Inkluderingsdugnaden – Ein veg tilbake til arbeidslivet

Kvinnherad kommune har ein høg andel uføretrygda. Ifølgje nasjonale tal frå NAV frå 3. kvartal i 2024, kom omtrent 84 % av dei nye uføretrygda frå arbeidsavklaringspengar (AAP), og talet har auka gjennom året. Dette syner oss at ein stor andel av dei som i dag mottar AAP, til slutt vert uføretrygda. Ifølgje Statistisk sentralbyrå (SSB) var det per oktober 2024, 12,3 % av befolkninga i Kvinnherad som mottok uføretrygd, tilsvarande 946 personar. Ein auke som representerer 1,4 % frå året før.

Denne utviklinga er bekymringsfull, men det finst håp. Regelverket har heldigvis endra seg, og det er no mogleg å vende tilbake til arbeidslivet dersom livssituasjonen og helsa betrar seg. Fleire opplever ein restkapasitet og eit ynske om å høyre til eit fellesskap, utføre arbeid og bidra til samfunnet både økonomisk og sosialt. Sjølv om dette kan verke enkelt i teorien, er det diverre ikkje like enkelt i praksis.

Dei siste vekene har eg hatt dialog med fagpersonar knytt til Individuell Jobbstøtte (IPS) frå NAV og nokre brukarar av IPS-tiltaket. Gjennom desse samtalane har det kome fram utfordringar knytt til tilsetjingsprosessar for kandidatar som ynskjer å kome tilbake til arbeidslivet, spesielt i offentleg sektor. Sjølv om denne utfordringa også er kjend nasjonalt, må me vurdere kva me kan gjere lokalt for å ivareta våre innbyggjarar, snu trenden og bidra til at denne gruppa kan kome tilbake i arbeid.

Redusere stigma

Det er ein generell positiv haldning til arbeidstrening, men det stoppar ofte opp når det gjeld tilsetjing og varig løna arbeid. I denne samanheng syner forsking til at tradisjonell arbeidstrening ofte har liten eller ingen effekt på langvarig sysselsetting, og kan til og med verke demotiverande for deltakarane. Dette understrekar behovet for meir målretta og støttande tiltak som IPS, som fokuserer på å finne og behalde ordinære jobbar for personar med helseutfordringar.

Inkluderingsdugnaden er eit nasjonalt initiativ der regjeringa har sett som mål at minst 5 % av dei nytilsette i stat og kommune er personar med funksjonsnedsetting eller hol i CV-en. Det er viktig å sikre at personar som har vore utanfor arbeidslivet i lengre periodar, får høve til å kome tilbake i arbeid. Denne dugnaden må kommunen også ta på alvor. Ved å inkludere desse personane i arbeidslivet, kan me bidra til å redusere stigma, auke mangfaldet og styrke den samfunnsøkonomiske utviklinga. For Kvinnherad kommune er det essensielt å støtte opp om denne dugnaden og aktivt arbeide for å nå desse måla.

Frå eit samfunnsøkonomisk perspektiv er det viktig å forstå at inkludering i arbeidslivet ikkje berre forbetrar livskvaliteten for den enkelte, men også reduserer samfunnet sine kostnader knytt til trygdeytingar og aukar skatteinntektene. Å få fleire tilbake i arbeid bidrar til økonomisk vekst og sosial berekraft i kommunen.

To spørsmål

Spørsmål til ordførar:

1. Kor stor andel av tilsetjingsprosessane i Kvinnherad kommune fell inn under målsetjinga i inkluderingsdugnaden, der regjeringa har sett som mål at minst 5 % av dei nytilsette i stat og kommune er personar med funksjonsnedsetting eller hol i CV-en?

2. I kva grad har personar med tilsetjingsansvar i Kvinnherad kommune kunnskap og kompetanse når det gjeld samarbeid med NAV og høve for mellom anna mellombels tilsetjing, tilskotsordningar og forhandlingsverktøy for denne målgruppa?

3. Korleis planlegg kommunen å arbeide framover for å auke medvitet kring utfordringsbiletet og leggje til rette for at denne befolkningsgruppa kan kome tilbake til arbeidslivet? Har Kvinnherad kommune ein strategi for inkludering og vegen tilbake til arbeidslivet?

Julie H. Askeland

Kvinnherad Senterparti