Ny ferjeutgreiing – grundig og profesjonell, men lite framtidsretta

Ferjesambandet mellom Kvinnherad og Stord er igjen under utgreiing, no skal ein også tenka strategisk og framtidsretta. Fylket er oppdragsgjevar, konsulentar står for metodikk og det faglege medan offentlege tenestemenn og lokale politikarar gjev informasjon og synspunkt. Tilrådinga i «Silingsrapporten» ser ut til å bli at ein skal vidareføra det kontroversielle sambandet over Halsnøy og forkorta dette med store inngrep i natur- og bustadområde til følje. I neste og siste utgåve av rapporten må vi finna meir av dei framtidsretta tankane og ein meir balansert presentasjon av alternativa.

 

Profesjonell metodikk - men det er ikkje nok

Rapporten datert 9.3.2018 frå firma Helge Hopen AS er profesjonelt utført både kva gjeld metodikk og presentasjon. Eit godt grunnlag for å koma fram til dei beste konklusjonane – berre innhaldet er komplett og korrekt. Men etter kvart som ein les gjennom er det tydeleg at visse alternativ har fått ei mangelfull handsaming.

Konsulentane må jo støtta seg til politikarane og andre som deltek i arbeidet. Politikarar er jo per definisjon ikkje nøytrale på alle saksområde -  er det slik at kortsiktige og lokale omsyn får lov til å dominera? Eller er ein berre låst fast i at «nedkorting» – det betyr å korta ned dagens ferjestrekning.

 

Det strategiske og framtidsretta alternativet: Mykje meir enn Sunde – Jektevik!

Etter mi meining er det no interessant å diskutera to hovudalternativ. Det første er i rapporten kalla K2 som er likt dagens løysing ved at ein framleis legg sambandet om Halsnøy, men ein skal no byggja nye ferjestø – på Klosterneset og i Sævarhagen.

Dette er tilrådinga i rapporten. Det andre hovudalternativet er kombinasjonen av dei alternativa som er kalla K4 og K5. Desse er kvar for seg sila ut men er ein logisk kombinasjon også ut frå det som står i den same rapporten.

 

Kombinasjon av alternativ K4 og K5

Ei kort forklaring:

Først etablerer ein K4 – ferjesamband mellom Sunde og Jektevik med direkte knyting mot dagens E39 og 36 avgangar med Kystbussen kvart døgn.

Når brua over Langenuen er klar (sørlig kryssing) forkortar ein ferjereisa gjennom å legga ned Sunde – Jektevik og etablera ei ferje til Huglo og veg vidare til søre Tysnes og E39. Dette sambandet, K5, kan til slutt bli ferjefritt – det beste grunnlaget for nærings- og folkevekst!

Dersom ein går for K2 – veg framleis over Halsnøy -  er det lite realistisk at sambandet kan bli ferjefritt. Det vil då vera ferjefritt mellom Stord og kommunar i sør, vest og etter kvart også i nord, men ikkje i aust mot Kvinnherad.

Ved å etablera K5 som ei effektiv knyting mot E39 har ein samtidig bygd ein viktig del av Sunnhordlandsdiagonalen, det blir då lettare å finansiera den fram til Åkerfjorden og E134. Med K2 kan ein gløyma Sunnhordlandsdiagonalen!

Det er mange som har sett at dette er eit spennande framtidsbilde og det er stort lokalt engasjement. Næringslivet går inn for Sunde - Jektevik, og utflytta Kvinnherad-studentar har også engasjert seg for Jektevik. Eigne organ er etablert, og ein bruker pengar på eksperthjelp, også i form av konsulentrapportar og informasjonsfilmar. Ein studerer kart og gjennomfører undersøkingar i terrenget. Ein ser på ulike alternativ når det gjeld ferja til Huglo og vegen vidare til Tysnes og E39, og ein utreier korleis denne ferja seinare kan erstattast med bru evt. tunnel. I parallell til dette er det søkt om løyve til etablering av privat ferjedrift mellom Sunde og Jektevik.

