Dansa seg frå Zimbabwe til Kvinnherad

I snart 20 år har dansen stått sentralt i Koshiwayi Sabuneti (37) sitt liv. Men visste du at det heile starta som ein rein tilfeldigheit? Han skulle nemleg berre gå til innkjøp av noko klassisk musikk, men hamna i staden for inn i ei eksklusiv ballettgruppe som berre to år seinare skulle føra han til Norge.

Du har heilt sikkert sett han, anten på ei danseframsyning eller avbilda i avisa. Ein høgreist og slank kar med karakteristiske rastafletter og som stort sett har eit breitt smil om munnen. Og det er nettopp det sistnemnte som møter oss når Koshiwayi – eller Koshi som han vert kalla – opnar dørene og slepp oss inn til sitt domene ein torsdag i juli.

Han tek oss med opp i øvste etasje av kulturskulebygget og inn på det han kallar sitt kontor. Den majestetiske og moderne dansesalen.

– For eit fantastisk vêr det var i dag. Rett og slett ein nydeleg dag, seier han over dei sør-amerikanske tonane til monsterhiten «Despacito» i det han ruslar bort og skrur av anlegget.

For sjølv om det er ferietid, er Koshi innom kontoret nesten kvar dag.

– Det er no eg førebur meg til skulen byrjar igjen. Eg tenker på koreografiar og testar dei litt ut sjølv før eg skal læra dei vidare til borna i august. Det til musikk som eg veit elevane liker, noko du sikkert høyrte, smiler 36-åringen som i dag bur i Uskedalen.

Tilfeldig

Han har i dag ansvar for å overføra sin kunnskap om den rytmiske kunstarten til kulturskulen sine 167 danseglade born og unge. Men sjølv om det i dag er det naturlegaste i verda, var det for vel 21 år sidan aldri noko som sa at han skulle arbeida med dans.

– Nei, det var ikkje noko eg verken hadde tenkt på eller planlagt. Eg var glad i musikk, eg, og var eigentleg berre på jakt etter nokre klassiske cd-plater. Difor kontakta eg Nasjonalballetten i Zimbabwe for tips. Men då eg var der kom eg plutseleg over eit danseprogram dei hadde gåande, og kasta meg like greitt i det, seier Koshi.

Danseprogrammet hadde namnet «Dance Foundation Course» og var eit intensivkurs over to år, der 50 unge håpefulle dansarar var samla for å læra seg det grunnleggjande dansen kunne by på.

– Det var tøffe tider. Vi dansa frå morgon til kveld, og stod kvar månad i fare for å vera ein av dei fire som rauk ut av kurset. Slik heldt det på heilt til vi berre var åtte personar igjen. Og heldigvis var eg ein av dei, smiler Koshi.

Dei åtte danna så ei gruppe som tok steget vidare innanfor dansesjangeren. Dei sette opp koreografiar og hadde storslåtte framsyningar på den nasjonale ballettscenen i Harare. Framsyningar som tiltrekte seg diplomatar og store aktørar frå heile verda. Blant dei den norske ambassadøren i den zimbabwiske hovudstaden.

– Han likte godt det han fekk sjå, og vi prata i etterkant av framsyninga om moglegheita for å at vi kunne ta dansen med til Norge.

Til Norge

Og det kunne dei. Med støtte frå Norad og ein imponerande audtition kom Koshi og kameraten Wilson Piri i 1999 inn på Statens balletthøgskule i Oslo. Her var Koshi dei neste tre åra, før han igjen returnerte til heimlandet. Men det tok ikkje lang tid før han nok eingong hadde dansa seg tilbake på norsk jord. Denne gongen til Bergen og samtidsdansegruppa Carte Blanche.

– I eitt år reiste vi land og strand rundt med både workshops og framsyningar. Det var greitt nok det, men eg merka raskt at det ikkje var noko for meg. Samtidsdans er spesielle greier, og det blei eigentleg heilt feil for meg, seier Koshi.

For Koshi meiner nemleg at dansen vera fri, og ikkje bestemt av statlege midlar. Han tok difor steget ut av dei trygge rammene i Carte Blanche og ut i det meir utrygge farvatnet; frilanslivet.

