Statnett skapar unødvendige konfliktar

Kvinnherad er ein av Noregs store kraftkommunar med over 40 kraftverk i drift. Det gir energi til storsamfunnet og inntekter til kommunen, men påverkar store naturområde. Rosendal er eit område med særleg store kultur- og naturhistoriske verdiar. Statnett tilrår høyringsinstansane å vurdera alle meldte alternativ, og ikkje berre det alternativet ein vil ha. Dersom Statnett får gjennomslag for meldte alternativ gjennom Rosendal, betyr det at ingen nasjonale vernetiltak i Noreg er verd noko som helst.

Rosendalstiftinga har gått gjennom Statnett si Melding til NVE, vurdert konfliktane for Steinparken, landskapsvernområda, Baroniet Rosendal, KULA-området og verna vassdrag. Alle alternativa som er meldt gjennom Rosendal skapar unødige konfliktar og uoverstigelege utfordringar for all offentleg og privat innsats som har føremål å følgja opp Stortinget sine føringar for vern av miljø, natur- og kulturverdiar i Rosendal, og FN sine berekraftsmål på området.

Rosendalstiftinga krev at 1) NVE gir pålegg om ei skikkeleg utgreiing av sjøkabel frå Omvikdalen forbi Rosendal til eigna lokalitet for muffestasjon mellom Nes og Årsnes, og 2) NVE pålegg ei grundig utgreiing av konflikt med Baroniet Rosendal, med statlege vedtak om vern av vassdrag og landskap og av konflikt med Kulturlandskap av nasjonal interesse (KULA).

Store konfliktar

Alternativ 1.0 / 1.0.1 / 1.3. Desse går bak Rosendal, langs foten av Malmangernuten, over Håland og Fossberg, tvers over Hattebergfossen, over Grønestøl/Hatteberg, langs foten av Melderskin, på austsida av Melsdalen, kryssar Melselva, vidare opp på Skålafjell og innover Nordlifjell. Desse alternativa vil eksponera linja maksimalt i KULA-landskapet, vera dominerande frå bygda og fjorden, og tydeleg eksponert frå store delar av fjell- og rekreasjonsområdet for Rosendal. Dei vil gå like i bakkant av Baroniet Rosendal, og vil krevja omfattande, irreversible inngrep i KULA-området og i randsona til Hattebergdalen landskapsområde.

Alt. 1.3 opp gjennom austsida av Melsdalen vil gå tett på det idylliske, nystaurerte Kjeldestølområdet, og viktige tur- og rekreasjonsområde. Desse alternativa bryt med alle statlege føringar som gjeld verneverdiar i området, og blir avvist.

Alternativ 1.2. Dette er eit delalternativ mellom Omvikdalen og Seimsfoss som greinar av ved Botnaelvo i Omvikedalen, går over Kvitegga og ned i Guddal. Alternativet 1.2 vil eksponera linja maksimalt i dette området både frå høgfjellet og frå fjorden. Kvitegga og fjellområda rundt er svært viktige tur- og rekreasjonsområde. Alternativ 1.2 er, etter det som framgår av meldinga, teke inn grunna vanskar med å passera Seimshamrane med ei tredje line. Dette illustrerer omfattande tekniske og miljømessige utfordringar med luftlinjer gjennom Rosendal og omland, og understøttar kravet om sjøkabel frå Omvikdalen, forbi Rosendal og lengst mogleg innover fjorden. Vi avviser alternativ 1.2 grunna store konfliktar med natur og miljø.

Kort jordkabel i lang monsterline

Alternativ 3.0 har ein kort, innskoten jordkabel, berre i 1 km lengde, mellom dei to muffestasjonane i Omshagen (Baroniet Rosendal) og Kalvatre. Frå muffestasjon ved Hattebergelva i Omshagen, som er del av det freda landskapet rundt Baroniet Rosendal, skal kabelen gravast ned i både Hattebergelva og Melselva, begge freda mot tekniske inngrep gjennom Verneplan IV for vassdrag. Vidare går jordkabelen opp langs Melselva og vidare i bakkant av eller gjennom bakre del av Steinparken, eit av besøksmåla i Folgefonna nasjonalpark, og eit viktig fritidsområde for barnefamiliar i Kvinnherad og for reiselivsnæringa, fram til muffestasjon i Kalvatre.

Nedgraving av kabel vil vera eit stort inngrep i KULA-området. Det vil mest truleg krevja fjerning av randvegetasjonen mellom Steinparken og naboeigedomar med andre aktivitetar. Det vil også medføra ei bandlagt sone og restriksjonar på vidare utvikling av Steinparken og i planområdet som omfattar reguleringsplan for Steinparken.

Kalvatre er beiteområde for tre gardsbruk, og har i tillegg tradisjonelt vore nytta som leikeområde for barn i Rosendal. Muffestasjonane er dermed plassert midt i KULA-landskapet i Rosendal. Dette alternativet vil medføra store, irreversible inngrep i Baroniet Rosendal, og i to vassdrag verna mot tekniske inngrep. Det vil medføra store, irreversible inngrep i KULA-landskapet, og bryt med alle statlege føringar for vern i Rosendal.

Det vil påverka opplevingsverdien av det kulturhistoriske landskapet med Baroniet Rosendal, Kvinnherad mellomalderkyrkje og Malmanger prestegard i Rosendal kraftig. Det vil forringa både opplevingsverdi og moglegheit for vidareutvikling av Steinparken, og det vil øydeleggja Kalvatre som framtidig viktig ressursareal for Rosendal for all framtid. Vi avviser sjølvsagt også dette alternativet.

Krev skikkeleg utgreiing av sjøkabel

Meldinga omtalar to alternativ for sjøkabel forbi Rosendal, men ingen av desse er melde. Statkraft sine argument mot sjøkabel omfattar eit oppdrettsanlegg, eit lite, mogleg gyteområde for torsk, plassering av ein muffestasjon i KULA-landskapet og fjord-topografiske utfordringar.

Til dette kan ein svara at torsk gyter i mellomskiktet og egga er pelagiske, oppdrettsanlegg kan flyttast, muffestasjon kan leggjast utanfor KULA-området, og både lengde og topografi for den 7,5 km lange sjøkabelen over Fensfjorden kan samanliknast med tilsvarande forbi Rosendal.

I Nettmeldinga (Stortingsmelding 14, 2011/2012) gir Stortinget opning for å avvika frå hovudregel med luftlinjer der ein kan oppnå «særlege miljøgevinstar» og der alternativ gir «betre totalløysing alle omsyn medrekna». Her er det nok å visa til dei nasjonale føringane for vern av Baroniet Rosendal, dei verna vassdraga, nasjonalpark og landskapsvern, for å fastslå at sjøkabel vil gje «særlege miljøgevinstar» og «betre totalløysing alle omsyn medtekne».

Øystein Skaala

leiar av Rosendalstiftinga