– Dette har betydd veldig mykje for han
Gunnvor Øyerhavn er glad husbonden Martin fekk oppleva føredraget som handla om tida då han tenestegjorde for CIA i Vietnam.
Publisert
Heidersgjestene i Rosendal Samfunnshus laurdag var Martin Øyerhavn og Reidar Steffensen. Fyrstnemnde er frå Hatlestrand, og hadde med seg kona Gunnvor Øyerhavn til føredraget.
– Han har gledd seg til dette, smilte ho til Grenda på førehand.
Annonse
Martin fyller 89 år den 9. desember. Han slit med sjukdom, så Gunnvor måtte føra ordet på hans vegner.
– Kva tenkjer du om at historia no kjem fram?
– Det var eit styr allereie i 1993. Då stod det ein artikkel om saka i Vi Menn. Eg òg fekk telefonar då, men avviste dei. Det kom også journalistar heim til oss. Han har hatt mange henvendelsar, men har alltid avvist dei, sa ho.
Brennpunkt
Annonse
Nokre år seinare laga NRK eit Brennpunkt-program om dei tre nordmennene som jobba for CIA frå sommaren 1963 til mai 1964.
«I denne hemmelege krigen deltok dei tre nordmennene på sabotasjeoppdrag saman med Sør-Vietnamesiske og USA-trena kommandosoldatar. To av skipperane, Knut Kalvenes og Reidar Steffensen, fortel i programmet om korleis dei vart rekruttert av Martens Meyer, om sabotasje-operasjonane og om folka dei mista; enten fordi dei vart skotne på stranda på veg til sabotasjemålet eller tatt til fange. Brennpunkt har også oppsøkt vietnamesiske kommandosoldatar som vart tatt til fange på oppdrag saman med nordmennene. Den tredje av nordmennene som var i Vietnam arbeider framleis i etterretningstenesta, og ville ikkje delta i programmet», skreiv NRK den gong. Den siste og den gong anonyme personen, var Martin Øyerhavn.
– Visste du kva han faktisk var med på?
– Ja. Dei hadde eigentleg ikkje lov å fortelja om det, men eg visste for vi var forlova. Han var dessutan flink til å skriva brev. Dei var der i ti månader, og Martin kom heim i juni 1964, fortalde Gunnvor, som no har vore gift med Martin i 60 år.
Miami til Bahamas
Etter opphaldet i Vietnam, hadde Martin Øyerhavn eit variert yrkesliv, men alltid på sjøen. Han sigla for Westfal-Larsen og Rhinlinjen, han var skippar på hydrofoil ved Kanariøyane, Mallorca, Stockholm og Malmø. Kring 1987 jobba han i halvtanna år med å køyra båt mellom Miami og Bahamas. Men ikkje minst var han i fleire periodar kaptein på den norske etterretningstenesta, eller Forsvarets forskingsinstitutt som det heitte, sitt skip «Marjata». Ein jobb Martin ifølgje forfattar Jan Tore Nilsen vart handplukka til på grunn av hans kaldblodigheit og dyktigheit.
Annonse
– Han har vore med på mykje, smilte Gunnvor.
På «Marjata» jobba Martin Øyerhavn fram til han måtte pensjonera seg.
– Han slutta i 1997. Aldersgrensa var 60 år, men han fekk stå i jobben til han var 62. Han kunne eigentleg tenkt seg å vore lenger, opplyste kona.
Det var tydeleg at den gamle kjempa tykte det var stas å høyra føredraget.
– Han har sete som eit ljos og følgd med. Eg trur dette har betydd veldig mykje for han, slo Gunnvor Øyerhavn fast.
Urutinerte
Annonse
Til stades var også Vietnam-kollega Reidar Steffensen. Han er frå Bergen, og er 86 år gamal.
– Det er spennande å få det gjenfortald, kommenterte han.
– Det må ha vore nervepirrande det de var med på?
– Vi var kanskje for urutinerte til å tenka på det, svarte han beskjedent.
– Men de må ha vore litt av nokre hardhausar?
– Vi var unge og forstod ikkje alt som skjedde, så vi gjekk med på alt. Du kan kanskje sjå det i det lyset. Men det var ei spennande tid.
Annonse
– Dei fekk betre båtar seinare. Dei vi hadde gjekk berre i 30 knop, NASTY-båtane gjekk i over 50. Då kunne dei gå veldig fort inn og ut igjen, la han til.
Etter opphaldet i Vietnam, hadde Reidar Steffensen mest kontakt med tredjemann, Knut Kalvenes frå Austevoll. Men han meiner å hugsa at alle tre hadde ein «reunion» éin gong.
Reidar er ikkje redd for å snakk om hendingane, snarare tvert om. For han understrekar at det er viktig for Norge å styrka Forsvaret og samarbeidet med USA og resten av Vesten.
– Det var verdt det, slår han fast om innsatsen til dei tre karane.