– For meg er dans ein måte å kommunisera på. Det er eit internasjonalt språk kor du kan uttrykka deg sjølv. Eg høyrte eingong ein vis mann seia at dans er som mat for augo, noko eg heilt klart kan skriva under på, seier han.

I frilanslivet levde han på mange måtar i ein trillekoffert. Han hadde aldri nokon fast base, og hadde dei neste fem åra fram mot 2008 danselærarjobb i både Tønsberg og Molde før han pakka danseskoa og byrja som lærar i Ålesund. Då med kona Joan på slep.

– Eg hadde fantastiske tider og blei kjent med veldig mange nydelege menneske igjennom dansen. Men då Joan, som eg innimellom all denne flyttinga møtte på ein ferie i Zimbabwe i 2004 og gifta meg med i 2006, flytta til heim meg var eg klar til å finna basen min. Og den basen ville eg at skulle vera lenger sør på Vestlandet, slik at eg kunne visa Joan alle dei fine plassane eg hadde skrytt så mykje over via Skype. Det blir nemleg ein god del skypeing under eit avstandsforhold, smiler Koshi.

Kvinnherad

Då var det ikkje noko anna enn perfekt at Sunnhordland folkehøgskule i 2011 var på jakt etter ein person som kunne tre inn i eittårsvikariat som danselærar. Og etter eit besøk til Halsnøy var Koshi aldri i tvil.

– Herregud, tenkte eg. Det er jo som eit postkort. For ein nydeleg plass. Her flyttar vi til, seier han.

Og turen til Halsnøy og Kvinnherad blei ikkje noko anna enn suksess for ekteparet.

– Eg hadde ei fantastisk tid på Halsnøy. Kvar dag var ein fest og nivået på dansarane var utruleg bra. Eg lærte igjen å kjenna nye og utruleg flotte personar gjennom dansen, og hadde eit strålande år, seier han.

Vidare gjekk turen til Kvinnherad kulturskule, fyrst i ei 20 prosent stilling som danselærar, før han fekk meir og meir ansvar og for fem år sidan gjekk over i full stilling som danselærar.

– Jobben passer meg perfekt. Eg liker å dela, særskild om det er elevar som ynskjer å læra noko. Og det er det mange av i Kvinnherad. Og dei blir berre flinkare og flinkare. Eg er heldig som har fått vera med på den utrulege utviklinga, frå ein lite passande gymsal på Husnes til dei moderne og gode lokala vi har i dag. Sjå på det då. Dette er kontoret mitt, då kan ein ikkje anna enn å smila, seier han.

Nybakt far

Og sjølv om han no har slått seg til ro i Kvinnherad, skjer det stadig nye ting i Koshi sitt rastlause liv. Og det aller største som har skjedd, skjedde for berre fire veker sidan.

– Då fekk eg og Joan vårt fyrste born, Kundai. Så no går dagane mykje i pleie av dotter vår. Det er travelt, men samtidig heilt fantastisk, seier han.

I tillegg har han for fyrste gong fått besøk heimanfrå. Syster hans, Moreen, har nemleg teke turen frå Zimbabwe for å hjelpa til med Kundai.

– Det er veldig kjekt. Endeleg kan også ho få sjå kor vakkert det er her. Eg har skrytt uhemma via Skype, også til ho. Så det at ho no får sjå med sine eigne auge at eg ikkje har fleipa er veldig kjekt, seier han og legg til.

– Livet er spanande heile tida. Og tida flyr. Folk frå dansemiljøet spør meg ofte om kvifor eg flytta til vesle Kvinnherad. Og då svarar eg alltid kvifor ikkje. Eg er frå Harare og har budd både i Oslo og Bergen. Og lurer då på kva du ikkje får i Kvinnherad som du får for eksempel i Oslo? Ingen verdas ting. I tillegg så kan ikkje Oslo skilta med ein så vakker natur som det Kvinnherad kan. Faktisk så blir eg enno like overvelda kor vakkert det er når eg køyrer ut for å ha dansetime i Rosendal, seier han.

Koshi snakkar godt norsk, men slår av og til over på engelsk. Og ein stor del av norskkunnskapane han no sit på, takkar han elevane sine for.

