Tok med seg partifeller til Borgjo bufellesskap - Dette var heilt nytt for meg

Ei av fanesakene til Krf føre det komande valet er rask psykisk helsehjelp. Då fleire partifeller frå fylket i førre veke tok turen til Kvinnherad tok fyrstekandidat Alf Jarle Langeland dei med til Borgjo bufellesskap for å læra meir.

Fyrstekandidat Langeland opna møtet med å fortelja om kor viktig det er med tidleg innsats, ei erfaring han gjorde seg etter sjølv å ha opplevd behov for psykisk helsehjelp i nær familie.

– Eg er enormt glad for at det finst slike bustader som dette for eg veit kor viktig det er med å få hjelp tidleg, fortel han openhjartig.

– Eg er også sikker på at dersom ein klarer å nå dei tidleg så sparer ein store økonomiske resursar, men ikkje minst livskonsekvensane det fører med seg, fortset han engasjert.

Nedlegging til bry

Ved Borgjo bufellesskap kan avdelingsleiar Rune Bergstø Jacobsen fortelje at dei per dags dato har 12 bustadar til 12 brukarar som har behov for heildagsomsorg, i tillegg til 12 ekstra brukarar som bur rundt omkring i Rosendal.

– I tillegg til dei som bur her på huset og kringom Rosendal så har me ein ope dør-politikk for folk som slit, slik at dei kan vera med på ulike aktivitetar her. Dei har rett og slett ei trygg hamn å gå til. Me føler jo at me tener ganske mange, i Rosendalsområdet spesielt.

Vidare kan han fortelje at det er blitt ekstra resurskrevjande å drifta i Rosendal grunna nedlegging av ulike tenester i nærområdet, blant anna tannlegeklinikken. Når det er snakk om rus, så er det ofte mange som har eit stort behov for mykje tannlegebehandling, og det er ikkje snakk om ein time éin gong i året eller annakvart år.

– Det er gjerne kvar månad eller til og med kvar veke for enkelte. Me har mange som me må fylgja til tannlegen, men me har mange me ikkje treng å fylgja til tannlegen, rettnok når tannlegen låg her i Rosendal. Når tannlegen no ligg på Husnes må me bruka ekstra personell på å fylgja dit, fortel Jacobsen.

– Alt som blir sentralisert gjer det dyrare å drifta her, og det merkar me spesielt godt no med tannlegen. Det går betrakteleg mykje meir tid til å fylgja til tannlegen i staden for psykisk helsearbeid, fortset han.

Til det skyt fylkespolitikar Trude Brosvik inn at tannlegekontoret i Rosendal framleis ligg inne i strukturplanen som var vedteke i det som var gamle Hordaland.

– Så me har difor bede om ei sak til politisk, for det har ikkje vore oppe til politisk behandling å ta vekk kontoret i Rosendal. Så det kjem ei sak i løpet av hausten, legg ho til.

Unødvendig tid

Ein annan problematikk som Jacobsen trekk fram er mangelfull kommunikasjon i helsesektoren, både tverretatleg og interkommunalt.

– Samarbeidet mellom barn, unge og vaksne er dårleg. Det finst ingen naturlege invitasjonar eller overgangar i høve dei som har psykisk helsearbeid som barn, og som så blir vaksne. Me treff dei gjerne att etter at dei har vore innlagt på DPS i tre år, seier Jacobsen.

– Den vegen inn på DPS kunne vore unødvendig dersom me hadde vore invitert inn i ein overgangsfase til vaksen, gjerne allereie når dei er 17 år, fortset han.

Her er det i fylgje avdelingsleiaren teieplikt som er problemet. Helsejukepleiar Line Steffensen Holmedal meiner at mangel på rutinar også spelar inn.

– Når ungdommane fyller 18 år så er vårt oppfylgingsansvar ferdig, og det slutter veldig brått. Mange har gjerne ikkje ynskje om noko meir der og då, og så faller dei mellom to stolar. Kanskje flyttar dei vekk for å gå på skule, før dei finn ut at det å bu i by ikkje var noko for dei. Så kjem dei heim og då står dei der, seier Holmedal.

– Då kan dei vera lenge heima, for me veit jo ikkje om dei, og dei har jo ikkje tenester der lenger som vaksne. Det kan gå mykje unødvendig tid, legg Jacobsen til.

Avdelingsleiaren fortel om eit tett vern der fylkeslegane ikkje ei gong er einige om tolkinga av regelverket i høve teieplikta.

– Fylkeslegen i Rogaland og fylkeslegen i Vestland har to ulike tolkingar, der vår utfordring då ligg i at Helse Fonna ligg under Rogaland og kommunen høyrer til i Vestland. Me har eit vern som gjer det vanskeleg å hjelpa folk tidleg, understrekar han.

