Sette vasshjulet på plass

I kulda fredag morgon i førre veke samla dugnadsgjengen seg ved stampehuset. I tillegg var Jørn Hjelmeland på plass med kranlastebil. Sistnemnde hadde to oppdrag denne dagen; å heisa både vasshjulet og akslingen i rett posisjon, slik at dei andre karane kunne lirka det på plass.

Som Grenda har skrive om tidlegare i år, vart vasshjulet snikra ferdig i februar. Hjulet har ein diameter på 1,80 meter og veg om lag 250 kilo. På hjulet er det festa 21 skovler, som kvar har plass til om lag 20 liter vatn.

– Veldig gøy. Dette er ein stor dag, sa Ivar Baste då heiseoperasjonen starta.

– Viss alt går etter planen, så er dette gjort på ein augneblink, meinte ein forventningsfull Jarle Fossheim.

Kranen hadde sjølvsagt ingen problem med vasshjulet, og Jørn styrte det med kyndig hand mellom veggen på stampehuset og naboane sitt postkassestativ. Straks etter sette han hjulet ned på eit mellombels stativ ved eit hòl i langveggen på huset.

– Er de sikre på at hjulet står rett veg? spurde Grenda sin utsendte mest på skjemt.

– Du ser det står «UT» på sida her, så dette skal vera idiotsikkert, humra Jarle Fossheim, og peika på dei to, i dette tilfellet, heilt avgjerande bokstavane.

Villeiande konsulent

Gjennom hjulet og inni i hòlet skulle akslingen koma, og det var neste punkt på programmet.

Fossheim kunne avsløra at gutane hadde tørrtrena.

– Vi hadde ei prøveoppsetting på akslingen og hjulet i løa på tysdag. Då sjekka vi både sidevegs og opp og ned, og fekk stadfesta at vi hadde 1 centimeter klaring begge vegar. Så her handlar det om små marginar, smilte han.

Medan stampehuset er bygd av dugnadsgjengen sjølve, er kvernhuset finsnikkar Trygve Øvstebø frå Åkra sitt ansvar. Han tok turen oppom for å følgja med på heiseoperasjonen.

– Eg har vore med og jobba litt på stampehuset også, men helst berre som villeiande konsulent, meldte han.

– Det blir ikkje sett på vatn i dag, spøkte Øvstebø då arbeidet nærma seg slutten.

– Nei, det er litt for kaldt, støtta Ivar Baste. Han kunne lagt til at det heller ikkje er mykje vatn i elva.

Når det gjeld kvernhuset, er det så godt som ferdig lafta. Deretter skal bygninga demonterast, og setjast saman på nytt på sin nye tilhaldsstad.

– Mølla blir sett opp i mars eller eit kvart, når det er litt meir vårleg. Men det verste er gjort no, for når bygget skal monterast er det nett som å setja saman legoklossar, vurderte Trygve Øvstebø.

Horisontal renne

Så var det klart for akslingen. Også denne prosessen gjekk som smurd, sjølv om det måtte sagast litt i hòlet i veggen for å få den rette vinkelen. Straks etter var alle nøgde.

– Utan Jarle så hadde aldri dette prosjektet lete seg realisera, kviskra Trygve Øvstebø til Grenda.

I månadane framover skal stampehuset utrustast innvending, og det skal koma pipe på taket. Men ikkje minst skal karane byggja sloket fram til stampehjulet. Det blir ein horisontal renne som vatnet skal flyta gjennom, slik at det kan setja hjulet i rørsle.

Alt av materialar på stampo er nytt. På kvernhuset greidde Trygve Øvstebø å berga kortveggen ved døra og to av novene (hjørna i eit lafteverkshus), elles blir alt nytt der også

– Om eitt år tenkjer eg kanskje vi er klare, vurderte Jarle Fossheim før han inviterte på kaffi og kake heime på eigen gard.