– Fjelberg var hans andre heim

Truls Grung, født 19. april 1942 i Bergen, døydde tysdag 13. februar, 81 år gamal. Han skal gravleggjast frå Storetveit kyrkje i Bergen 23. februar. I Kvinnherad utmerka Truls Grung seg som mannen som berga Fjelberg prestegard frå forfallet. Men det var heilt tilfeldig at han og kona Kari skulle bli kjent med Fjelbergøy. I 1974 vart han tipsa om at det gamle «Lensmannshuset» på øya var til sals, og ekteparet slo til for å bruka det som sommarbustad.

Då oppdaga dei også kor dårleg det stod til med den ubebudde prestegarden. Totalt var Truls Grung styreleiar i Stiftelsen Fjelberg prestegard i rett over 20 år og dagleg leiar/restaureringsansvarleg i 38 år. Han fekk avløysing i begge stillingane i 2020.

– Truls Grung har sett varige spor etter seg i Fjelberg prestegard si historie, men også i Kvinnherad-samfunnet, sa dåverande ordførar Hans Inge Myrvold til Grenda i samband med at Grung fekk tildelt Kongens fortenestemedalje same år.

– Slik staden ser ut i dag, er det ein kombinasjon av flaks, tilfeldigheiter og hardt arbeid. Det er ei samfunnsoppgåve som mange kunne gjort, men så vart det tilfeldigvis meg, sa ein smålåten Grung sjølv til lokalavisa.

Han opplyste vidare at det gjennom åra er investert 8-10 millionar kroner på å restaurera anlegget. Fjelberg prestegard framstår i dag som ein av landets antikvarisk best bevarte prestegardar.

Kongens medalje til Truls Grung

Tusenkunstnar

Ein av dei som kjente Truls Grung aller best, er Peter Emil Kaland. Han var professor ved Institutt for biologi hjå Universitetet i Bergen, og stod mellom anna bak det vidgjetne Lyngheisenteret på Seim i Nordhordland. 81-åringen vart kamerat med Truls Grung då dei begge var 16.

– Vi var begge med på professor Godske sitt ungdomskurs på Osterøy. 30 ungdomar frå heile landet deltok kvar sommar. Det kom mellom anna forskarar frå Universitetet i Bergen og lærte oss om ulike deler av naturen. Truls var særleg oppteken av å registrera eldre bygningar, og var veldig interessert i korleis folk levde. Han var også med på å flytta eit hus til Godske-gården før han var 20 år gamal, hugsar Kaland.

Han fortel vidare at Truls Grung studerte historie, kristendom og sosialantropologi.

– Men han var òg veldig flink å teikna, så han gjekk på kunsthandverkskulen i eitt år. Han var ein tusenkunstnar, smiler han, og legg til at Grung også jobba som vitskapleg assistent under utgravinga på Bryggen i Bergen i eitt år.

Gav ut bøker

Grung kom frå ein familie av kolonialgrossistar. Sjølv fekk han jobb i Alf Gundersens Annonsebyrå, før han i 1974 byrja som informasjonskonsulent og kursleiar i Kreditkassen.

– Men i 1982 fann Truls ut at han ville starta for seg sjølv. Då etablerte han Kræmmerhuset, der han dreiv med rådgjeving og marknadsføring. Han gjorde det veldig godt, og fekk mange kundar over heile Hordaland. I 1984 utvida han og starta Kræmmerhuset forlag. Der hav han ut forskjellige typar bøker, om alt frå forretningslivet til kunstbøker. Til slutt var han med på å gje ut 51 bøker, nokre av dei skreiv han sjølv. Han var veldig flink å skriva, fortel Peter Emil Kaland.

Fekk HM Kongens fortenestemedalje

Kaland heldt nær kontakt med Grung heile livet.

– Han var min beste venn, seier 81-åringen.

– Du har gjerne vore på Fjelbergøy du også, då?

– Ja, eg har vore mykje på Fjelbergøy. Alle vennene hans var der og koste seg.

Når vi spør Peter Emil Kaland om kva Truls Grung har betydd for Fjelberg prestegard, er han tydeleg:

– Han klarte å kombinera sine beste eigenskapar der. Han var jo både oppteken av gamle hus og hadde fagkunnskap om det, han var god på marknadsføring, og flink til å ta kontakt med og snakka med folk. Han fekk med seg både fylket og kommunen på prosjektet. Så dette var ein super jobb for Truls.

Til punkt og prikke

Spesielt trekkjer han fram at Grung hadde veldig godt samarbeid med kulturminneavdelinga i fylket.

– Alt på prestegarden er gjort til punkt og prikke etter antikvariske retningslinjer. Kona Kari er interiørarkitekt, så ho sytte for å gjera det fint innvendig. Ho har gjort ein kjempejobb med prestegarden, og alltid delteke på ulike arrangement der, vurderer Kaland.

Han trekkjer fram også eit par andre eigenskapar ved Truls Grung.

– Kanskje han ikkje framstod sånn, men Truls var eigentleg utruleg nøktern. Han trekte ut gamle spikrar, benka dei og brukte dei opp att. Han var elles veldig glad i naturen, og fann stor glede i å sjå kvitveisen veksa opp, fortel Kaland.

Og så er det jo naturleg å spørja kva Fjelbergøy har betydd for Truls Grung.

– Det var hans andre heim. Han var der så mykje som mogleg, slår bestevennen fast.

– Det var heldig for folket i Kvinnherad at dei fekk besøk av han, avsluttar Peter Emil Kaland.

Truls Grung er død: – Samfunnet treng personar som Truls