Bygdetunet Rød i forfall

Bygdetunet på Rød er i forfall, og bygningane er i elendig forfatning. Renna til kverna er pill roten og full i drit. Det er lekkasjar både i hovudhus og stall. Også inne er det store roteskadar. Dersom det ikkje blir gjort noko, vil bygningane snart vera heilt øydelagde.

Dette er noko av det som står å lesa i ein e-post frå Thor Inge Døssland, kor han etterlyser interesse og inngripen frå kommunen for å hindra vidare forfall.

I eit håp om at noko vil bli gjort av dei som er ansvarlege for bygdemuseet har han også teke kontakt med lokalavisa. Han tvilar på at politikarane er merksame på problema og er ikkje varsam i språket: Kommunen, som står ansvarleg for bygdemuseet, har dei seinare åra utvist fullstendig ansvarsfråvær og null interesse for situasjonen.

Svar til Bygdetunet Rød i forfall

Livreddande tiltak

Den siste veka har difor dugnadsgruppa i Uskedalen starta eit «brannsløkkingsarbeid» for å tetta dei verste lekkasjane.

Gjengen møtest kvar torsdag og Grenda tek turen til Rødtunet for å ta i augesyn skadane som er omtala og snakka med nokre av dei som har engasjert seg i vedlikehaldsarbeidet.

Seks menn er i sving då me kjem, og me får snart sjå roteskadane som gøymer seg i treverket under mange av dei gamle takhellene.

– Det me gjer her er førstehjelp og livreddande tiltak, seier Jostein Grov.

– Ja, her står det til nedfall, heile greia. Sjå her, takrennene er jo pill rotne, seier Knut

Steinsletten og peikar på eitt og hitt som tydeleg held på å smuldra opp.

Det er iallfall ikkje heil ved i takrenna på hovudhuset lenger.

Pål Haugland er ein av karane som har engasjert seg i dugnadsgjengen og arbeidet ved bygdetunet. Han fortel at vedlikehaldsgruppa i kommunen sette det gamle tunet i stand tidleg på 90-talet, men at det sidan har forfalle, trass i mange purringar til kommunen.

Då dugnadsgjengen kom til staden i sist veke, var det i utgangspunkt kverna dei skulle sjå på, men oppdaga raskt forfallet på dei andre bygningane også. Dermed var ikkje gjengen sein om å komma i gong med det dei kallar for «akutt førstehjelp».

Handlar om prioritering

Denne dagen er det takhellene på stova og stallen det vert arbeidd med.

– Heile sutaket under burde jo vore skifta, men av fagmenn sjølvsagt. Det me gjer her er brannsløkking, det varar kanskje to år, så må det gjerast på nytt, meiner Pål Haugland.

I tillegg til at det trengs fagmenn, vil eit slikt arbeid også kosta i materiale.

– Men jo lenger ein let det stå og forfalla, jo dyrare blir det. Ein kan jo spørja seg om ein berre skulle tent på og lete det brenne ned, skyt Bjarne Lilleaas inn.

Han skjemtar utan at alvoret forsvinn av den grunn.

– Skal ein ha det eller ikkje? Det er spørsmålet, legg han til.

Grøne Korps

Svein Rimestad står på baksida av stallen kor han skrapar takhellene for mose og lav som har vakse fram over mange år, og legg seg innunder takhellene.

– Det me driv med her er bortimot kunstig åndedrett, seier han.

Dei andre nikkar samd, og kallar seg for hjelpekorps.

– Det er ikkje Røde kors, men Grøne korps, kanskje, ler dei, framleis utan at det er løye.

Det byrjar å hasta

Over tid vert dette fullt av vatn som trekk oppover og innunder hellene, for så å dryppa gjennom treverket, som mange stader er i ferd med å rotna. Både på taket til stallen og stova, der nokre av hellene er fjerna, er det tydeleg å sjå at treverket har fått alvorlege roteskadar.

Pål Haugland tek oss med inn i stova på hovudhuset, der me får sjå korleis vass-skadane også har trekt inn i tømmeret.

– Før var det skuleklassar her, og ungdommar hadde omvisning for turistar om sommaren. Det gjer dei ikkje lenger, det er så forfalle, seier han.

Karane er samde i at det hastar med å få gjort noko med skadane, og kallar det grov forsømming frå kommunen si side at dette ikkje har blitt tatt tak i før.

Ikkje redde for å ta i eit tak

Ingen av dei som er til stades denne dagen snikkarar, men pensjonistar frå ulike fagfelt; her er mellom anna elektrikar, dyrlege, sosionom og rådgjevar for ungdomsskulen representert.

Haugland påpeikar at dei er aktive og allsidige menn, som er vane med å ta tak i ulike arbeidsoppgåver på dugnadsbasis.

Tidlegare har gruppa, som tel rundt 15 menn, bygt to gapahukar og elles vore sterkt involverte i vedlikehaldsarbeid ved idrettsbanen og gymsalen i Uskedalen. Forutan gleda over å ta del i meiningsfulle arbeidsoppgåver, set dei pris på det sosiale aspektet ved å møtast.

– Kaffien er med. Me skal ikkje berre arbeida, det er viktig å ha den sosiale biten òg, understrekar Pål.

Håpar nokon tar affære

Når det gjeld bygdetunet Rød, er det tydeleg at fleire skulle sett at det kom meir liv i tunet. Fleire av dei minnast tunet som ein kulturell arena, der det både vart halde foredrag og omvisingar.

Som Døssland utrykte det i e-posten, ynskjer også dugnadsgruppa at den triste tilstanden på Rødtunet skal setjast lys på, slik at kommunen kan verta merksam på ansvaret sitt og ta affære.