Den ukjende helten

Marcus Gerhard Hoff-Rosencrone er nok den aller største helten i soga om Baroniet Rosendal. Men utan innsatsen til hans far, Christian Henrik, er det ikkje sikkert det hadde vore noko baroni å besøka i det heile.

Ulf Holmene og Jørn Øyrehagen Sunde heldt to uhyre interessante føredrag for kring 60 personar i Riddersalen laurdag kveld. Fyrstnemnde, som til dagleg er nestleiar hjå Riksantikvaren, snakka om Christian Henrik Hoff-Rosencrone (1768-1837), ein mann som kanskje dei færraste har høyrt om. Christian Henrik overtok Baroniet Rosendal i 1811.

– Kanskje, for å setja det på spissen, redda han Rosendal (Baroniet) frå total øydelegging? sa Holmene, og fortalde at Baroniet i 1811 var eit nedslite, gamaldags og heilt håplaust bygg.

– Det mest naturlege ville vore at han reiv heile greia, la Holmene til.

 

Ikkje eit slott

I staden for å riva, brukte den nye eigaren mykje pengar og viste eit stort engasjement for å pussa opp slottet. Såleis er det eit paradoks at vi i dag ikkje veit korleis Christian Henrik Hoff-Rosencrone såg ut, for det finst nemleg ingen portrett av han. Det einaste som finst etter han er gravsteinen i København og nokre brev og dokument han skreiv, deriblant ein oversikt over kva restaureringsarbeid han fekk utført år for år. Sjølvsagt ei uvurderleg kjelde for historikarane.

– Frå å vera eit stort bygg, som fyrst og fremst skulle representera og imponera, så gjer han Rosendal meir intimt, han skaper ein heim, opplyste Ulf Holmene.

Utsendingen frå Riksantikvaren kunne elles avsløra nokre myter om Baroniet. For det fyrste er det eigentleg ikkje eit slott.

– I norsk og nordisk sjargong er det ikkje eit slott, det er ein herregard. Men «slott» har blitt hengande ved, så la oss bruka det, smilte han.

Det er eller ikkje rett at Baroniet er eit lite slott, om vi skal halda oss til det omgrepet.

– Det er sagt at Rosendal er det minste slottet i Skandinavia, men det er det ikkje, det er faktisk ganske stort. Riddersalen på Rosendal var eitt av dei største romma i Norge på 1600-talet. Rosendal var til dømes mykje større enn Austrått, slo Holmene fast.

Den nemnde Riddersalen dekka i si tid heile 2. etasje i austfløyen. Men Christian Henrik delte salen etter kvart inn i fire rom. Det er sjølvsagt herifrå den nye konsertsalen på Avlsgården har henta sitt namn.

 

Budde i Danmark

Ulf Holmene poengterte også at Baroniet i si tid ikkje var noko unikt bygg. Men det er unikt at det har blitt bevart, og dermed blitt eit av dei viktigaste kulturminna i landet. Og det skal vi takka Christian Henrik Hoff-Rosencrone for.

Etter ein god spørsmålsrunde, inntok uskedelingen Jørn Øyrehagen Sunde scena. Han skulle eigentleg ha snakka om livet innanfor baronimurane. Men han er no i gang med å systematisk lesa dei 900 breva i Baroniet si brevsamling, og oppdaga at enka og dei fem barna til Christian Henrik i 1840-åra nesten aldri var i Rosendal. Enka Karen Henriette Fleischer budde mykje i Bergen, mange av ungane i Århus i Danmark.

– Men dei fortsette å feira jul på Rosendal, understreka professoren.