 

Positiv omtale, men likevel utsilt

Under delmål 1 er det presisert at ein også skal gjera strategiske vurderingar (framtidig transportsystem osb). Rapporten omtaler K5 (ferje mot Huglo) og det er tydeleg (side 20) at ein finn dette interessant. Her står: «Sambandet vil vera kort og effektivt og gje grunnlag for god driftsøkonomi. …..Dersom ein ser på dette som ei aktuell framtidig løysing vil det vera naturleg å søkja å avgrensa investeringane i ein første fase..» Her tenker ein på K4 (Sunde-Jektevik), det billigaste alternativet, dette er stadfesta. Samtidig seier ein indirekte at det vil vera unaturleg å velja K2 (Klosterneset – Sævarhagen) dersom ein ser på K5 som ei aktuell framtidig løysing.

Likevel, når ein kjem til oppsummering og evaluering, meiner ein at K4 er det minst attraktive alternativet for trafikantane. K4 får 1-2 poeng medan K2 får 4 poeng. Kombinasjonen av K4 og K5 blir ikkje poengvurdert, og det er overraskande både ut frå omtalen på side 20 og ut frå det store lokale engasjementet som politikarane er godt kjent med og fleire også involvert i.

Når ein studerer rapporten nærare kan ein hevda at den på mange punkt styrer tydeleg mot alternativ K2 og vekk frå K4 og K5. Ein del av faktagrunnlaget bør også sjekkast. Det at forslaget om ferjeterminal i Sævarhagen vil føra til opprivande og langvarig strid, korleis tel det? Men heldigvis har deltakarar i politisk referansegruppe reagert. I innstillinga frå møtet 4.4 står det: «Når det gjeld K4, Jektevik – Sunde … representantane frå Stord ber om at dette alternativet også vert utgreia i Kommunedelplanen.»

 

Er det på tide å «pensjonera» Halsnøy-sambandet?

Samtidig ser vi at viktige fakta i samband med K2 (Klosterneset – Sævarhagen) er utelate. Dagens samband blei etablert i 2008 ved å flytta ferjeterminalen på Kvinnherad-sida frå Sunde til Ranavik slik at dei aller fleste reisande måtte køyra over Halsnøy og samtidig betala bompengar i tunnelen, dermed var det mogeleg å betala ned investeringane i tunnelen. Men reisetida auka for dei fleste og det blei mykje dyrare – dette var kontroversielt og skapte mykje strid i årevis framover.

Ved handsaminga i Stortinget var det lova ei trafikkauke på 30% første året, men resultatet blei ein reduksjon på 30%. Og trafikken i dag er omlag halvparten av det som er potensialet når ein ser på trafikkutviklinga før omlegginga i 2008, og når ein ser på andre samband i Sunnhordland (tal frå Vegvesenet).

Denne litt spesielle historia er ikkje nemnt i rapporten, heller ikkje under 3.3 Historikk, sjølv om ein der omtaler den kontroversielle flyttinga av ferjeterminalen frå Leirvik til Skjersholmane i 2003.

 

Det vil vera ulike syn på årsakene til misnøyen og trafikksvikten, men det er klart at:

• Halsnøy vil framleis opplevast som ein omveg for dei fleste reisande.
• Vegen over Halsnøy er utfordrande både med omsyn til vegstandard, miljø, trafikktryggleik og fornminne. Nytt ferjestø gir fleire slike utfordringar. Dette kan berre i nokon grad handterast ved pengebruk.
• Framtidig trafikkauke og endå strengare krav kan gi den oppfatninga at dette er eit mindreverdig samband.

Nedbetalinga av tunnelen nærmar seg slutten og restgjelda kan dekkjast på fleire måtar. Jobben er snart gjort, kanskje det snart er tid for å «pensjonera» sambandet over Halsnøy? Og kanskje idylliske Halsnøy no skal sleppa ein slik gjennomfartsveg midt innpå.

Vi ser fram til ein meir komplett og balansert rapport der ein også tek med kombinasjonen av K4 og K5 som eit alternativ. Eit framtidsbilde å samla seg om!

 

Lesarinnlegg av Harald Fatland,

Sivilingeniør, Oppegård. Med bakgrunn frå Stord og Halsnøy.

 

[gravityform id="11" title="true" description="true"]