Eitt år med krig og krise

Måndag opna Kongen det 167. Storting, og Hans Inge Myrvold sitt andre. Torsdag kjem Støre-regjeringa sitt første fulle statsbudsjett. Det blir prega av uroa som krigen i Ukraina og kraftkrisa spreier.

– Den rådande haldning er at ein held korta tett til brystet denne gongen. Det kjem nok nokre lekkasjar, men likevel færre enn ein har vore vane med frå tidlegare, seier Hans Inge Myrvold om det som kjem på torsdag.

Skattepakke

Sjølv om han har brukt hovudtyngda av engasjementet sitt i rolla som medlem i helsekomiteen og som helsepolitisk talsmann for Senterpartiet, har han fingeren på pulsen på dei andre felta i politikken også.

– Det komande statsbudsjettet kjem til å bli ei vidareføring av det som skattepakken i førre veke varsla. Det blir eit statsbudsjett der dei som har mest og tener best, må bidra meir. Det er den grunnleggjande profilen. Og så må det jobbast vidare med innrettingane for å treffa med grepa ein tar, seier Myrvold.

Han har naturlegvis fått med seg at skattepakken på 33 milliardar kroner knytt til mellom anna grunnrenteskatt på kraftverk vekker sterkt engasjement, både politisk og frå næringshald.

– Dette er regjeringa sine aktive val og haldningar. Me må politisk gå i djupna på dette, seier stortingspolitikaren til Grenda medan trontaledebatten går i stortingssalen.

Når det gjeld grunnrenteskatt generelt, så omtalar Myrvold det som ei nøytral skattelegging.

– Når det blir gjort investeringar, så vil grunnrenteskatten utløysa skattereduksjon på 45 prosent, mot 37 prosent tidlegare. Det vil den som investerer få rett tilbake over skattesetelen. Du investerer og får med deg staten på investeringa, og det skal vera med å få ut lønsemd i investeringa. Så blir delar profitten tilbakeført til staten som grunnrenteskatt, forklarer Myrvold.

Bremsar investeringar

Grunnrenteskatten frå havbruk skal delast mellom stat og kommune. Denne satsen er no sett til 40 prosent.

– Det blei føreslått slik skatt frå eit tidlegare utval, men det vart parkert. No har ein i dette forslaget peika på eit mogeleg botnfrådrag på 4-5000 tonn. Målet og innretninga på det er at dei små og mellomstore bruka går klar. To tredeler av havbruksnæringa blir ikkje beskatta med grunnrenteskatten, argumenterer Myrvold.

Han har sjølvsagt fått med seg at oppdrettsnæringa reagerer med å stoppa investeringar.

– Det er noko av det ein får tydelege innspel på. Her er det også ulike vurderingar som blir gjort av regjeringa. Det som er utfordrande for meg her, er at eg sit på premissa som ligg til grunn, men dei lokale og regionale detaljane sit eg ikkje på. Det ventar me å få meir oversikt i tida framover, på peikar han.

Dette kan mellom anna få konsekvensar for havbruksfondet, eit fond som har sendt rundt 70 millionar til Kvinnherad dei siste to åra.

– Innføring av grunnrenteskatt vil truleg ta ned auksjonsverdiane på nye konsesjonar, og det vil gje mindre inn i havbruksfondet. Det blir høyringsrunde og innspel no framover, og me i Senterpartiet har vore tydelege på at me må sjå alle konsekvensar og sider ved dei nye forslaga før ein landar dei. No jobbar me med å få fram alle desse, seier Myrvold.

Dystre tider

Det er i det heile litt av eit første år 38-åringen frå Hatlestrand har hatt bak seg på Stortinget. Trontalen til Kong Harald VII på måndag peika på alle måtar ut ein retning som tilseier at det blir tøffe tak i år to også.

– Det var eit dystert landskap som blei teikna opp på måndag, og dei mest rutinerte på huset her (Stortinget, journ.merk) kan ikkje hugsa tilsvarande dystre tider. Det er ein situasjon som me må erkjenna me er i, seier Myrvold, og legg til:

– Eg forstår at dette er vanskeleg å orientera seg i. Målet vårt er at flest mogeleg av oss skal ha ein generell tryggleik, leva trygge liv og ha ein trygg jobb å gå til. Me må sikra at velferdsytingane er på plass vidare. Det er den berande konstruksjonen denne regjeringa vil presentera på torsdag. I denne prosessen me no er i, vil fleire oppleva at dette er urimeleg. Men det er her me må vera tydelege på at denne tida me er i, krev ei omfordeling i samfunnet, seier han.

Må ta upopulære grep

Dette som kjem frå regjeringa på torsdag skal vera med på å halda renta nede, bruka mindre oljepengar, og med det ikkje får høgare inflasjon.

– Det er ei dyr tid me er i no, og dette er ein krigsøkonomi. Målet er å skåna desse konsekvensane. I stort ser det ut som at det er brei semje om denne erkjenninga i Stortinget. For oss er det å trygga økonomien i ei krevjande tid, og med det sikra grunnleggjande tenester i heile landet, seier Myrvold.

Han presiserer dette som både kommuneøkonomi, helsetenester, beredskap, politi og generell tryggleik i kvardagen.

– Krigen er den største drivaren i dette, i kombinasjon med nokre andre moment. Eit næringsliv som går godt gir låg arbeidsløyse, og den lønsdrivande veksten skuldast for lite tilgjengeleg personell og arbeidskraft. Det drar opp prisveksten. Krigen og uroa på kontinentet påverka mest, og kraftunderskot eit anna element. Det er i det heile mange variablar å halda styr på, og det gjer det heile meir komplekst, understrekar stortingsrepresentanten.

Tøft år

Vår tidlegare ordførar legg ikkje skjul på at det har vore eit tøft år å vera sitja i posisjon i.

– Det har vore lærerikt, men alvorstynga. Det har vore heilt spesielt i denne perioden, og veldig viktig å vera påskrudd i alt ein gjer. Det var ikkje dette eg såg for meg då eg skulle møta i Stortinget, men ein må ta dei utfordringane ein kan, meiner han.

Som posisjonsparti i lag med Arbeidarpartiet har Senterpartiet måtta tåla juling på meiningsmålingane. Med tre år til neste stortingsval, er det ikkje populariteten til partiet som bekymrar Myrvold mest.

– Fokuset ligg ikkje der. Me veit at det me må ta grep rundt, skaper eigne reaksjonar, og at det blir misnøye der ute. For oss er det viktig at me får fram kvifor me gjer grepa me gjer. Grunnlaget for forslaget som kom i førre veke – og det som kjem i statsbudsjettet, er at dei som har mest, må bidra meir. Alternativet er at alle får meir skatt, eller at me må ta ned aktivitet, beredskap og tiltaksnivå på ei rekke område, grunngjev Myrvold.

– Går me laus og bruker oljepengar no, vil renta og inflasjonen stiga, krona vil svekka seg. Det er ein spiral me ikkje vil sleppa ut av kontroll, sluttar Myrvold.