Åtvarar mot ulovleg sal av hummar

Tore Hartvik Kristensen har mange jern i elden, og kan kalla seg både fiskar, syklist, bluesmusikar, kunstnar og no skodespelar. Men det som opptek han mest i desse dagar, er hummarfisket. Diverre er bestanden truga, og det føregår ein del ulovleg sal, også i Kvinnherad.

«Prima hummer» står det på ein plakat i vegkanten på Plassaneset i Rosendal. På det raude naustet rett bakom heng skiltet til verksemda Krepsehalen. Ved kai ligg fiskebåten «H-13-K», men ingen fiskar er å sjå. Han finn vi på godstolen inne i naustet. Tore Hartvik Kristensen kan nemleg slappa litt av etter å ha fylt teinene med freistande hummar. No ventar han berre på neste kunde.

Himmelen er blå denne dagen, men over hummarfisket heng det mørke skyer.

– Det føregår svart sal av hummar både i vår kommune og i mange andre kommunar, seier Tore Hartvik Kristensen.

Han tykkjer saka er så alvorleg at han nyleg sendte melding til Fiskeridirektoratet og nokre få andre utvalde. Der skreiv han:

«Vi yrkesfiskere har fokus på ulovlig omsetning av sjømat.

Hvis man ikke har dispensasjon for kaisalg og selger hummer, er det ulovlig og straffbart! Det er også ulovlig og straffbart å handle hos personer som ikke har dispensasjon på plass. Med andre ord, handler man hos slike er man er med på å «støtte» en kriminell virksomhet, undergrave andre som driver seriøst, og det blir underrapportering av hummerbestanden som er en sårbar og truet art.

Det er lov å tenke seg om, det er ikke straffbart!»

Halvering av teiner

For å kunna selja hummar som ein har fiska sjølv, må folk ha dispensasjon frå Vest-Norges fiskesalslag SA. Kristensen fortel at han har hatt dispensasjon på sjøkreps og hummar i 20 år, samt på kvitfisk dei siste fem-seks åra.

– Utan dispensasjon har ein ikkje lov til å selja sin eigen fangst, men eg veit det har føregått og framleis føregår i Kvinnherad. Men kor stort omfanget har vore i haust, det veit eg ikkje, seier Tore Hartvik Kristensen.

Han understrekar at han ikkje seier dette for å få fleire kundar sjølv. Derimot er han oppteken av arten si framtid.

– Hummaren er ein sårbar art, og eg har åtvara mot ulovleg fangst i mange år. Men no seier landets fremste hummarforskar, Alf Ring Kleiven det same som meg, og føreslår ei halvering av talet teiner, og gjerne ei innskrenking av sesongen. Som yrkesfiskar er eg viljug til å gå frå 100 til 50 teiner, kommenterer fiskeveteranen.

Hummarsesongen starta 1. oktober og varer til 30. november.

– Det har vore ganske greitt, seier Tore om resultatet så langt.

Syklar til Myrdal

Berre den korte tida Grenda er på besøk, kjem fleire gjester innom og vil handla. Beate Hannisdal har reist i eigen båt frå Dimmelsvik for å finna laurdagsmiddag til seg sjølv og dottera. Kristensen har eit stort utval i teinene som ligg festa til kaien. Han halar ei teine opp, og plukkar fram to fine eksemplar til kunden.

Tore fiskar stort sett i Rosendalsområdet og innover i retning Mauranger.

– Eg deltek også i eit prosjekt for Havforskingsinstituttet, og både kjønnsbestemmer og måler hummaren, opplyser han.

72-åringen har vore fiskar på heiltid sidan 2005, men meldte meg inn i fiskarmanntalet allereie i 2004.

– Og eg har ikkje tenkt å gje meg. Eg har kundar her kvar dag, og i sommarhalvåret er det også mange utlendingar innom, smiler han.

For å halda seg i form til å driva med det relativt harde yrket, tek han sykkelen fatt på fritida. Den faste løypa går frå Plassaneset til Myrdalsvatnet.

– Dit syklar eg annakvar dag, og eg brukar ein heilt vanleg sykkel. Framleis har eg til gode å ta i bruk el-sykkel. Eg brukar å seia at eg syklar non-stop naust til naust. I alt nærmar det seg 1.500 turar, informerer han.

Sykkelinteressa tok for alvor av i 2010. Inkludert Myrdalsturane, har han i alt loggført opp mot 2.000 turar på minst 16 kilometer.

TV-kjendis

Men det Grenda eigentleg skulle på besøk for, er den ferske reklamefilmen som Tore Hartvik Kristensen spelar hovudrolla i. Mange har sikkert sett rosendelingen på fjernsyn og internett den siste tida, der han snakkar varmt om Freia sin Boble-sjokolade. Tore vart oppmoda om å søkja av ei kvinne som driv modellbyrå i Oslo, og som hadde litt kjennskap til Kvinnherad.

– Eg fekk telefon om eg kunne tenkja meg å vera med. Men eg måtte gjera prøveopptak, og det var fleire andre med i konkurransen, seier skodespelaren sjølv.

Innspelinga vart gjort 13. juni på Byrkjelo i Nordfjord.

– Det var veldig varmt, med sikkert 30 grader i skuggen. Medan eg stod der på jordet, var det 17 personar rundt meg. Selskapet hadde også med seg to svære bilar og lydutstyr for sikkert to-tre millionar kroner, flirer Tore Hartvik Kristensen.

Sjølv om varigheita berre er 20 sekundar, fekk hovudinnehavaren godt betalt. Men han avstår frå å røpa summen.

– Korleis er det å bli ein slags TV-kjendis?

– Det har eg ikkje reflektert over, for eg har vore borti så mykje. Men filmen vart fin, og eg har fått meldingar frå heile Norge. Det var i alle fall ei ny oppleving i livet.

Mange hugsar sikkert at Tore dreiv som reklamemann sjølv. Fyrst fire år i Oslo, og så i Rosendal frå 1984 og heilt fram til 2005. Han tek framleis på seg nokre oppdrag for gode kundar.

Lagar bilete

Tore Hartvik Kristensen jobbar elles med planar om å utvida anlegget sitt på Plassaneset. Konkret ser han for seg å setja opp eit tilbygg. Ei av årsakene er behovet for meir plass til oppbevaring av teiner og anna fiskeutstyr. I tillegg syslar han også som kunstnar, og har lyst til å henga opp bilete i ei salsutstilling. Tore lagar kunsten sin på mobiltelefonen, rett og slett ved å bevega eine fingeren over skjermen. Så langt dreiar det seg om meir enn 1.200 kunstverk, alle med motiv henta frå naturen.

– Det hadde vore kjekt å kunna stilla ut bileta mine her på kaien, for dei har veldig god kvalitet når eg skreiv dei ut på papir. Eg håpar eg får løyve til eit slikt tilbygg, seier den allsidige fiskaren.