– Borna lærar vekk ting på ein måte ingen vaksne har moglegheit til. Til dømes hugsar eg godt ein time i Rosendal. Dei klaga mykje på at eg ikkje kunne seia talet to. Det blei berre heilt feil kvar gong og eg klarte det ikkje. Men så drikk jo dei denne sjokolademjølka Litago heile tida, ler Koshi.

Inspirerer kvarandre

Han skryt vidare over elevane sine. Og er imponert over kor flinke dei faktisk er.

– Vi inspirerer kvarandre og har det kjekt saman med dansen. Det er jo ein jobb, men eg tenkjer aldri at eg er på jobb, om du forstår. Dette er jo lidenskapen min, seier han.

Men sjølv om dans betyr mykje, er han klokkeklar på ein ting.

– Eg elskar ikkje dans. Men eg liker det og er veldig glad i å dansa og læra andre å dansa. Det spørsmålet får eg eigentleg ganske ofte. Du må jo elska dans som held på med dette, seier folk. Men nei, det gjer eg altså ikkje. Eg dansar kvar dag og er vel så og seia avhengig av det. Men for meg er andre ting viktig også. Ta for eksempel studiekameratane mine. Dei elskar dans. Når eg møter dei er dans det einaste dei snakkar om. Dans, dans, dans. Dei tenkjer ikkje på anna. Noko som for meg blir veldig kjedeleg i lengda. Eg liker å møta nye folk. Folk som driv på med alt mogleg. For verda er så mykje meir enn berre dans, og eg vil ha ein bit av den verda også, seier han.

 

Mugabe

Og han er oppteken av alt mogleg, og liker godt å få med seg kva som skjer rundt om i verda. Då særskild ting frå heimlandet Zimbabwe.

– Ser eg ein link om Robert Mugabe, så klikkar eg innpå, for å seia det slik, seier han.

Han fortel at han aldri har vore særskild oppteken av politikk, men har framleis meiningar om kva som skjer i heimlandet.

– Det er jo både politisk stabil og ustabilt på same tid, kan du seia. Sjølv har eg aldri opplevd alt det vonde som blir skrive om Zimbabwe. Men eg kjenner folk som har måtta flytta som følgje av det. Og det er jo ikkje noko tvil om at eit land som Zimbabwe ligg langt bak utviklinga som til dømes har vore her i Europa. Alt er litt liksom litt gamaldags, seier han.

Noko som kanskje ikkje er så rart når det framleis er Mugabe som styrer skuta.

– Han må gje seg no. Kor gamal er han blitt no, 93 år? Heile mitt liv er det han som har vore president. Og det er på tide med noko nytt blod no. Så det er spanande tider i vente, det er val neste år igjen. Så vi kan jo håpa på eit skifte, men det er vel så gale at han går sigrande ut nok eingong, seier Koshi.

 

Natur og rastafletter

Men før den tid skal neste kulturskuleår planleggjast, nye koreografiar skal klekkast ut, eit lass av bleier skal bytast og nye venskap skal finna stad for den smilande og rytmiske mannen frå Harare. Og kanskje, om ting går som planlagt, skal Koshi for andre året på rad skriva namnet sitt i turboka ved Fonnabu.

– Ja, tenk det. Eg eit friluftsmenneske. Eller, eg er ikkje det. Men eg har blitt glad i naturen. Og tek fort ein tur til fjells. Ikkje lange turar med telt og alt mogleg utstyr, men dagsturar av ymse slag. Faktisk så var eg på Folgefonna i fjor, og har faktisk tenkt å prøva å få til ein tur i år og. Så får vi sjå om det blir tid, for tru det eller ei, det er veldig travelt å vera småbarnsfar, seier danselæraren.

Samtalen med den lattermilde og rytmiske 36-åringen går mot slutten. Men før vi ruslar kvar til oss, må vi spør om dette karakteristiske håret hans.

– Det er jo veldig kult då, synst du ikkje, ler han.

– Eg har hatt det sidan eg var 18 år. Og den enkle grunnen til det er at Zimbabwe er kolonisert, og følgjer av den grunn den britiske stilen på skulen. Med uniformer og glattkamma hår. Noko eg sjølvsagt ikkje var noko fan av, så då eg var ferdig på skulen og sjølv stod fritt til å velja hårfrisyre bestemte eg meg for å få rastafletter, seier Koshi.