøy. 150 av dei fekk plass i første bok.

– Vi har planar om ei bok nummer to, men kva tid det blir, får vi beint sjå, fortalde Kristian Hus, som fekk æra av å fortelje om prosjektet til pressa, i ei samling i Halsnøy Historiske Senter i Høylandsbygd.

Boknemnda

Ideen om å samla historier om Halsnøybåtane og miljøet rundt kom frå Olav Fjelland frå Toftevåg. Før han døydde i 2021 kontakta han Idar Landa for å diskutera eit bokprosjekt.

– Sånn starta det heile, og etter diskusjonen mellom Idar og Olav, tok dei kontakt med Lions Club på Halsnøy, som tente på ideen fullt og heilt, fortalde Hus.

Det vart kalla inn til konstituerande møte, og Idar Landa vart vald til leiar i boknemnda. Dei andre medlemmane er Trude Aarsand, Gerhard Eide, Johannes Eide, Arild Engelsen, Kirsten Fjelland, Torleif Fjelland, Geir Hus, Kristen Børje Hus, Kristian Hus, Nils Magne Kloster, Karin Gram-Nygaard, Leif Helge Særsten, Øyvind Særsten og Egil Steinar Tofte.

Arbeidet med å samla inn bilete og fakta nådde ein topp då Landa fekk kontakt med Arild Engelsen frå Tønsberg, som har slekt på Halsnøy.

– Han sit på eit omfattande og kulturhistorisk verdifullt materiale som boknemnda meinte kunne høva i denne boka, fortalde Hus.

– Eg har gjerna skulda for nokre av bileta, men i stor grad må vi skulda på Engelsen. Han har både data og historie om båtane, men også utruleg mange bilete, skaut Idar Landa inn.

Historier frå sjøen

I boka kan ein lesa om eit mytteri på «Drako», fiskaren Hannemor Kristensen som er livredd på sjøen, «Landan»-forliset og mykje meir. 17 artiklar har fått plass fremst i boka, før eit båtregister frå A-L. Fleire i boknemnda har ført historier i pennen som elles snart ville vore tapt.

– Dette er historia vår, og blir den ikkje nedteikna no, forsvinn denne delen av historia snart. Vi følte eit visst ansvar for at dette kom på prent fordi biletet av korleis folk levde og kava vil døy ut med vår generasjon, fortalde Gerhard Eide.

Boka, som kanskje mest har ei litt eldre målgruppa, vil vera eit verdifullt oppslagsverk i mange år framover. Og for dei som har fedrar, onklar og bestefedrar som har eigd ein båt på Halsnøy, Fjelberg eller Valen kan det vera ein finn ein historie om dei eller båtane deira i boka.

– Slik eg ser det er denne boka også for dei komande generasjonar. I dag lærer ein veldig lite om historie på skulen, det er eit fag som har gått meir og meir ut. Ein plass må ein ha ein kjelde der ein kan lesa seg opp, sa Johannes Eide og la til;

– Eg snakkar for min eigen del, men eg trur at Halsnøy historiske senter og boka kan utfylla kvarandre på ein veldig fin måte.

Onsdag 25.oktober er det bokslepp i storstova på kulturhuset på Halsnøy. Det vert eit maritimt føredrag ved Johannes G. Eide, intervju med Halsnøybuar som er omtala i boka, samt underhaldning av Shantykoret.