– Du treng nokon når du kjem heim òg

I etterdønningane av sjukdommen har dei, som alle bur i indre luten, sakna eit lokalt tilbod for folk i deira situasjon. Difor har dei no teke initiativ til å etablere ein samlingsstad for denne gruppa.

– Når du er i eit behandlingsforløp er du godt ivareteken, men veldig mange er ikkje ferdige med sjukdommen sjølv om behandlinga er ferdig. Eg er heldig som har nokon å snakke med som har vore i same situasjon og veit kva eg går gjennom, seier Hilde.

Mange i same situasjon

Hilde fekk påvist brystkreft i februar, og er nyoperert. Ho håpar å unngå cellegift, men vegen framover er enno uviss. Ein kan ikkje sjå på ho at ho har angstfylte tankar, og for å unngå å gjera familien redd set ho stor pris på å ha erfarne kjentfolk å prata med.

– Eg jobba som vikar for Lina på Vangstova, medan ho var under behandling og sjukemeld med brystkreft. Når ho kom tilbake på jobb fekk eg påvist diagnosen, seier ho.

Tanken om å etablere ei form for lokalt støttenettverk vaks etter kvart som fleire og fleire kom bort til henne og fortalte at dei var i same situasjon.

Behov for nokon å snakke med

Grenda har tidlegare skrive om korleis Astri fekk brystkreft-diagnosen i mai 2019, og om korleis ho seinare har vore ein pådrivar for at folk skal følgje mammografiprogrammet og sjekke seg jamleg. Astri hadde ein aggressiv krefttype, og då er det særskilt viktig å kome raskt i gong med behandling.

Lina fekk sin diagnose i august 2021, med den same aggressive typen som Astri. Hilde fann ein klump i brystet i februar, og er no nyoperert. Hennar variant var heldigvis ein mildare type, og ho ser seg som heldig.

Felles for desse kvinnene er behovet for å snakke med nokon som har eigne erfaringar frå brystkreft, som har forståing for situasjonen deira, og som veit at sjølv om dei ser friske ut, kan dei ha usynlege plager som fatigue, negltap, angst, øyresus eller muskel- og leddverk. Lista over biverknadar er utan ende.

Men kven skal ein snakke med om alt slikt?

Samling for brystkreftramma

Som eit svar på dette spørsmålet har dei teke initiativ til å samle brystkreftråka på Rosendal ungdomsskule 27. april. Med seg denne kvelden har dei kommunen ved Frisklivssentralen og Gro Bakketun frå Brystkreftforeninga i Ullensvang og omegn.

Målet med samlinga er å gje informasjon, samt å finne ut om det er behov for samtalegrupper, temakveldar eller liknande blant dei som har eller har hatt brystkreft i Kvinnherad. Dette er noko initiativtakarane, på bakgrunn av deira eigne behov og ønskjer etter å ha gjennomgått behandling for brystkreft, har sakna.

– På samlinga blir det prat rundt småbord, og vi vil nytta gule post-it lappar der ein anonymt kan legge fram ideane sine. I første omgang vil vi lodde interessa for å få noko slikt i system. Kva er behova til folk? Etter at vi har fått tankar og idear på bordet, kan vi sjå korleis vi kan gjera det vidare, forklarar Astri.

– Det er elles viktig å presisere at samlinga ikkje er forpliktande. Kva det resulterer i veit vi jo ikkje før vi har sett på dei gule lappane. Men eit slikt opplegg kan ikkje vera basert på privatpersonar, så vi må eventuelt få sett det inn i eit system. Det er difor kjempeflott at vi har kommunen med oss på laget, legg Hilde til.

Frisklivssentralen er med på å arrangere førstkomande samling, medan det praktiske ligg på initiativtakarane. På samlinga vil dei presentere seg sjølv, og fortelje meir om bakgrunnen for initiativet.

Kven sitt ansvar?

Eit spørsmål om kva som er kommunen sitt ansvar når det kjem til kreftråka og deira pårørande blir hengande i lufta. Ingen av dei har noko klår formeining om kor mykje ein kan venta av kommunale tenester.

– Vi har jo ein kreftkoordinator i 20% stilling her i kommunen, men mange av plagene til dei som har blitt behandla for brystkreft er ikkje livstruande, og då vil ein ikkje vera til bry for ein kreftsjukepleiar som må prioritere dei med størst behov, meiner Lina.

Då Lina var under behandling tenkte ho «Dette skal eg klare». Men tida etter enda behandling vart meir uviss. Det var då følgjene kom – samstundes som den tette oppfølginga svann.

– Eg har tenkt; Er dette normalt? seier Lina, og legg til at ho var glad for å kunne ringe til Astri med spørsmåla sine.

Initiativtakarane meiner difor det er behov for ein samlingsstad, der dei som er råka av brystkreft kan vera til hjelp og støtte for kvarandre.

Dei vonar at fleire vil koma på den uforpliktande samlinga onsdag 27. april, slik at det mogleg blir etablert eit varig, sosialt og erfaringsbasert tryggleiksnettverk for denne gruppa i Kvinnherad.