25 år med elitemjølk for Grethe og Hans Jakob

Tine har eit premieringssystem for å oppmoda til kvalitetsmjølk, som går via fem- og tiårsplakettar til sølvtine for 15 år med elitemjølk og sjølvaste meisterstykket 25 år med topp kvalitet, som blir markert med eit mjølkespann i sølv.

Grethe og Hans Jakob Berge frå Berge i Ølve er éin av mjølkeprodusentane som i løpet av 2022 kvalifiserte seg til mjølkespannet.

Båsflor

– Me har båsflor og slikt som er på veg ut. Difor held me oss i venteposisjon, me er i 65-årsalderen begge to, og kor lenge me held på er alt etter kor lenge helsa held. Førebels er det ingen av barna som tydeleg viser teikn til å ta over, seier Hans Jakob Berge til Grenda.

Han og kona rår over 25-30 mjølkekyr, har ein kvote på 190.000 liter og står førebels utan planar om å leggja om til lausdriftsfjøs.

– Viss ikkje garden skal seljast ut av slekta, så er det mykje å ta tak. Det vil vera eit stort steg å ta å leggja ned mjølkeproduksjonen, men endå større steg å selja heile bruket, seier bonden som overtok bruket etter far sin, Senterpartibautaen Hans H. Berge, i 1996.

Gode hjelparar

Hadde eit feilskjær i mjølkeleveransen 1997, men kvart kalenderår frå 1998 og fram til og med 2022 har vore feilfrie.

– Det krev ein del påpass i kvardagen, mellom anna blir det noko mjølk som ein ikkje kan levera. Det kjem ikkje berre av seg sjølv, men så skal du ha litt flaks også for å klara dette. Kona har gjort ein kjempeinnsats i floren i alle år. Foreldra mine var begge med til dei var i 80-åra. Og så har me hatt diverse avløysarar som har vore flinke, seier Hans Jakob.

Han slår fast at det er kvardagen ein blir målt på i mjølkesamanheng, og Tine testar leveransen kvar gong dei hentar mjølk.

– Folgefonna landsbrukstenester har gode kurs for dei som dei har i arbeid. Tine har gode system og apparat, så det er rammeverk rundt bøndene for at ein skal kunna lukkast. Det har blitt veldig bra dette, men så er det over 120 år sidan dei starta med kukontroll i landet. Me får jo premiering i det daglege med tillegg og trekk i mjølkeprisen for feitt, protein, syretal, smak og bakteriar, opplyser bonden.

Han rosar kona som er drivkrafta på mjølkedrifta, og meiner det er ho og mor hans Klara som har sytt for det gode resultatet.

Han er elles smålåten i omtalen av seg sjølv.

– Me reknar ikkje oss for vera i eliteserien, sluttar han.

25 for Aslaug og Oddvar også

På Netland, med panoramautsikt over Hardangerfjorden og Rosendalsalpane, har Aslaug og Oddvar Netland drive med mjølkeproduksjon i 46 år. Til liks med Berge, har dei 25 strake år bak seg med elitemjølk.

– Eg føler ikkje eg er noko betre enn dei andre, men ein må passa på om ein skal oppnå elitemjølk, seier Oddvar like smålåtent som kollegaen i Ølve.

Han og kona har kvote på 40.000 liter mjøk, og har åtte kyr på snittet.

– Eg er blitt for liten, og det krev investeringar å driva vidare. Eg nærmar meg 75 år, så eg vurderer å gje meg no til nyttår. Då overleverer kvoten og paktar vekk bakkane, seier han.

Det kona Aslaug som har tatt det meste av mjølking, medan Oddvar har stia for dyra.

– Korleis har livet på ein liten vestlandsgard vore sidan 1977?

– Det har vore bra. Eg skal ikkje klaga noko på det, seier han, framleis smålåten.

– Det er mange gode bønder rundt om, rosar han til avslutting.

PS: I Stryn kommune er det ein utflytta omvikdeling som også har motteke mjølkespann i sølv for levering av elitemjølk i 25 år. Ho heiter Linda Alsaker, før Stuland Steinsletten. Ho set på sett og vis spor etter seg i Kvinnherad-landbruket endå, då dottera Janne er dagleg leiar for Folgefonna Landbrukstenester.