– Eg skal ikkje vera nokon sjuande far i huset

– Så du vil ikkje vera tilgjengeleg for rådgjeving eller ha noko meir med kontoret å gjera?

– Nei, eg vil ikkje vera den som sit heime og skriv indignerte lesarbrev. Eg har hatt mi tid, no er det nye som skal halda fram, smiler Eik.

Sola er på veg til å kikka fram, og landbruksrådgjevar Tore Eik har teke ferie. Grenda kjem på heimebesøk i Dimmelsvik, og får raskt tilbod om å sitja ute.

Å vera innomhus verkar ikkje å vera noko reelt alternativ for Tore på dagar som denne.

– Vil du ha kaffi? Eg har baka, seier han med eit smil og smett innanfor.

Då han kjem ut att er det med to koppar kaffi og eit fat med kaker og kjeks.

– Han har kjøpt dei heilt sjølv, skryt kona Ingrid Helene Lund frå terrassedøra.

Eit landbruksliv

Tore Eik vart fødd i Breim i Nordfjord, og vaks opp på gard.

– Eg har stelt med dyra sidan eg rekte opp til spenane, understrekar han.

Gardsarbeid vart seinare forsterka gjennom skulegang. Etter militæret gjekk Tore på landbruksskule, og dreiv dernest familiegarden i Omvikdalen fram til knea byrja å svikta. Han fekk operert inn nye kne, men med det måtte han også byta beite.

Han jobba vidare innan landbruk, berre på kontor.

Sidan 2008 har Tore vore tilknytt landbrukskontoret i ulike stillingar. Mellom anna har han vore landbrukssjef og den siste tida har han vore tilsett under tittelen landbruksrådgjevar.

Som far, så son

Men sjølv om han alltid har vore engasjert i landbruket, hadde han aldri trudd han skulle gå så tett på faren sine fotspor.

Olav Eik var heradsagronom i Kvinnherad i 35 år, og i ein 70-års gratulasjon frå 1991 i Grenda-arkivet kan ein lesa om epoken han var med på:

«Olav Eik har nok utan tvil fått oppleva den aller rikaste vekstperioden i kvinnhersk landbruk, og i norsk landbruk i det heile.»

Noko liknande kan ein sei om Tore, sjølv om store delar av den mekaniske revolusjonen i landbruket vart gjort i generasjonen før han entra landbrukskontoret.

Kjærkomen utvikling

I nyare tid er det den teknologiske utviklinga som har revolusjonert næringa.

– Dette med datateknologi og teknisk utstyr kjem berre til å auka på. I dag har ein utstyr som gjer at ein betre kan ta vare på helsa, og det er jo ikkje rett at ein skal vera utsliten så tidleg, seier han og medgir at det er fleire bønder på hans alder som har ei helse som skrantar grunna mange år med tungt fysisk arbeid.

Ikkje nok med det, dei har heller ikkje hatt den same moglegheita til å følgja opp ungar på aktivitetar, dra på ferie eller anna som i dag vert verdsett høgt, både av bønder og av andre typar føresette.

– Du treng ikkje spørja meg kva som gjekk på barne-tv då ungane mine vaks opp, for å sei det slik. Men med det utstyret ein har tilgjengeleg i dag blir yrket litt meir fleksibelt, noko som gjer at foreldre i større grad kan følgja ungane sine på aktivitetar. Med denne utviklinga ser ein at produksjonen går opp, og ein får dessutan meir tid til å ta seg av dyra. Slik må det vera, slår Tore fast.

Enorm satsingsvilje

Og med denne nymotens fleksibilitet ser han også med glede at det er stor interesse for å driva gard i dag. Fleire unge ynskjer å etablera seg på små og store gardsbruk, og i Kvinnherad er det dessutan ei enorm vilje til å satsa og investera, meiner Tore.

– Det er jo eit enormt spanande yrke, og eg opplever at bøndene her har ein stor yrkesstoltheit, noko som er naturleg. Landbruk og matproduksjon er jo blant dei viktigaste næringane me har, seier Tore, før han held fram å kommentera:

– Eigentleg er det heilt fantastisk med alle dei unge folka som no ynskjer å satsa. Den optimismen som rår, og at det er så mange som vågar å satsa har ein valdsam smitteeffekt. Det er beint fram ein tjohei-optimisme, skildrar han engasjert.

Rustar opp turstien rundt Hattebergfossen

Yrkesstoltheit

At det er ein tjohei-optimisme i landbruket i kommunen gjer det til ei fin tid å tre av på, meiner den snart pensjonerte landbruksrådgjevaren.

– Så du gir deg på topp?

Om han ikkje svarar direkte positivt på spørsmålet, er Tore iallfall nøgd med det han har vore med på som del av Kvinnherad landbrukskontor.