På spørsmål frå fylkespolitikar Arne Nordmann om teieplilkta gjer at folk kan få det verre, så er Jacobsen klar i si sak.

– Absolutt, seier avdelingsleiaren ærleg.

Helsesjukepleiar Holmedal poengterer at ein likevel kan få gjort ganske mykje dersom ein får samtykke.

– Det er samtykke som er nøkkelen her. I dei aller fleste tilfelle så får ein det dersom ein oppmodar til det, legg ho til.

Vanskeleg rekruttering

Ei anna stor utfordring for Kvinnherad kommune gjeld rekruttering av psykologar. I fylgje Holmedal så står Kvinnherad utan psykolog når noverande psykolog snart går av med pensjon.

– Me har prøvd å rekruttera i mange år no, men me får desse her som er inne i eit år til spesialisering før dei så går tilbake til psykiatrien i institusjon. Mange av dei fortel at det kjennest einsamt som psykolog i kommune fordi ingen tek over pasienten når dei går heim om kvelden, fortel ho.

– Når ein jobbar i psykiatrien i institusjon så er ein jo fleire. Ein har nokon å drøfta med og ein sit ikkje åleina i alle vurderingar ein gjer. Det er vanskeleg å la vera å ta med seg jobben heim, og som psykolog i kommunen så kjenner dei på det ansvaret, fortset ho.

Fylkespolitikar Trude Brosvik poengterer at det er litt av problemet for ein distriktskommune, der folk blir meir og meir fagleg utdanna og skal jobba meir og meir i team og ikkje tør stå åleina i tenesta. Ho sender spørsmålet om korleis ein som distrikt skal klara å rekruttera den kompetansen ut på bordet.

Holmedal svarer med at det hadde vore veldig fint og tryggande å ha ein psykolog å diskutera og drøfta ting med dersom det er eit barn ein er bekymra for utviklinga til.

– Eg har jobba der sidan 2006, og det er noko eg har kjent på. Det som også hadde vore fint i skulehelsetenesta hadde vore å ha ein helsesjukepleiar på kvar skule som kan vera der nok til å vera tilgjengeleg for dei barn og unge som treng det. Det tenkjer eg er kjempeviktig, svarer ho engasjert.

I fylgje helsesjukepleiaren så skulle dei etter normtala ha vore 45 % til stades ved til dømes KVV, i verkelegheita er det derimot ganske annleis.

– Til no har me vore der kring 20 %. Frå i haust av derimot har me klara å samla saman til 30 %, noko som vil seia halvanna dag i veka, og det er ikkje så himla mykje, understrekar ho.

Likevel rosar Holmedal Kvinnherad kommune for å syna velvilje og for at dei i mange år har jobba med å styrkja skulehelsetenesta.

– Det går berre litt meir sakte enn me skulle ynskja, legg ho til.

Manglande avdeling

Like før møtet vert avslutta tok avdelingsleiar Jacobsen ordet for å ta opp ein sak som han hadde på hjartet, og som i fylgje han er ein kjempeutfordring for Kvinnherad kommune.

– Kvinnherad kommune er god på førebygging, dei er gode på tenestar både for unge og vaksne, men det er ein plass me har ei kjempestor utfordring og det er psykogeriatri. Me har ei gruppa med folk no som blant anna bur her, men også ute i samfunnet og på sjukeheimane, som har problematikken med at dei både blir eldre men at dei også har psykiske lidingar i botn, fortel Jacobsen.

– Dei klarer ikkje å handtera dei på ein vanleg sjukeheimsavdeling, og det blir heilt feil å ha dei her saman med 20-år gamle folk, eller i eit bustadområdet saman med andre familiar. Me treng virkelig ein psykogeriatrisk post her i Kvinnherad, som har rett kompetanse, understrekar han.

Jacobsen seier at det er vanskeleg å tena denne gruppa slik det er i dag.

– Både sjukeheimen på Husnes, Valen og oss her kunne ha fylt opp ein slik avdeling åleina med ei gong, pluss at det bur ein del i eigne heimar som både familie tar seg av og heimesjukepleien. Me har tverrfagleg oppfylging frå blant anna både oss og heimesjukepleie, fysioterapi og Valen sjukehus, men dei hadde fått ein heilt anna kvardag på ei slik avdeling, seier han.

– Andre kommunar som har ei slik avdeling og er veldig nøgde med å ha oppretta den, legg han til.

Fyrstekandidat Alf Jarle Langeland innrømmer at dette var noko heilt nytt for han, men at dei har fått med seg veldig mykje nyttig og at dei har fått eit litt anna syn på ting.

– Ja, det er ei gruppa me ofte gløymer, avsluttar Jacobsen.