– Det er kjempegode moglegheiter for landbruket framover. Samstundes er det jo grenser for kor mange løer ein kan ha i ein kommune, men her i Kvinnherad er det utruleg bra. Folk har verkeleg tru på framtida, noko ein ser på alle dei som investerer og satsar, og set i gong med gode samarbeid. Eg håpar jo at vi på landbrukskontoret har bidrege til denne framtidstrua, og eg håpar og trur eg har vore til hjelp den tida eg har vore i kommunen.

Det er dermed ikkje berre bøndene som er stolte, men også ein og annan landbruksrådgjevar som kan skilta med velfortent yrkesstoltheit.

Landbruksevolusjon – naturleg utval

Med krava som kjem i åra framover spår Tore at det blir ein form for naturleg evolusjon, der dei som verkeleg ønskjer å satsa satsar, medan dei som ikkje er like motiverte til å investera fell frå.

– Det vil vera ein del som gir seg, då investeringane som krevst for store. Det som blir viktig er å sikra nok mjølkeproduksjon, og få på plass eit mangfald. Det er noko av det som har vore svært kjekt med å jobba på landbrukskontoret, at ein aldri veit kva idear som blir presentert. Det kan til dømes vera måten ein brukar ressursane i naturen på og korleis ein tek i bruk gamle bygningar, seier han.

– Har du nokre konkrete døme på innovative idear som har blitt lagt på bordet?

Tore tenkjer seg om i eit ørlite sekund før han kjem fram til at han ikkje vil svara. Han er nemleg ikkje interessert i å leggje lista for kva som er ein innovativ ide eller ikkje.

– Det gjeld å vera vaken og open for nye måtar å gjera ting på. Såleis kan ein vera med å legga til rette for aktivitet i alle bygdene i kommunen, seier han.

Berre gode morgonar

Åra på landbrukskontoret ser Tore attende på som ei fin tid.

– Det har vore ein veldig fin gjeng, og eg har ikkje hatt ei einaste dårleg stund sidan eg starta der. Det har vore kjekt å koma inn på kontoret kvar einaste morgon, mimrar han og held fram:

– Eg har fleire gongar opp gjennom blitt skulda for å gjera litt som eg vil. Men eg kom jo frå jobben som bonde, og vart såleis kasta litt utpå, med å skrive vedtak og slikt. Samstundes har me vore mykje rundt om og hatt tett dialog med bøndene. Dette har bidrege til at eg har hatt det veldig kjekt på jobb, det at eg ikkje berre har vore ein vanleg byråkrat.

– Ligg godt an til å møte krava innan 2034

Større lit til kaffi enn fancy seminar

Tore ser med glede på den utviklinga som har skjedd dei siste åra, og trur noko av det skuldast gode relasjonar med aktørar som fordeler midlar innan landbruket, samt med dei som ynskjer å få nytta seg av desse midlane.

– Eg har veldig tru på kaffikoppen, det å sitja sånn som dette rundt bordet. Eg har meir tru på det enn på fancy seminar, medgir han.

Og at uhøgtideleg prat over ein kaffikopp har fungert som strategi er noko ein kan sjå resultat av rundt om i kommunen i dag.

– Det er berre å ta ein tur rundt Omvikdalen, så blir ein i godt humør! Det skjer ting i alle endar av kommunen no for tida, og det er beint fram veldig kjekt å sjå. Eg hadde ikkje drøymt om at det skulle vera så mykje aktivitet då eg først starta i jobben, seier Tore begeistra.

Vil vera til glede

Når han no trekker seg attende frå landbrukskontoret ser han ikkje for seg å liggja på latsida. Det kriblar litt for mykje til at han vil setje seg i sofakroken.

– Det har vore stunder i det siste der eg har gått på jobb og tenkt «dette har eg rett og slett ikkje tid til». Så eg har akseptert at ein epoke no er slutt, og så sant helsa og humøret held, vil eg nok ikkje bli sitjande å sjå i veggen, vonar han.

Tore er innstilt på at ting truleg vil gå føre seg i eit anna tempo i åra som kjem, og gler seg mellom anna til å nytta meir tid i hagen, og til å reisa. Elles har han eit mål om å læra seg meir med dataprogrammet til dei to minikraftverka han driv med bror sin.

Han ser seg dessutan som privilegert som har ein stor familie, og han ser fram til å følgja opp både barn og barnebarn. Dei første månadane som pensjonist er allereie fullteikna, og han håpar aller helst å kunne vera til glede for dei han har rundt seg.

– Kanskje eg kan halde kurs i å baka oreokjeks, sluttar han blidt.

– Eg har eit stort engasjement for norsk landbruk og matproduksjon